Translate

fb

Κυριακή 6 Μαΐου 2018

"Σίγμουντ Φρόυντ: η ψυχανάλυση στον Μάλερ και ο μουζικάντης Αυγουστίνος"





Θεωρείται ο θεμελιωτής της ψυχανάλυσης.
Ο Σίγκμουντ Φρόυντ γεννήθηκε σαν σήμερα, 6 Μαΐου 1856...


Κατά τη διάρκεια του γάμου του Γκούσταβ Μάλερ με την Άλμα υπήρξε μια περίοδος έντονων προβλημάτων στη σχέση τους. Τού πρότειναν λοιπόν να επισκεφτεί τον διάσημο Σίγκμουντ Φρόυντ μήπως και βοηθηθεί με την ψυχανάλυση.
Ο Μάλερ, όλο υπεκφυγές, ανέβαλε συνεχώς τη συνάντηση. Τελικά, αναχώρησε για την Ολλανδία.

Η συνάντηση Μάλερ-Φρόυντ
(σκηνή από την ταινία: Mahler auf der Couch)
bostonherald

Οι δυο άντρες συναντήθηκαν στο ξενοδοχείο κι έπειτα έκαναν μια τετράωρη βόλτα στους δρόμους του Λέιντεν.

Μετά την πολύωρη συζήτησή τους ο Μάλερ εξεπλάγην όταν ο Φρόυντ τού είπε:

"-Υποθέτω πως τη μητέρα σας την έλεγαν Μαρί.Το μάντεψα από πολλές ενδείξεις στη διάρκεια της συζήτησης.Πώς γίνεται και παντρευτήκατε μια γυναίκα με διαφορετικό όνομα;

Τότε ο Μάλερ αναθυμάται πως πάντα ήθελε να φωνάζει την Άλμα με το δεύτερο όνομά της που ήταν Μαρί.
Ο Φρόυντ είχε φωτίσει το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα του Μάλερ.

Ο Μάλερ μιλάει, μιλάει συνεχώς...
-Η μητέρα σας ήταν ασθενική και βασανισμένη, του λέει ο Φρόυντ, και αυτό ακριβώς θέλετε να είναι και η σύζυγός σας.

Όταν αργότερα η Άλμα θα μάθει ό,τι συζητήθηκε στη συνάντηση των δυο ανδρών, θα καταγράψει στο ημερολόγιό της:
"Είχε δίκιο ο Φρόυντ! Όταν με γνώρισε ο Μάλερ ευχόταν να με είχε σημαδέψει ο πόνος"!


Παρακολουθήστε ένα μικρό απόσπασμα από την ταινία: "Mahler auf der Couch" με σκηνές από την συνάντηση των δύο ανδρών:



Επανέρχομαι στη συζήτηση του ψυχαναλυτή με τον συνθέτη:

Στη διάρκεια της βόλτας ο Μάλερ είχε πεί πως τώρα καταλάβαινε γιατί η μουσική του δεν έφτανε τις πιο υψηλές σφαίρες...Και γιατί τα πιο ευγενικά περάσματα χαλούσαν με την παρεμβολή κάποιας χυδαίας μελωδίας.
Ο βίαιος πατέρας του μεταχειριζόταν άσχημα τη γυναίκα του και σε κάποια επεισόδια ήταν μπροστά και ο μικρός γιος, Γκούσταβ. Οδυνηρή σκηνή, ανυπόφορη που έκανε το αγόρι να το βάλει στα πόδια. Βγήκε από το σπίτι τρέχοντας. Εκείνη όμως τη στιγμή, μια λατέρνα του δρόμου έπαιζε το λαϊκό  βιεννέζικο τραγουδάκι: "Au du lieber Augustin".

Σύμφωνα με τον Μάλερ η συνύπαρξη στο έργο του της ευγενικής τραγωδίας και του ανάλαφρου χιούμορ ήταν μέσα του ριζωμένη από τότε...
Η μουσική έγινε η σωτηρία και το καταφύγιό του. Τα θέματα θανάτου και τρόμου, που τον βασάνιζαν από παιδί, θέματα της λαχτάρας και της απώλειας, της μοίρας και της λύτρωσης αντηχούν στις συμφωνίες και τους κύκλους τραγουδιών του Μάλερ.


Πληροφοριακά να πούμε πως μετά την ολιγόωρη ψυχανάλυση οι σχέσεις Μάλερ και Άλμας βελτιώθηκαν...

Είχε κάνει το θαύμα του ο διάσημος Φρόυντ! Είχε καταφέρει να επουλώσει παλιές, κρυφές πληγές στην ψυχή του μουσικού, παρότι από πολλά γνωρίζουμε καθαρά, φίλοι μου πως δεν έτρεφε εκτίμηση για τη μουσική τέχνη.

Αξίζει να σημειωθεί πως παρόλο που ο Μάλερ δεν ήταν καθόλου ενημερωμένος για το τι ακριβώς είναι η ψυχανάλυση, ο Φρόιντ κατέγραψε ότι ποτέ πριν δεν είχε συναντήσει κάποιον που να κατάλαβε τόσο γρήγορα τι σημαίνει η επιστήμη του.



To βιενέζικο τραγουδάκι , καθοριστικό της οδυνηρής σκηνής που στιγμάτισε ψυχικά τον Γκούσταβ Μάλερ, "Au du lieber Augustin" είναι μια όμορφη ρυθμική μπαλάντα  εμπνευσμένη από το θρύλο ενός πλανόδιου μουσικού.

Στα μέσα του 17ου αι. η Βιέννη χτυπήθηκε από επιδημία πανούκλας. Ο Augustin ήταν ένας πλανόδιος μουζικάντης, ένας μενεστρέλος, που με τη γκάιντά του τριγύριζε στα πανδοχεία της πόλης και διασκέδαζε τους θαμώνες...Οι Βιεννέζοι τον αγάπησαν γιατί σε δύσκολους καιρούς έδινε με το τραγούδι του, ελπίδα...

Σύμφωνα με το μύθο, κάποιο βράδυ γυρνώντας στο σπίτι του μεθυσμένος έπεσε στο χαντάκι του δρόμου και κει αποκοιμήθηκε. Το πρωί που πέρασε το κάρο να μαζέψει τους νεκρούς από την πανούκλα, θεωρώντας πως ο Augustin ήταν πεθαμένος τον έριξαν μαζί με το μολυσμένο όργανό του στο λάκκο.. Όταν ξύπνησε ο Αυγουστίνος, δεν μπορούσε  να βγει από τον βαθύ μαζικό τάφο. Έτσι τρομαγμένος όπως ήταν άρχισε να παίζει γκάιντα δυνατά, ώσπου τελικά οι συμπολίτες του τον άκουσαν και τον έσωσαν...
Έζησε μέχρι τα βαθιά γεράματα και παρέμεινε για τους κατοίκους της Βιέννης ένα σύμβολο ελπίδας...

"Au du lieber Augustin":


  • Johann Hummel πάνω στη μελωδία του χαριτωμένου τραγουδιού έγραψε παραλλαγές για ορχήστρα.

Variations on 'O, du lieber Augustin'  in C major, WoO 2, S. 47:


  • Ενώ ο Ferruccio Busoni δίνει τη δική του εκδοχή για δύο πιάνα σε μορφή φούγκας.

Fugue on 'O Du Lieber Augustin', BV 226 :



Για τον Φρόυντ μπορείτε να διαβάσετε κι ένα παλιότερο κείμενό μου εδώ.




1 σχόλιο:

  1. Τι τυχερός αυτός ο Αυγουστίνος, Ελπίδα μου! Έπεσε μέσα στα μικρόβια κι επέζησε μέχρι τα βαθιά του γεράματα! Τι σου είναι, αυτή η καλή τύχη στην υγεία σου! Κι αυτό το τραγουδάκι του, βέβαια, χαρούμενο κι αισιόδοξο ήταν αδύνατον να μην μαλακώσει την θλιμμένη ψυχή του μικρού Μάλερ που βγήκε τρέχοντας από το σπίτι που ο πατέρας του κακοποιούσε την μητέρα του! Μέσα από την ψυχανάλυση, βγήκε η αιτία και της δικής του δύσκολης σχέσης με την Άλμα! Ο Φρόυντ, που τιμάς σήμερα την γέννησή του, Ελπίδα μου έκανε τόσο σωστά την δουλειά του κι έδωσε λύση στις εμμονές του Γούσταβ.
    Ευχαριστούμε πάρα πολύ για τις υπέροχες μουσικές παρουσιάσεις σχετικές με το τραγουδάκι του Αυγουστίνου. Με εντυπωσίασε η φούγκα του Μπουζόνι. Διότι, πράγματι, η μικρή αυτή μελωδία προσφέρεται τόσο θαυμάσια για φούγκα κι ο μάστορας Μπουζόνι την πέτυχε εξαιρετικά με την σύνθεσή του για δύο πιάνα.
    Καλό απομεσήμερο και ΜΠΡΑΒΟ για την έξοχη ανάρτηση! 💗👏💗

    ΑπάντησηΔιαγραφή