[Μπέρτολντ Μπρεχτ...γεννήθηκε το 1898, σαν σήμερα...]
Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ένας δραματουργός και ποιητής που έζησε σε σκοτεινούς καιρούς, επέλεξε να μη σιωπήσει, αλλά να αγωνιστεί, πρεσβεύοντας πως "αυτός που αγωνίζεται μπορεί να χάσει, όμως αυτός που δεν αγωνίζεται ήδη έχει χάσει".
Γεννήθηκε στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας στις 10 Φεβρουαρίου 1898 και σπούδασε φιλοσοφία και ιατρική, τις οποίες εγκατέλειψε για τη λογοτεχνία. Υπηρέτησε στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ως νοσοκόμος. Από το 1933 ως το 1947 έζησε αυτοεξόριστος στη Σκανδιναβία και στις ΗΠΑ, εξαιτίας του ναζιστικού καθεστώτος που επικρατούσε στην πατρίδα του, "προσμένοντας του γυρισμού τη μέρα […] χωρίς να συχωράμε τίποτ' απ' όσα έγιναν". Ούτε τα απάνθρωπα ναζιστικά εγκλήματα, ούτε το ότι το καθεστώς αυτό έριξε στην πυρά τα βιβλία του και του αφαίρεσε την ιθαγένεια, κηρύσσοντάς τον ανεπιθύμητο στην πατρίδα του.
Επέστρεψε στη χώρα του μετά το τέλος του πολέμου επιλέγοντας να εγκατασταθεί στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Πέθανε το 1956 στο Ανατολικό Βερολίνο, αφού είχε ζήσει μια ζωή πιστή στις αρχές του, μη φοβούμενος "τόσο πολύ τον θάνατο, όσο μια ανεπαρκή ζωή".
(από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο)
Το έργο του Μπρεχτ χαρακτηρίζεται από τη σχέση του με το εργατικό κίνημα και κυρίως από πνεύμα καταδίκης του πολέμου και των φρικιαστικών συνέπειών του.
Από το θεατρικό έργο: "Ο Σβέϊκ στο Β΄Παγκόσμιο πόλεμο", που ο Μπρεχτ έγραψε το 1943, εξόριστος στις ΗΠΑ είναι το "Τραγούδι του Μολδάβα", που προτείνω για σήμερα.
Πρωταγωνιστής ο γνώριμος από το αντιπολεμικο μυθιστόρημα του τσέχου Γιάροσλαβ Χάσεκ "Καλός στρατιώτης Σβέικ", ο οποίος είχε υπηρετήσει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Μπρεχτ ακολουθεί τα ίχνη του απλού ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου και με τη σατιρική διάθεση που τον διέκρινε εκφράζει τη φρίκη του πολέμου, τον παραλογισμό από το άδικο του, την τρέλα που διέπει κάθε σκέψη και πράξη, όταν ο άνθρωπος βρεθεί στην πιο διαβολική στιγμή του.
Στα ελληνικά μετέφρασε το ποίημα ο Παύλος Μάτεσις, εγχείρημα πολύ δύσκολο ενός δαιμόνιου δημιουργού όπως ήταν ο Μπρεχτ καθώς θα έπρεπε να γίνει όσο το δυνατόν καλύτερη απόδοση των νοημάτων και των συμβολισμών. Ωστόσο ο έλληνας συγγραφέας και μεταφραστής πέτυχε να διατηρήσει τη σπιρτάδα του θέματος και το Μπρεχτικό ύφος μοναδικά.
(από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο)
Το έργο του Μπρεχτ χαρακτηρίζεται από τη σχέση του με το εργατικό κίνημα και κυρίως από πνεύμα καταδίκης του πολέμου και των φρικιαστικών συνέπειών του.
