"Μακάβριος Χορός" για το Halloween...

freepik

Το Halloween, γιορτή που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου, έχει τις ρίζες του σε αρχαίες Κελτικές παραδόσεις. Οι Κέλτες πίστευαν ότι τη νύχτα αυτή τα όρια ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών γίνονται πιο λεπτά, επιτρέποντας στις ψυχές να επιστρέψουν προσωρινά στον κόσμο των ζωντανών. 

"Xoρός Θανάτου", από τα Χρονικά της Νυρεμβέργης

Οι ζωντανοί τιμούσαν αυτήν την παρουσία με φωτιές, τελετουργίες και μεταμφιέσεις, φοβερές αλλά και παιχνιδιάρικες, που συμβόλιζαν την προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τον θάνατο με χιούμορ και δημιουργικότητα.

Ο θάνατος στο πλαίσιο του Halloween είναι ταυτόχρονα φυσικός και συμβολικός: αντιπροσωπεύει το πέρασμα, την αβεβαιότητα και τη μετάβαση στο άγνωστο. 

Το Halloween και οι παραστάσεις του θανάτου μάς υπενθυμίζουν ότι η ζωή είναι παροδική και ότι η φαντασία, η τέχνη και η μουσική μπορούν να γίνουν γέφυρες για να αντιμετωπίσουμε το άγνωστο με θάρρος και χαμόγελο, αντί για φόβο.

 

"Μακάβριος Χορός", τοιχογραφία του 15ου αι. Εθνική Πινακοθήκη της Σλοβενίας

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μουσικά έργα που αποτυπώνουν αυτήν την αίσθηση της θνητότητας, μεταδίδοντας ταυτόχρονα αγωνία, μυστήριο και δραματικότητα, είναι ο "Danse macabre - Μακάβριος Χορός" του Καμίλ Σαιν Σανς.

Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1875 στο Παρίσι και βασίστηκε σε ποίημα του συμβολιστή Ανρί Καζαλίς, που αναφέρεται σε μεσαιωνικό μύθο από την εποχή της βουβωνικής πανώλης: ο θάνατος χορεύει με όλους, πλούσιους και φτωχούς, άρχοντες και δούλους, χωρίς διακρίσεις, υπενθυμίζοντας την καθολικότητα της μοίρας.

Μακάβριος Χορός", τοιχογραφία του 15ου αι., Κροατία

Ο Σαιν Σανς, άθεος και με ενδιαφέρον για το αποκρυφιστικό, δημιούργησε ένα έργο γεμάτο λεπτή ειρωνεία για ένα τόσο σοβαρό θέμα. Οι μουσικές καινοτομίες του, όπως η χρήση του ξυλόφωνου για το κροτάλισμα των οστών, εξηγούν την αρχικά χλιαρή υποδοχή από το κοινό, που όμως σύντομα έγινε θαυμασμός χάρη και στη μεσολάβηση του Φραντς Λιστ.

Η σύνθεση ξεκινά με την άρπα να χτυπά τα δώδεκα χτυπήματα του μεσονυχτίου, σαν καμπάνες που καλούν την αρχή του χορού των νεκρών. Αμέσως μετά ακούγεται το βασικό θέμα από το βιολί του θανάτου, ενώ το ξυλόφωνο, με ευρηματικότητα και ζωντάνια, αποδίδει το κροτάλισμα των σκελετών, κάνοντας τον ακροατή να νιώθει ότι παρακολουθεί ζωντανά τον Μακάβριο Χορό.

Saint-Saëns: "Danse Macabre":

Παλαιότερο κείμενο γοα το Χάλογουιν μπορείτε να διαβάσετε εδώ.