Το τρομερό παιδί, Ζαν Κοκτώ...

 

Πορτραίτο του Ζαν Κοκτώ από τον Μοντιλιάνι, 1916

"Η ζωή είναι ένα θέατρο στο οποίο ενσαρκώνεις κάθε ρόλο,
κατακτώντας ανυπέρβλητα τον κόσμο"

(Ζαν Κοκτώ)

Ο Κοκτώ είναι από τις μεγαλύτερες μορφές της πνευματικής ζωής της Γαλλίας. Επηρεάστηκε πολύ από τη γνωριμία του με τον Μαρσέλ Προύστ,  πρωταγωνίστησε στους μποέμικους κύκλους του Παρισιού, ενώ συνδέθηκε με βαθιά φιλία με τους Γκιγιόμ Απολλιναίρ, Πάμπλο Πικάσο, Αμεντέο Μοντιλιάνι.

Mοντιλιάνι, Πικάσο, Κοκτώ

Πορτραίτο του Ζαν Κοκτώ, Ζακ Εμίλ Μπλανς

Στη μνήμη του μεγάλου γάλλου καλλιτέχνη θα είναι, λοιπόν, η σημερινή δημοσίευση. Ενός καλλιτέχνη που υπήρξε "ποιητής" με την ετυμολογική έννοια του όρου.  Γιατί ο Κοκτώ "εποίησε" θέατρο, μυθιστόρημα, κριτική, στίχους. Ζωγράφισε και σχεδίασε. Έκανε κινηματογράφο. Όλα αυτά χώρεσαν μέσα στη ροή ενός βιωμένου και ανθηρού χρόνου...0 Κοκτώ ένας εκκεντρικός θαυματοποιός, ένας παράδοξος, ανήσυχος μάγος... ", όπως γράφει στη μελέτη του ο Νίκος Κολοβός.

Εκφραστής του σουρεαλισμού, το 1929, και μέσα σε μόλις μια εβδομάδα, ο Κοκτώ δημοσίευσε ένα από τα πιο ολοκληρωμένα έργα του: "Τα τρομερά παιδιά".
Πραγματεύεται το πάθος που ενώνει δυο αδέρφια. Έναν αχόρταγο έρωτα ανάμεσα στον Πωλ και την Ελιζαμπέτ, αλλά και ένα από τα αγαπηµένα θέµατα του Κοκτώ, το θάνατο, τον οποίο συνήθιζε να αποκαλεί "ερωµένη" του.

Διαβάζουμε στην παρουσίαση του εκδότη:

"Κάθε μέρα, όταν το Λύκειο Condorcet κλείνει τις πόρτες του, οι "βάρβαροι του σχολείου" ξεχύνονται στην αυλή του συγκροτήματος κατοικιών Monthiers. Αυτό το βράδυ, η αυλή δείχνει τρομερή, καλυμμένη με χιόνι απ' άκρη σ' άκρη κι οι μικροί διάβολοι ξετρυπώνουν από παντού. Όταν ο Πωλ περνάει την πύλη της, ένας καταιγισμός από χιονόμπαλες τον υποδέχεται. Αυτός προχωράει αδιάφορος, αναζητώντας με τα μάτια τον Νταρζελός. Ξαφνικά τον διακρίνει, όρθιο ανάμεσα στους "στρατιώτες" του, να σηκώνει το χέρι και να του ρίχνει μια χιονομπάλα. Ο Πωλ πληγώνεται στο στήθος απ' όπου αρχίζει να στάζει αίμα. Οι γιατροί, που φτάνουν αργότερα, δεν ξέρουν τι να πουν, το παιδί έχει, πολύ απλά, ευαίσθητο στήθος.

(πηγή φωτο: wikimedia)

Του συνιστούν απόλυτη ανάπαυση και τον παραδίδουν στις φροντίδες της δεκαεξάχρονης αδελφής του Ελιζαμπέτ, επειδή η μητέρα τους ζει καθηλωμένη στο αναπηρικό καροτσάκι.
Μέσα στο σπίτι θα εκδηλωθεί ο παθιασμένος και αχόρταγος έρωτας της Ελιζαμπέτ για τον Πωλ. Το πάθος που ενώνει τον Πωλ και την Ελιζαμπέτ θα φαινόταν διφορούμενο καθώς και αίτιο σκανδάλου αν δεν είχαν χαράξει γύρω τους ένα μαγικό κύκλο, που τα προστατεύει από τον εξωτερικό κόσμο και τους κάνει να επικοινωνούν με έναν κόσμο "όπου τα σώματα, οι ψυχές παντρεύονται κι όπου η αιμομιξία δεν καταδιώκει τους αγαπημένους". 

(πηγή: politeianet)

Το έργο "Τα τρομερά παιδιά" του Ζαν Κοκτώ προσαρμόστηκε σε ταινία, στην οποία το σενάριο και τους διαλόγους έγραψε ο  ίδιος ο συγγραφέας σε σκηνοθεσία του Ζαν - Πιερ Μελβίλ.

Βασισμένος στο βιβλίο του Κοκτώ το 1996 ο Φίλιπ Γκλας θα συνθέσει την ομώνυμη όπερα-μπαλέτο: "Les Enfants Terribles" για τέσσερις φωνές και τρία πιάνα σε συνεργασία με την Αμερικανίδα χορογράφο Susan Marshall, κατόπιν παραγγελίας του Steps Dance Festival.
 Η "χορογραφημένη όπερα δωματίου", όπως ο Γκλας επιθυμεί να κατηγοριοποιεί τη σύνθεσή του δομείται σε 20 σκηνές μαζί με την ουβερτούρα και  αποτελεί το τελευταίο μέρος μιας τριλογίας προς τιμήν του  μεγάλου γάλλου ποιητή μαζί με την όπερα δωματίου "Ορφέας", και την όπερα για σύνολο οργάνων και ταινία "Η Πεντάμορφη και το Τέρας", βασισμένα στα σενάρια των ομώνυμων ταινιών του Κοκτώ, αντίστοιχα.  

Θα ακούσουμε μια διασκευή της όπερας δωματίου του Φ. Γκλας: "Les Enfants Terribles" από τον Joe Hisaishi για 2 πιάνα και μικρό ορχηστρικό σύνολο. Μελωδικά μοτίβα στοιχισμένα σε σειρές που δημιουργούν ένα μαγικό με φιλοσοφικές προεκτάσεις παραμύθι, μια ποίηση εικόνων, όπως ο γάλλος καλλιτέχνης οραματίστηκε...

Ο Ζαν Κοκτώ έφυγε σαν σήμερα, 11 Οκτωβρίου 1963 μετά από ανακοπή καρδιάς στα 74 του χρόνια. Το έργο του, η σκέψη του απλώνονται πέρα από τοπικά ή χρονικά όρια, ανήκουν στην οικουμενικότητα της τέχνης....

"Les Enfants Terribles", Jean Cocteau - Philip Glass / Joe Hisaishi:

Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr