11 Σεπτέμβρη 2001, Ώρα Μηδέν...

"Ground Zero Memorial", New York

Δεκαεπτά χρόνια έχουν μεσολαβήσει από το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους πύργους...
Δεκαεπτά χρόνια από τη μέρα της απόλυτης κόλασης…

Από το βιβλίο του Παν. Ξενάκη: "Δίδυμοι Πύργοι – Ήμουν κι εγώ εκεί!"

(Απόσπασμα από τη σκηνή όπου ο ήρωας βλέπει μπροστά του τον Θάνατο):

"...Που είναι το υπόλοιπο πρόσωπο σου;;.. Πω-π-πως είσ’ έτσι; Με τι μοιάζεις;..

...γιατί δε μιλάς;.. πες κάτι...γιατί μόνο με κοιτάζεις;..

γιατί δεν έχεις βλέφαρα και κόρες;..

σαν πελώρια, μαύρα μαργαριτάρια είναι...

δυο σκοτεινές, αορίζοντες θάλασσες

μελανό ροδόβαμμα και μπλάβοι αντήλιοι σε νεφέλες,

φέγγουν στα κρύσταλλα των πνιγηρών πελάγων

άγριοι άνεμοι σαν γοερές οιμωγές πνιγμένων,

σηκώνουν ερεβεννά κύματα που φαρφουρίζουν και χάνονται

κρύο, βροχή κι αέρηδες και βύθη που ξερνιούνται

και χωνεύονται

σκούρα βραχώδη περιγιάλια βαθύχροου κάλλους

μ’ έναν σαπρό κονιορτό στην ακροθαλασσιά

και μαβιά αρμυρίκια

κρωγμοί κουρούνας και σκελετωμένων γλάρων

που αναφτερουγιάζουν και πετούν..."
(πηγή: poihsh-logotexnia)

ΣΤΗΒ ΡΑΪΧ: "WTC 9/11" 

Μια σύνθεση μουσικής δωματίου εμπνευσμένη από την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου είναι το "WTC 9/11" του μινιμαλιστή Στηβ Ράϊχ.
Γράφτηκε το 2010 έπειτα από παραγγελία του Kronos Quartet .Το WTC αποτελεί συντομογραφία της φράσης "World to Come".

"Ηταν μια τρομακτική εμπειρία που δεν θα φύγει ποτέ από τη μνήμη μου", 

θα πει ο Ράιχ στους δημοσιογράφους.

"Την ώρα της επίθεσης βρισκόμουν στο Βερμόντ και μιλούσα στο τηλέφωνο με το γιο μου, 

που έμενε λίγα τετράγωνα μακριά από τους Πύργους...

Στο διαμέρισμά του αυτός, η νύφη μου και η κόρης τους... 

Μού μετέφερε πως έβλεπαν τον μαύρο καπνό να εισβάλλει στο διαμέρισμα".

Εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του έργου είναι πως η μελωδική γραμμή του συνθέτη περιλαμβάνει ηχογραφήσεις από τις κραυγές των ελεγκτών πύργων ελέγχου, πυροσβεστών και επιζησάντων.
Συγκεκριμένα, η δομή του έργου περιλαμβάνει 3 μέρη που παίζονται χωρίς διακοπή:

Στο πρώτο μέρος ηχεί επίμονα το βιολί, που μιμείται τον ήχο του τηλεφώνου(ένα επίμονο ΦΑ) σαν ήχος σειρήνας. Ενός τηλεφώνου όταν κρέμεται από τη συσκευή. Ακολουθούν οι φωνητικές ηχογραφήσεις. Αρχικά με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας και στο δεύτερο μέρος με τμήματα συνεντεύξεων του Ράιχ...Από κατοίκους της γειτονιάς, αξιωματικών της Πυροσβεστικής, τον πρώτο οδηγό ασθενοφόρου, διασώστες...
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος ακούγονται φωνές εθελοντών που έκαναν βάρδιες φύλαξης των νεκρών και δυο γυναικών που μοιρολογούν από πάνω τους σύμφωνα με το "Shmira" *

* Shmira: Σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση το σώμα του νεκρού φυλάσσεται ως την ταφή. Για να βοηθηθεί η ψυχή(Shmira), που αιωρείται του σώματος, μια ομάδα ερμηνευτών ψάλλουν Βιβλικά άσματα. Στην περίπτωση της 11ης Σεπτέμβρη τα νεκρά σώματα μεταφέρθηκαν στα γραφεία των ιατροδικαστών, που λόγω των δυσκολιών στην ταυτοποίηση του DNA, η διαδικασία κράτησε για μήνες...
Δύο από τις γυναίκες που απήγγειλαν το προσευχητάρι κατά το τελετουργικό της Shmira, ακούγονται στο 3ο μέρος του έργου.

Απλό αλλά τολμηρό αρμονικά έργο, στο οποίο ο Ράιχ παραβιάζει μουσικά σύνορα, ερμηνεύοντας μουσική δωματίου με το πνεύμα και την ενέργεια της ροκ.
Τα θέματα σύντομα και επαναληπτικά, σχεδόν υπνώνουν τον ακροατή, παρουσιάζονται χωρίς επεξεργασία ενώ η σύνδεση φωνών-μουσικής ενισχύει τη δυναμική της σύνθεσης, εντείνοντας την υποβλητικότητα του έργου.

"WTC 9/11" / Kronos Quartet :

(The Steve Reich Website, www.boosey.com, bbc.co.uk, www.amazon.com, allmusic, gramophone, Τα Νέα, Καθημερινή, Pinterest, vanityfair)