Τσικνοχαιρετίσματα με την αθυροστομία της Αποκριάς...

domnasamiou

Τσικνοχαιρετίσματα σε όλους σας, αγαπημένοι μου φίλοι!
Χρόνια μας Πολλά!
Είμαι σίγουρη πως έχετε ήδη ανάψει τα κάρβουνα, μιας και αυτή τη μέρα, σ’όλη την Ελλάδα επιβάλλεται, από το έθιμο, το "τσίκνισμα".

Εδώ, από νωρίς το πρωί έχουν στηθεί ψησταριές στους δρόμους κι ο ουρανός έχει θολώσει, με την κάπνα να καλύπτει κάθε του εκατοστό!
Το "Διονυσιακό" κάθε ψυχής έρχεται στην επιφάνεια, με το κρασί να ρέει άφθονο, το κέφι να παραμένει αμείωτο, το χαμόγελο μόνιμα ζωγραφισμένο στα πρόσωπα, και.., γιατί όχι, τη γλώσσα να μην δέχεται φραγμό, την έκφραση να γίνεται περισσότερο θαρραλέα και ειλικρινής αντιβαίνοντας στους κοινώς αποδεκτούς κανόνες ευπρεπούς συμπεριφοράς... 

Τα σκωπτικά λοιπόν τραγούδια και οι χοροί έχουν σήμερα την τιμητική τους με την αθυροστομία της Αποκριάς να αποτυπώνεται σε πλήθος τραγουδιών και πειρακτικά στιχάκια.
Παραδοσιακά αθυρόστομα ποιήματα και τραγούδια του λαού μας βρίσκουμε στην ομώνυμη συλλογή του Γιώργη Μελίκη, αλλά και τη συλλογή της αγαπημένης Δόμνας Σαμίου στα "Γαμοτράγουδα", ένα δίσκο που σήκωσε θύελλες αντιδράσεων από κάποιους σεμνότυφους, μη κατανοώντας τη συνέχεια της παράδοσης από αρχαίες Παγανιστικές τελετές, τότε που θεωρούσαν το γλέντι, τη χαρά, το φαγοπότι και το κέφι, ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.

Επειδή είναι πρωί ακόμα, θα διαλέξω να ακούσουμε ένα μη σοκαριστικό σε στίχο, παραδοσιακό τραγούδι της Αποκριάς, με πολλές χιουμοριστικές εικόνες που το κάνουν αγαπητό σε μικρούς και μεγάλους και κάθε φορά που το ακούμε στην τάξη με τους μαθητές μου ξεκαρδιζόμαστε ομαδικώς.

Τσαμπούνα κα τουμπί
(Λαϊκή Παραδοσιακή Τέχνη)

Είναι Αιγαιοπελαγίτικο Αποκριάτικο, που τραγουδούσαν οι παρέες με συνοδεία από βιολί, "τσαμπούνα"(άσκαυλου-νησιώτικης γκάιντας) και "τουμπί".

Το "τουμπί" ή ντουμπακάκι όπως συνηθίζεται να το λένε στις Κυκλάδες, είναι ένα μικρό νταούλι από ξύλο και δέρμα κατσίκας ή σκύλου, και τα στεφάνια του τα έσφιγγαν με σκοινιά για να τεντώσει το δέρμα. Ο εκτελεστής του, που λεγόταν "ντουμπακτζής" , όταν το δέρμα δεν τέντωνε αρκετά, το ζέσταινε κοντά στη φωτιά. Το τουμπί είχε στο πλάι μια τρύπα, όπου έριχναν χαρτονομίσματα όσοι έδιναν παραγγελιές.
Ο ντουμπακτζής έπαιζε όρθιος, με το όργανο να κρέμεται με μια ζώνη από το λαιμό του. Όταν κουραζόταν καθόταν σε σκαμνί κι έπαιζε το τουμπί ακουμπώντας το στα γόνατα.

Υπάρχουν και άλλες υπέροχες εκτελέσεις με κανονάκι, λαούτο, κλαρίνο και τουμπελέκι.

Το τραγούδι έχει τίτλο "Στης ακρίβειας τον καιρό" και αναφέρεται στον τύπο της "κακιάς", όπως χαρακτηρίζει ο λαός, γυναίκας, παραπέμποντας στις  ανοικοκύρευτες, τις τεμπέλες, τις "ξενοβλεπούσες"(μοιχαλίδες), εκείνες που τρώνε ή πίνουν πολύ ...

"Να σε φυλάει ο Θεός απ' άδικο κι από "κακιά" γυναίκα" συνηθίζεται η λαϊκή φράση κι έτσι τέτοιοι τύποι τροφοδότησαν τη θεματολογία των αποκριάτικων τραγουδιών, που στην περίπτωση του συγκεκριμένου χαρακτηρίζει η εξωφρενική υπερβολή. Το πολύ αστείο  και σατιρικό ύφος των στίχων πλάθουν μια γυναίκα που φαντάζει με βαρύτατα ελαττώματα και κατά τις αντιλήψεις των καιρών, αλλά και του καρνάβαλου, χρειάζεται το...μπερτάκι της... 

"Στης ακρίβειας τον καιρό επαντρεύτηκα και γω

και μου δώσαν μια γυναίκα που 'τρωγε για πέντε δέκα

Πρώτο βράδυ που την πήρα έφαγε μια προβατίνα.

και το δεύτερο το βράδυ προβατίνα και γελάδι

- Bρε γυναίκα οικονομία τώρα που 'ναι δυστυχία.

- Άντρα μου θέλω φουστάνι γύρω γύρω με γαϊτάνι,

άντρα μου θέλω καπέλο, γύρω γύρω με το βέλο,

άντρα μου θέλω γοβάκια γύρω γύρω με φιογκάκια,

άντρα μου θέλω βρακί γύρω γύρω με γαζί

- Bρε γυναίκα οικονομία τώρα που 'ναι δυστυχία.

Και αρπάζω ένα ξύλο και τη φέρνω γύρω γύρω"

Η Αποκριά, φίλοι μου, κόρη του Διόνυσου, μάς κάνει να ξεχνάμε για λίγο τις δυσκολίες, με τύμπανα, κύμβαλα και κρόταλα να "σιγοντάρουν" τη Διονυσιακή μανία!

Χρόνια Πολλά, Καλά Τσικνίσματα, πιστοί στην παράδοση που ο Βάκχος και η λατρεία του θέσπισαν και τουλάχιστον σήμερα, επιτρέπουμε την όποια ελευθεροστομία με όσα στερεότυπα ακολουθείται!