Ο Arvo Pärt και oι τρεις μικροί ποιμένες της Φάτιμα...

 

Ήταν 13 Μαΐου του 1917 στη μικρή πορτογαλική πόλη Φάτιμα, όταν τρία βοσκόπουλα οραματίστηκαν την Παναγία, που εμφανίστηκε μπροστά τους τυλιγμένη σ' ένα λαμπρό σύννεφο και τους ανήγγειλε πως σε αυτό το ίδιο μέρος θα' ρχόταν κάθε 13 του μήνα, έως τον Οκτώβριο.

Τον τελευταίο μήνα, εκείνη η μέρα ήταν σκοτεινιασμένη. Αστραπές έσκιζαν τον ουρανό κι  έβρεχε καταρρακτωδώς. Ξαφνικά, το πλήθος πιστών που είχε συγκεντρωθεί στη Φάτιμα για την εμφάνιση της Παναγίας , μέσα σε βροντές και αστραπές, είδαν τον ήλιο να ανυψώνεται και να τούς θαμπώνει, ενώ "χόρευε" στον ουρανό, αλλάζοντας συνεχώς χρωματισμούς...

To περιστατικό είναι γνωστό ως "Θαύμα του ήλιου".

Ήταν το 2012 όταν ο Arvo Pärt προσκλήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού του θαύματος, στο μοναστήρι της Φάτιμα. Ο συνθέτης, που γνώριζε τη συγκινητική ιστορία των τριών βοσκών που είχαν βιώσει την εμφάνιση της Παναγίας και κάτω από το δέος και τη συναισθηματική φόρτιση από την επίσκεψη στη μονή, συνέθεσε  ένα σύντομο χορωδιακό έργο, το κείμενο του οποίου στηρίζεται στον  Ψαλμό 8.2 του Δαυίδ: 

"ἐκ στόματος νηπίων καί θηλαζόντων κατηρτίσω αἶνον ἕνεκα τῶν ἐχθρῶν σου τοῦ καταλῦσαι ἐχθρόν καί ἐκδικητήν"

δηλ.

"Από τα στόματα των παιδιών και των νηπίων ακόμα υμνείται το μεγαλείο σου για να αποστομωθεί κάθε εχθρός που επιμένει να αρνείται την τελειότητα του"

Στο a capella έργο για μικτή χορωδία, που τιτλοφορείται: "3 Hirtenkinder aus Fátima - Οι 3 Μικροί Ποιμένες της Φάτιμα", ο συνθέτης σκαλίζει την πνευματική ιδέα με το γνωστό "ιερό" μινιμαλισμό του και δομεί μια σύνθεση ύψιστης λειτουργικής ομορφιάς και πνευματικότητας.

Με την αύρα του Γρηγοριανού μέλους πάνω στο οποίο στηρίζεται, έχει σκοπό να μεταφέρει τη χαρά και το δέος που αφουγκράστηκε πως βίωσαν τα τρία μικρά παιδιά με την εμφάνιση της Παναγίας.

Κατανυκτικό, ευλαβικού χαρακτήρα χορωδιακό, ηχεί σαν σεβάσμια προσευχή χωρίς εξάρσεις...

Άρβο Περτ και Γκέρχαρντ Ρίχτερ
(guardian)

Με την ολοκλήρωση της σύνθεσης ο Περτ θεώρησε ένα μικρό θαύμα και συγκυριακή την αφιέρωση προς το πρόσωπό του οκτώ εικαστικών έργων από το γερμανό ζωγράφο, Γκέρχαρντ Ρίχτερ, του οποίου τη δουλειά πάντα θαύμαζε. Όμως, εκτός από την τέχνη υπήρχε και το κοινό τους ενδιαφέρον για το Γρηγοριανό μέλος να τούς ενώνει.
Το ευλαβικό χορωδιακό με τα Γρηγοριανά πατήματα "κούμπωνε"  σε ύφος και εναρμονίστηκε ως αποτέλεσμα της "σύμπτωσης" γεγονότων σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Ετσι, ο Άρβο Περτ ανταπέδωσε την αφιέρωση, με τη σύνθεση που μόλις είχε ολοκληρώσει.

Το αφηρημένο έργο του Ρίχτερ που στηρίζεται στη διαδικασία του τυχαίου, χαρακτηρίζεται για την ψευδαίσθηση-παραμόρφωση του χώρου που αναπτύσσεται. Από αυτή την άποψη ίσως διακρίνουμε και μια άλλου είδους ταύτιση με την έννοια του οράματος, οπτικής εμπειρίας με πνευματικές ποιότητες στη Φάτιμα...

Arvo Pärt: "3 Hirtenkinder aus Fátima":