20 Νοέμβρη: "Παγκόσμια Ημέρα ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ του ΠΑΙΔΙΟΥ"

 

Για εκατομμύρια παιδιών ανά την υφήλιο, δυστυχώς η παιδική ηλικία δεν είναι συνώνυμη του παιχνιδιού, της ανεμελιάς και της ξεγνοιασιάς, αλλά περίοδος να αποχωριστούν το χαμόγελο και να ενταχθούν στη σκληρή πραγματικότητα της αναζήτησης όσων χρειάζονται για την επιβίωσή τους...
Οπότε, ίσως κάποιος σκεφτεί  διαβάζοντας όσα εκθέτω στο σημερινό κείμενό μου, "πού" η διάθεση για διεκδίκηση του δικαιώματος για μόρφωση και καλλιτεχνική καλλιέργεια, όταν προέχει η έγνοια για επιβίωση και ζωή;

(φωτο από www.discogs.com)

Mε αφορμή τη σημερινή "Ημέρα για τα παιδιά-20 Νοεμβρίου" και το σκεπτικό πως κάθε παιδί έχει το δικαίωμα ίσων επιλογών στην πνευματική και καλλιτεχνική καλλιέργεια, σκέφτηκα να ακούσουμε Μπένζαμιν Μπρίττεν και τον "Οδηγό για νέους στην Ορχήστρα".

Ένα έργο προορισμένο για τη μουσική καλλιέργεια και εκπαίδευση των παιδιών, που φανερώνει την παιδαγωγική διάθεση του άγγλου συνθέτη, κάτι που φαίνεται και από την αφιέρωσή του:
"με στοργή στα παιδιά του Τζων και της Τζην Μωντ: Χάμφρεϋ, Πάμελα, Καρολίν και Βιρτζίνια, για διαπαιδαγώγηση και διασκέδασή τους".
(O Tζων και η Τζην ήταν καρδιακοί φίλοι του Μπρίττεν).

Αρχικά το έργο είχε γραφτεί για μια ταινία ντοκιμαντέρ με τίτλο "Τα όργανα της ορχήστρας" με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του Σερ Μάλκολμ Σάρτζεντ.

Το έργο, ως γνωστόν, φέρει τον υπότιτλο: "Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα θέμα του Πέρσελ".
Πράγματι, ο Μπένζαμιν Μπρίττεν χρησιμοποιεί ως θέμα το ρόντο από τη σουίτα "Abdelazer" του άγγλου Χένρυ Πέρσελ.
Xρησιμοποιεί το βασικό θέμα του ως εργαλείο για να παρουσιάσει-διδάξει στους μικρούς ακροατές του τις τέσσερις κύριες οικογένειες μουσικών οργάνων της ορχήστρας (χορδόφωνα-αερόφωνα-μεμβρανόφωνα-ιδιόφωνα) και στη συνέχεια τα παρουσιάζει μεμονωμένα. Έπειτα ξεκινούν οι παραλλαγές, όπου αναδεικνύεται το κάθε όργανο και το ιδιαίτερο ηχόχρωμά του.

Ο συνθέτης επιλέγει να ξεκινήσει με τα υψηλότερης τονικότητας μουσικά όργανα κάθε οικογένειας (φλάουτα και πίκολι κλπ) σε διαφορετικούς ρυθμούς και ενέργειες αξιοποιώντας στο έπακρο τις δεξιότητες κάθε οργάνου.Όταν φτάνει στην οικογένεια των κρουστών, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα τύμπανι και το ξυλόφωνο, τα οποία είναι σε θέση να παίξουν συγκεκριμένα τονικά ύψη, χωρίς όμως να παραμελεί τα πιο ρυθμικά μέλη αυτής της οικογένειας, που ευρηματικά ο Μπρίτεν αναδεικνύει την ξεχωριστή τους φωνή και το τεράστιο εύρος των ηχητικών χαρακτηριστικών τους.
Για το μεγάλο φινάλε, έχουμε τολμηρή επανεμφάνιση του βασικού θέματος σε μορφή φούγκας, φόρμα ιδιαίτερα δημοφιλή στην εποχή Μπαρόκ, που έζησε ο Πέρσελ.

Britten: "The Young Person's Guide to the orchestra":

Για σύγκριση, ας ακούσουμε και το "Rondeau from Abdelazer" του Henry Purcell από το εκπληκτικό σύνολο Voices of Music σε όργανα εποχής:

Άλλο κείμενο με αφορμή την Ημέρα για το Παιδί μπορείτε να διαβάσετε εδώ.