Μουσικές εμπνεύσεις για την Ημέρα Ταχυδρομείων...

Η Παγκόσμια Ημέρα Ταχυδρομείων γιορτάζεται κάθε χρόνο σαν σήμερα, 9 Οκτωβρίου, ημερομηνία που ιδρύθηκε το 1874 στη Βέρνη η Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση.

Ετσι, σάς καλησπερίζω με τη "Μεγάλη Κεφαλή του Ερμή", το πρώτο ελληνικό γραμματόσημο, που χαράχθηκε από το Γάλλο καλλιτέχνη Albert Barre και εκτυπώθηκε το 1861 στο Παρίσι.
Απεικονίζει φυσικά το κεφάλι του αγγελιοφόρου των θεών, Ερμή.
Το γραμματόσημο έχει εκτυπωθεί με ιδιαίτερη επιμέλεια σε στιλπνό και λείο χαρτί άριστης ποιότητας ελαφριά χρωματισμένο, μέτριου πάχους και είναι εξαιρετικής καλλιτεχνικής αξίας, με λεπτότατη χάραξη.

(πηγή: touchstamps)

Κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οι ταχυδρόμοι, πεζοί ή έφιπποι, αποτελούσαν κρίσιμη συνδετική γραμμή ανάμεσα στις απομακρυσμένες περιοχές και τα αστικά κέντρα.
Η μεταφορά της αλληλογραφίας δεν ήταν μόνο πολύτιμη υπηρεσία αλλά και σύμβολο επικοινωνίας, συνέχειας και πολιτισμού. Για να αναγγέλλουν την άφιξη ή την αναχώρησή τους, χρησιμοποιούσαν ένα μουσικό όργανο υψηλής έντασης, γνωστό ως "κέρας του ταχυδρόμου" (posthorn), ένα μικρό, καμπυλωτό χάλκινο πνευστό, χωρίς βαλβίδες, που μπορούσε να ακουστεί από μεγάλη απόσταση.

Το χαρακτηριστικό του ήχο, που διαπερνούσε τον αέρα με καθαρότητα και ένταση, έγινε συνώνυμο της άφιξης ειδήσεων, της κίνησης και της σύνδεσης των ανθρώπων  και άφησε έντονο αποτύπωμα και στη μουσική τέχνη.

Ι. Το 1779, επιστρέφοντας στο Σάλτσμπουργκ μετά από ένα απογοητευτικό ταξίδι στο Παρίσι, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ συνέθεσε τη "Σερενάτα αρ. 9" σε Ρε μείζονα, K.320, γνωστή ως "Posthorn Serenade", για τις θερινές τελετές του Πανεπιστημίου του Σάλτσμπουργκ. Το έργο γράφτηκε κατά παραγγελία της αρχιεπισκοπικής αυλής και προοριζόταν να εκτελεστεί σε εξωτερικούς χώρους, συνοδεύοντας την αποφοίτηση ή τον εορτασμό πανεπιστημιακών επιτυχιών.

Η σερενάτα αποτελείται από επτά σύντομες κινήσεις, καθεμία από τις οποίες δίνει έμφαση σε συγκεκριμένα όργανα ή ομάδες της ορχήστρας. Στο έκτο μέρος, ένα ζωηρό μινουέτο, ο Μότσαρτ εισάγει το posthorn, αποτίοντας φόρο τιμής στον ρόλο του στην καθημερινότητα και την επικοινωνία της εποχής. Αυτή η μοναδική χρήση του οργάνου χάρισε στη σερενάτα το προσωνύμιό της και προσφέρει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και παιγνιώδη σημεία της σύνθεσης.

Παρά τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα του είδους, η Posthorn Serenade αποκαλύπτει την αρμονική φαντασία, την λεπτότητα στη γραφή και την πολυμορφία του Μότσαρτ. Συνδυάζει την τελετουργική λάμψη με στιγμές λυρισμού και ποιητικής ευαισθησίας, προσδίδοντας βάθος σε ένα έργο γραμμένο για ευχάριστες περιστάσεις.

Πέρα από την τεχνική δεξιοτεχνία, το έργο μαρτυρά μια αίσθηση θαυμασμού για την καθημερινή ζωή, ενσωματώνοντας σύμβολα όπως το κέρας του ταχυδρόμου και μετουσιώνοντάς τα σε μουσική τέχνη υψηλής αισθητικής.

Mozart: "Posthorn-Serenade" Mov. VI: Menuetto - Trio I - Trio II:

Διευθύνει ο Nikolaus Harnoncourt :

2. Μερικές δεκαετίες αργότερα, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, η μουσική παράδοση του posthorn συνεχίστηκε και εμπλουτίστηκε από τον Γερμανό Hermann Koenig, ο οποίος ήταν και ο ίδιος εκτελεστής κόρνου. Ο Koenig συνέθεσε το πολύ δημοφιλές "Posthorn Galop", μια σύνθεση για ορχήστρα χάλκινων πνευστών, που ξεχωρίζει για τον εύθυμο και μπριόζικο χαρακτήρα της.

Το "Posthorn Galop" με τις ζωηρές και γρήγορες φράσεις του αναδεικνύει την εορταστική και παιχνιδιάρικη διάσταση του οργάνου, αντανακλώντας τη δημοτικότητα και τη διαχρονική γοητεία του posthorn στη μουσική παράδοση της Ευρώπης.

Hermann Koenig: "Posthorn Galopp":

Θυμάμαι πάντα με πόση λαχτάρα περιμέναμε τον ταχυδρόμο από τους ξενιτεμένους μας...Και τα δυο μουσικά έργα έχουν -πιστεύω θα συμφωνήσετε- την ένταση αυτής της λαχτάρας με το οξύ ηχόχρωμα του κόρνου...

Είναι αξιοπρόσεκτο το πώς το posthorn μεταμορφώνεται από ένα απλό εργαλείο επικοινωνίας σε ένα μουσικό σύμβολο, εμπνέοντας συνθέτες να αναδείξουν την ιστορική και πολιτισμική του αξία μέσα από την τέχνη.