Το τραγούδι του Μολδάβα (Μπ. Μπρεχτ-Χ. Άϊσλερ)
Από το θεατρικό έργο: "Ο Σβέϊκ στο Β΄Παγκόσμιο πόλεμο", που ο Μπρεχτ έγραψε το 1943, εξόριστος στις ΗΠΑ είναι το "Τραγούδι του Μολδάβα", που προτείνω για σήμερα.
 |
| Άισλερ και Μπρεχτ στο Αν. Βερολίνο το 1950 |
Ο Μπρεχτ ακολουθεί τα ίχνη του απλού ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου και με τη σατιρική διάθεση που τον διέκρινε εκφράζει τη φρίκη του πολέμου, τον παραλογισμό από το άδικο του, την τρέλα που διέπει κάθε σκέψη και πράξη, όταν ο άνθρωπος βρεθεί στην πιο διαβολική στιγμή του.
Το ποιητικό κείμενο αφορά έναν θρύλο της Πράγας σύμφωνα με τον οποίο η κοίτη του ποταμού Μολδάβα γεμίζει με τα δάκρυα των ανθρώπων. Εκφράζει δε την πεποίθηση ότι ο κόσμος όποια εμπόδια συναντήσει, ακόμα κι αν αναγκαστεί να κάμψει από τον αρχικό του στόχο, κάποτε με κινήσεις εσωτερικές, ορμητικές, προχωρά μπροστά.
Το έργο μελοποιήθηκε από τον Χανς Άισλερ -βασικό συνεργάτη του Μπρεχτ μετά τον Κουρτ Βάιλ- και η μελωδία του συγκεκριμένου τραγουδιού βασίζεται στο θέμα του συμφωνικού ποιήματος "Μολδάβας" του Μπέντριχ Σμέτανα.
Η δύναμη του ποιητικού κειμένου το κατέστησε διαχρονικό, δεν καταλύθηκε απ' το χρόνο κι ακούγεται κι εκτός του δράματος. Ατράνταχτοι οι συμβολισμοί των στίχων, εύκολα παραπέμπουν στο επικείμενο τέλος της εθνικοσοσιαλιστικής κατοχής . Το όλο έργο μπορεί να νοηθεί ως παραβολή της παροδικότητας των συνθηκών που επικρατούν (ο μεγάλος δεν μένει μεγάλος και ο μικρός δεν μένει μικρός) ή ως παρηγοριά και ελπίδα για τους αδύναμους...
Η δύναμη του ποιητικού κειμένου το κατέστησε διαχρονικό, δεν καταλύθηκε απ' το χρόνο κι ακούγεται κι εκτός του δράματος. Ατράνταχτοι οι συμβολισμοί των στίχων, εύκολα παραπέμπουν στο επικείμενο τέλος της εθνικοσοσιαλιστικής κατοχής . Το όλο έργο μπορεί να νοηθεί ως παραβολή της παροδικότητας των συνθηκών που επικρατούν (ο μεγάλος δεν μένει μεγάλος και ο μικρός δεν μένει μικρός) ή ως παρηγοριά και ελπίδα για τους αδύναμους...
"Ποτάμι ο Μολδάβας, που λιώνει την πέτρα
τρανούς βασιλιάδες αιώνες νεκρούς.
Ποτάμι αυτός ο κόσμος και δε γυρνάει
κι η πιο μαύρη νύχτα θα φέρει το φως.
Οι άνθρωποι αλλάζουν, οι νέοι φωνάζουν
η πιο μαύρη νύχτα θα φάει το φονιά.
Αφέντες τρομάζουν, λαοί αλαλάζουν
του τύραννου δόξα, πικρή λησμονιά"
Μπρεχτ - Άισλερ: "Das Lied von der Moldau - Το τραγούδι του Μολδάβα"
Στα ελληνικά μετέφρασε το ποίημα ο Παύλος Μάτεσις, εγχείρημα πολύ δύσκολο ενός δαιμόνιου δημιουργού όπως ήταν ο Μπρεχτ καθώς θα έπρεπε να γίνει όσο το δυνατόν καλύτερη απόδοση των νοημάτων και των συμβολισμών. Ωστόσο ο έλληνας συγγραφέας και μεταφραστής πέτυχε να διατηρήσει τη σπιρτάδα του θέματος και το Μπρεχτικό ύφος μοναδικά.
Ερμηνεύει συγκλονιστικά η Μ.Φαραντούρη:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου