Μπερλιόζ: "Carnival Romain"

 

"The Carnival in Rome 1881", José Benlliure Gil

Κατά την παραμονή του στην Ιταλία μετά τη νίκη του στο Prix de Rome, ο Μπερλιόζ εμπνεύστηκε αρκετά έργα από τη χώρα αυτή, τους κατοίκους, την τέχνη, τα έθιμα και τους θρύλους της.

Ανάμεσά τους ο "Χάρολντ στην Ιταλία", Ρωμαίος και Ιουλιέτα","Μπενβετούτο Τσελλίνι"...

Το τελευταίο δυστυχώς είχε χλιαρή υποδοχή, κάτι, που ο Μπερλιόζ απέδωσε στην υποτονική διεύθυνση της ορχήστρας.
Ετσι, μετά από δέκα χρόνια επεξεργάζεται εκ νέου μέρη της όπερας στην ουβερτούρα: "Roman Carnival".

Ιδιαίτερα χρησιμοποιεί μέρη από τη Σκηνή του Καρναβαλιού.
Στην ουβερτούρα ακούγεται το χορευτικό σαλταρέλο της αρχής, γρήγορο θέμα σε 3/8, που αποτελεί υπόκρουση για την είσοδο του λαού στην Πιάτσα Ναβόνα και το Ντουέτο της αγάπης.

 Η έξυπνη σύνθεση των δυο θεμάτων σ' ένα μόνο μέρος αποτελεί καινοτομία.

"Carnival in the Piazza Colonna-Rome", Jan Miel 

Το έργο, που είναι από τα δημοφιλέστερα του Μπερλιόζ, παρουσιάστηκε υπό τη διεύθυνση του συνθέτη κι είχε στόχο να παρουσιάσει τη ζωντάνια και τα χρώματα του καρναβαλιού της Ρώμης.
Αφιερώθηκε στον μουσικόφιλο και μαικήνα του δημιουργού, πρίγκηπα Χοετζόλερν-Έχινγκεν.

Όταν η συναυλία ολοκληρώθηκε στο σωστό τέμπο και απόδοση, ο Μπερλιόζ γύρισε στους μουσικούς και είπε:
"Έτσι εκτελείται το καρναβάλι! Όχι σαν Σαρακοστή και Μ. Παρασκευή!"

H Oυβερτούρα που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1844 στο Παρίσι με τον ίδιο το συνθέτη στο πόντιουμ, ανοίγει με ένα φλογερό μοτίβο, εκείνο ακριβώς που είχε χαρακτηριστεί προβληματικό στην όπερα του "Μπενβετούτο Τσελίνι".
Χαρακτηριστικό το ηχόχρωμα από το αγγλικό κόρνο που δηλώνει την έναρξη της εκθαμβωτικής, εορταστικής ατμόσφαιρας. Ενα μελωδικό μοτίβο-πεμπτουσία, που συνοδεύεται μοναδικά από τα pizzicati των εγχόρδων!
Ποιλικία μουσικών ιδεών ξετυλίγονται με ενέργεια, λαμπρότητα και εκτυφλωτικά ηχοχρώματα από τον μάστορα της ενορχήστρωσης, Μπερλιόζ, που καταφέρνει με το στροβιλιστικό ρυθμό του να μεταδώσει στον ακροατή το κέφι, τη χαρά και τη ζωντάνια του Ρωμαϊκού καρναβαλιού!

 Hector Berlioz: "Le Carnaval romain op. 9"

Στη Ρώμη, οι εορτασμοί  για το Καρναβάλι είχαν ξεκινήσει από τον 10ο αι. κι ήταν σπουδαίο γεγονός με πλήθος εκδηλώσεων. Μια γιορτή δρόμου, όπου έδιναν την ευκαιρία να παραβιαστούν οι νόμοι και οι κανόνες κι οι άνθρωποι το λαού να διασκεδάζουν μαζί με τους ευγενείς και τους αριστοκράτες.

Κάθε μέρα του καρναβαλιού λίγο πριν από το ηλιοβασίλεμα στην Piazza del Popolo πραγματοποιείτο το "Barbary Race", ένα είδος ιπποδρομίας  όπου άλογα έτρεχαν χωρίς αναβάτες κατά μήκος της κεντρικής πλατείας.
Το έθιμο απαγορεύτηκε μετά από ένα ατύχημα το 1874, όταν ένα μικρό αγόρι προσπαθώντας να διασχίσει την πλατεία  κατά τη διάρκεια του αγώνα, ποδοπατήθηκε μέχρι θανάτου...
Ο Μπερλιόζ που έζησε πολλά χρόνια στη Ρώμη, σίγουρα είχε παρακολουθήσει τις τρελές κούρσες των αλόγων και ίσως οι εικόνες τους να αποτέλεσαν έναυσμα για τη συναρπαστική, πολύχρωμη παρτιτούρα του στο"Romain Carnival", που περιγράφει τη θορυβώδη γιορτή...

"Roman Carnival Barbary Horse Race", CF Perry, 1827
interlude.hk