"Τσαϊκόφσκυ - Μπραμς: η πρώτη τους επεισοδιακή συνάντηση"

 Ο ένας, Γερμανός. Από τους σπουδαιότερους συνθέτες,  ο τελευταίος κλασικός του μεγάλου ρομαντισμού στο λυκόφως του 19ου αι...

Ο άλλος, Ρώσος.  Ένας ρομαντικός, διαχρονικά δημοφιλής στο φιλόμουσο κοινό παγκοσμίως...

Οι δυο τους μοιράζονται την ίδια μέρα γενεθλίων, σαν σήμερα, 7 Μαΐου, με επτά χρόνια διαφορά.Το  1833 ο Γιοχάνες Μπραμς και το 1840 ο Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκυ.

Ο Μπραμς, είναι ο συνθέτης που επέδειξε σεβασμό προς την παράδοση, τον ρυθμό και τις φόρμες της απόλυτης μουσικής.

Ο Τσαϊκόφσκυ χαρακτηρίζεται από λυρική διάθεση, συναισθηματική δύναμη και έντονη εκφραστικότητα..

Είναι γνωστό  πως ο ρώσος συνθέτης αντιπαθούσε τη μουσική του Μπραμς, αλλά και τον απέρριπτε ως "ατάλαντο μπάσταρδο".

Έτσι, έχει ενδιαφέρον να τρυπώσουμε στο σπίτι του βιολιστή Μπρόντσκυ στη Λειψία, όπου είναι καλεσμένοι για το εορταστικό δείπνο αρκετοί καλλιτέχνες και θα ερμηνευτεί το αναθεωρημένο Τρίο του Μπραμς...

Είναι 1888 και ο 48χρονος Τσαϊκόφσκι πραγματοποιεί περιοδεία στη Δ. Ευρώπη. Στο σπίτι του Μπρόντσκυ θα έχει την πρώτη, επεισοδιακή συνάντησή του με τον Μπραμς...

Διαβάζουμε:

"Μπαίνοντας στου Brodsky για το δείπνο, άκουσα ήχους από πιάνο, βιολί και τσέλο. Έκαναν πρόβες για τη συναυλία της επόμενης μέρας του νέου Τρίο του Μπραμς και ο γερμανός βρισκόταν στο πιάνο.[...]

-Ευτυχισμένος ο καινούργιος χρόνος, κύριε Μπραμς, είπε ο Πιοτρ Ίλιτς, που από το δυνατό θυμό του είχε λίγο κοκκινίσει....Ο Μπραμς γέλασε μ' ένα κοφτό και βραχνό γέλιο που απότομα σταμάτησε όπως είχε αρχίσει.[...]

Ο Μπραμς στεκόταν με τα πόδια ανοιχτά, έχοντας τα χέρια λίγο μακριά από το παχύ σώμα, κάτι που τού δημιουργούσε δυσφορία, ενώ τον έκανε άκομψο.[...]

-Σάς αρέσει η Λειψία; ρώτησε ο Μπραμς, βάζοντας στο στόμα του ένα μακρύ, μαύρο πούρο...[...]

Ο Μπραμς μιλούσε με έντονα βόρεια γερμανική προφορά, με μικροδιακοπές και τονισμένη την πρώτη συλλαβή κάθε λέξης.

Η Βιέννη δεν άφησε τα ίχνη της πάνω του, σκέφτηκε ο Πιοτρ Ίλιτς. Εξίσου ελάχιστα στην προσωπικότητα, όπως και στη μουσική του. Είναι απότομος ο τρόπος ομιλίας του. Το πρόσωπό του μού θυμίζει το πρόσωπο ενός παπά με τα πυκνά γκρίζα γένεια και τα λεπτά γκρίζα μαλλιά[...]

Επίσης το μακρύ σκούρο παλτό του έχει κάτι το παπαδίστικο[...] Αλλά γιατί βάζει τόσο κοντά παντελόνια; Δεν ταιριάζουν με το μακρύ παλτό. Φορά επίσης τρομερά άκομψες μπότες!

-Αργότερα θα παίξουμε μερικά κομμάτια, είπε ο γερμανός δάσκαλος, [..] Ίσως να μην ανταποκρίνεται στις προτιμήσεις σας, είπε ο Μπραμς, συνεχίζοντας να στέκεται απέναντι στον ξένο, για τον οποίο γνώριζε ότι δεν εκτιμούσε τη μουσική του, κρατώντας στο ένα χέρι το πούρο και στο άλλο τον καφέ.

-Δεν είναι ούτε έντονα πικάντικο, ούτε λαμπερό, συνέχισε, κοιτάζοντας τον ρώσο και κάπως ειρωνικά, ο Τσαϊκόφσκυ[...]

Όλοι μέσα στο δωμάτιο περίμεναν με ανυπομονησία πώς θα αντιδρούσε στην απροκάλυπτη επίθεση του μεγάλου άνδρα.

Η συζήτηση γινόταν αφόρητη για τον Τσαϊκόφσκυ. Ανακουφισμένος κάθισε στον καναπέ.

-Ας ακούσουμε το Τρίο, είπε..."

("Παθητική συμφωνία", Κλάους Μαν-κλασική λογοτεχνία, εκδ. Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος, μτφ. Μ. Νικολάτου, σελ. 67 έως 71)

Για την ιστορία, να αναφέρουμε πως του Τσαϊκόφσκυ δεν του άρεσε το Τρίο κι έλεγε για τον  γερμανό συνθέτη πως ήταν πολύ καλύτερος για παρέα και για ποτό παρά ως συνομιλητής και μουσικός.

1. Brahms: "Piano Trio in C minor, op 101",  Istomin-Stern-Rose:

Την επόμενη μέρα ο Τσαϊκόφσκι παρακολούθησε τη συναυλία του Μπραμς, και κείνος ανταπέδωσε  ευγενικά παρακολουθώντας μια πρόβα για την πρεμιέρα της Σουίτας Νο. 1 του Τσαϊκόφσκι, κρίνοντας θετικά μόνο το πρώτο από τα έξι μέρη της, ενώ τα υπόλοιπα τα χαρακτήρισε "παιδαριώδη".

Το μέρος που άρεσε στον Μπραμς ήταν η εισαγωγή και φούγκα δομημένα σύμφωνα με τα πρότυπα της μπαρόκ.

2. Tchaikovsky: "Suite No. 1, Dimitri Mitropoulos: