"Παραβολή του Ασώτου υιού": Daniel Auber / Arthur Sullivan

 

Guercino: "Return of the Prodigal Son"

"...Ο μεγαλύτερος γιος του βρισκόταν στο χωράφι· και καθώς ερχόταν και πλησίαζε στο σπίτι, άκουσε μουσικές και χορούς. Φώναξε, λοιπόν, έναν από τους υπηρέτες και ρώτησε να μάθει τι συμβαίνει. Εκείνος του είπε:
"γύρισε ο αδερφός σου, κι ο πατέρας σου έσφαξε το σιτευτό μοσχάρι, γιατί του ήρθε πίσω γερός".

Τότε εκείνος θύμωσε κι αποκρίθηκε στον πατέρα:
"εγώ τόσα χρόνια σού δουλεύω και ποτέ δεν παράκουσα καμιά εντολή σου· κι όμως σ’ εμένα δεν έδωσες ποτέ ένα κατσίκι για να ευφρανθώ με τους φίλους μου. Όταν όμως ήρθε αυτός ο γιος σου, που κατασπατάλησε την περιουσία σου με πόρνες, έσφαξες για χάρη του το σιτευτό μοσχάρι".
Κι ο πατέρας του τού απάντησε:
"παιδί μου, εσύ είσαι πάντοτε μαζί μου κι ό,τι είναι δικό μου είναι και δικό σου. Έπρεπε όμως να ευφρανθούμε και να χαρούμε, γιατί ο αδερφός σου αυτός ήταν νεκρός κι αναστήθηκε, ήταν χαμένος και βρέθηκε".

(Κατά Λουκάν, κεφ.15:25-32)

***

Καλημέρα, καλή Κυριακή, φίλοι μου αγαπημένοι!

"Κυριακή του Ασώτου" σήμερα, με την γνωστή Παραβολή του Ασώτου υιού, να τονίζει τη σημασία της μετάνοιας και συγχώρεσης.

Από το παραπάνω κεφάλαιο στο Ευαγγέλιο κατά Λουκάν που περιγράφει την Παραβολή του Ασώτου, η μουσική τέχνη εμπνέεται πλήθος αριστουργημάτων, καντάτες, όπερες, ορατόρια, μπαλέτα ...

Daniel Auber

Σήμερα προτείνω να ακούσουμε την όπερα "L'enfant prodigue" που έγραψε ο Daniel Auber  το 1850 και  το ορατόριο "The Prodigal Son" του σερ Arthur Sullivan, έργο του 1869. 

Ι. Η όπερα του Ωμπέρ είναι μεγάλης κλίμακας σε πέντε πράξεις, το γαλλικό λιμπρέτο της οποίας συνέταξε ο Eugène Scribe, μακροχρόνιος συνεργάτης του συνθέτη. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο είχε αναλάβει ο διάσημος της εποχής εκείνης γάλλος τενόρος, Gustave-Hippolyte Roger.

 
Η όπερα είχε θριαμβευτικότατη επιτυχία και θαυμάστηκε για τη δραματική της ένταση.
Η μελωδική γραμμή του Ωμπέρ ανάλαφρη και οι αρμονίες του όλο λεπτότητα, ευγένεια και γοητεία, ενώ η μακροσκελέστατη ουβερτούρα (466 μέτρα) που ακούγεται με εμφανείς τις επιδράσεις από τον Μέγιερμπερ, φέρει το συναισθηματικό βάρος ξεδιπλώνοντας το συμβολικό μήνυμα  της ιστορίας.

Μην ξεχνάμε πως ο Ωμπέρ για τα έργα του είχε κερδίσει το σεβασμό των Ροσίνι και Βάγκνερ, όπως επίσης είχε τιμηθεί επανειλημμένως από το γαλλικό κράτος για την συμβολή του στην τέχνη της μουσικής.

Daniel Auber: "L'enfant prodigue, S. 41: Overture":

Arthur Sullivan

ΙΙ. Το ορατόριο του Arthur Sullivan: "The Prodigal Son" γράφτηκε με την επιρροή των ορατορίων του Μέντελσον να είναι ισχυρή.

Ο Σάλιβαν, που συνέθεσε τη μουσική μέσα σε τρεις εβδομάδες, παραλλάσσει ελαφρώς την ιστορία παραλείποντας το επεισόδιο στο οποίο ο πρεσβύτερος γιος αμφισβητεί το έλεος που προσφέρεται στον άσωτο αδερφό του.

Αντ 'αυτού, εστιάζει στη δραματική συμφιλίωση πατέρα-γιου.

Αντιμετωπίζει τον άσωτο όχι ως φύση που ρέπει προς την διαφθορά και την ακολασία (άποψη πολλών σχολιαστών, που ξεχνούν την ανθρώπινη φύση και τις νεανικές παρορμήσεις), αλλά ως ανήσυχο νέο, που βαριεστημένος από τη μονοτονία του σπιτιού, ανυπομονεί να ανακαλύψει τον κόσμο.
Ορατόριο με θαυμαστή ενορχήστρωση!

Θα ακούσουμε το τελικό χορωδιακό : "Εσύ Κύριε, είσαι ο Πατέρας όλων μας!"

Από τους διασημότερους ζωγράφους του μπαρόκ ήταν ο  Τζιοβάννι Φρανσέσκο Μπαρμπιέρι, γνωστός ως Γκουερτσίνο. Η "Επιστροφή του Ασώτου", που βλέπουμε παραπάνω, είναι έργο της πρώιμου περιόδου του, που ανατέθηκε στο ζωγράφο από τον καρδινάλιο Giacomo Serra.

Ο καλλιτέχνης ήδη εξοικειωμένος με τις κύριες τάσεις του πρώιμου ιταλικού μπαρόκ, προσεγγίζει την τεχνική του κιαροσκούρο του Καραβάτζιο ενισχύοντας το δραματικό στοιχείο και τον αποκρυφιστικό  χαρακτήρα της πίστης.
Ο Γκουερτσίνο δεν επιλέγει να απεικονίσει την επιστροφή του άσωτου γιου ως σκηνή αναγνώρισης ή χαράς, αλλά αντ 'αυτού το γαλήνιο  μοτίβο μετά τη μετάνοια και τη συγχώρεση, που ο άσωτος βγάζει τα κουρελιασμένα ρούχα για να φορέσει καθαρά και σιδερωμένα που του δίνει ο νεαρός άνδρας μαζί με καινούργια παπούτσια, ενώ ο γέροντας πατέρας τον έχει  αγκαλιάσει από την πλάτη. 

Oι πίνακες του Γκουερτσίνο διακρίνονται για τις ζωντανές απεικονίσεις και την φωτεινότητά τους. Έτσι και δω χρησιμοποιώντας τη φωτοσκίαση χωρίζει στα δυο το ζωγραφικό επίπεδο με τις σκούρες αποχρώσεις περιμετρικά και το φως να πέφτει στα απλωμένα χέρια και το πρόσωπο του πατέρα. Μοιάζει να είναι εκείνος που κυριαρχεί τελικά, η μορφή του αγαθού πατέρα, του καλού και σπλαχνικού, ενισχύοντας έτσι την αφήγηση και τους συμβολισμούς με έναν πιο ασυνήθιστο τρόπο.

Παλαιότερο άρθρο για έργα-εμπνεύσεις από την Παραβολή του Ασώτου μπορείτε να διαβάσετε εδώ.