"Προκόφιεφ: Σκυθική Σουίτα"

 

Είναι γνωστό πως ο Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, ιδρυτής των Ρωσικών Μπαλέτων, ήταν αυτός που έκανε γνωστά τα έργα για μπαλέτο του Σεργκέι Προκόφιεφ. 
Η πρώτη συνεργασία τους ήταν το μπαλέτο "Άλα και Λόλλι".
Μια σύνθεση της νεότητας του Προκόφιεφ(ήταν μόλις 24), που ξετυλίγει ένα θρύλο της παγανιστικής Ρωσίας και συγκεκριμένα μια τελετουργία των Σκυθών, λαού που κατοικούσε στον Καύκασο και για τους οποίους ονόματι "Σκολότες", ο Προκόφιεφ ερεύνησε όταν διάβασε Ηρόδοτο.
O Ντιάγκιλεφ δεν ενθουσιάστηκε με το λιμπρέτο κι έτσι η συνεργασία δεν ευοδώθηκε. Αργότερα ο Προκόφιεφ αναμόρφωσε το έργο υπό τον τίτλο: "Σκυθική σουίτα".

Η Σουίτα έκανε πρεμιέρα σαν σήμερα, 16 Γενάρη του 1916  υπό την μπαγκέτα του Προκόφιεφ στο Θέατρο Μαριίνσκυ της Αγ. Πετρούπολης και λέγεται πως αποτελεί απάντηση του συνθέτη στην "Ιεροτελεστία της Άνοιξης" του Στραβίνσκυ.

Η τετραμερής Σουίτα ξεκινά με την επίκληση στο θεό του Ήλιου, Βέλες και την πανέμορφη κόρη του, Άλα.
Η τελετή του άγριου Σκυθικού λαού απεικονίζεται με την πολύχρωμη, βάρβαρη μουσική με την υπόδειξη: "Allegro feroce-γρήγορα άγρια", χωρισμένη σε 2 θέματα...Το πρώτο περισσότερο ζωηρό και βάναυσο αντιπροσωπεύει τον αρχηγό Βέλες, ενώ το ηπιότερο και αργό θέμα(2:18)σε διάλογο μεταξύ των ξύλινων πνευστών, την ευγενική μορφή της Άλα, την οποία επιθυμεί να κλέψει ο κακός θεός του Σκότους.

Το 2ο μέρος αρχίζει με την εμφάνιση του χθόνιου θεού κατά τη διάρκεια θυσίας των Σκυθών στην Άλα. Ο σκοτεινός θεός χορεύει έναν άγριο, τραχύ χορό (5:38)με συνοδούς του τους τιμωρούς-δαίμονες, τα επτά τέρατα του κάτω κόσμου.

Ήσυχο, λυρικό και ατμοσφαιρικό το 3ο μέρος(8:52)...Ομάδες από τετράδες κατιόντων φθόγγων που συνοδεύονται από λεπτές υπόνοιες από ιδιόφωνα τριγωνάκια υποδηλώνουν τη νύχτα, που έχει σκοτεινιάσει τα πάντα...Ήχοι που τρεμοπαίζουν από τα pizzicati των βιολιών, μεταφέρουν τον τρόμο του νυχτερινού, παγερού αέρα...Άρπες και οι μεταλλικοί ήχοι της τσελέστας δημιουργούν συναισθηματική φόρτιση...Η Άλα αιχμάλωτη του κακού θεού είναι βαθιά θλιμμένη...Οι φεγγαρονεράιδες κατεβαίνουν να την παρηγορήσουν.
Η διάφανη ενορχήστρωση και η σταδιακή προσθήκη νέων οργάνων οδηγεί σε ένα ισχυρό fortissimo  tutti που βαθμιαία μειώνεται, επιστρέφοντας στην αρχική ορχηστρική ήπια εικόνα.

Η μουσική μεταλλάσσεται με τα ηχηρά, χάλκινα πνευστά συνοδεία drumrolls, να ηγούνται(15:09)...Σε μορφή μεγαλόπρεπου εμβατηρίου, το θέμα...Ένας θνητός ήρωας, ο σκύθης Λόλλι, εμφανίζεται με σταθερά, βαριά βήματα(15:31) και με αυταπάρνηση μάχεται ενάντια στο θεό του ερέβους για να σώσει την κόρη του ήλιου.
Η Σουΐτα ολοκληρώνεται με τη μουσική "νικηφόρα" εικόνα της υπέρλαμπρης Ανατολής (18:22), τη θριαμβευτική κυριάρχηση του Βέλες, αντικατόπτρισμα της λαχτάρας και δίψας για ζωή...

Ο Προκόφιεφ για να διαχωρίσει με σαφήνεια τους δύο θεούς-ανταγωνιστές, έναν από τον κόσμο του φωτός, και τον άλλο από την σφαίρα του σκότους χρησιμοποίησε ένα εξαιρετικά δυναμικό, σχεδόν ακατέργαστο μουσικό ύφος, καταφέρνοντας να ισορροπήσει με επιδεξιότητα ανάμεσα στην πρωτόγονη ομορφιά και τους συμβολισμούς.
Οι βίαιες, απειλητικές απεικονίσεις της μουσικής μετριάζονται με μαεστρία από τις ήπιες και γεμάτες λυρισμό ηχητικές εικόνες.

Πολλές οι ηχογραφήσεις: (Myaskovsky, Bernstein, Masur, Abbado, Järvi, Rattle, Gergiev).

Από εκείνες, που ξεχωρίζουν είναι υπό την μπαγκέτα του ρουμάνου ελληνικής καταγωγής, Sergiu Celibidache. Μια έντονα τελετουργική ερμηνεία, καθόλα πειστική, ένα "θαύμα δυναμισμού, χρώματος, συναισθημάτων και σαφήνειας"!

Prokofiev: Scythian Suite, Op. 20

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να παρακολουθήσετε μιαν μεταγενέστερη χορογραφική απόπειρα της Σκυθικής Σουίτας: