Η σφαγή της "Ματωμένης Κυριακής" στην παρτιτούρα του Σοστακόβιτς...

 

"Bloody Sunday in 1905",  Wojciech Kossak

"Μεγαλειότατε, εμείς οι εργάτες και κάτοικοι της Πετρούπολης, ήρθαμε με τις γυναίκες μας,
τα παιδιά μας και τους γέροντες γονείς μας, σε σένα,
για να βρούμε δικαιοσύνη και προστασία.
Μην αρνιέσαι τη βοήθεια στο λαό σου. Βγάλτον απ' την αθλιότητα και την αμάθεια,
βοήθησέ τον να καλυτερέψει την τύχη του.
Γκρέμισε τον τοίχο που υψώνεται ανάμεσα σε σένα και το λαό σου..."

(Το υπόμνημα των εργατών προς τον τσάρο, 9 Ιανουαρίου 1905)

***

Έχει καταγραφεί στην Ιστορία σαν "Ματωμένη Κυριακή".

Ήταν Κυριακή, 9 Γενάρη του 1905, που στην Αγία Πετρούπολη πνίγηκε στο αίμα μια ειρηνική διαδήλωση εργατών, που πορεύονταν προς τα Χειμερινά Ανάκτορα να επιδώσουν τα αιτήματά τους στον τσάρο...

Είχε προηγηθεί απεργία με οικονομικά και πολιτικά αιτήματα, η οποία γενικεύτηκε. Τότε ήταν που μεσολάβησε ο Γκαπόν, ιερέας και ιδρυτής της Οργάνωσης των ρώσων εργοστασιακών εργατών της πόλης προκειμένου να "διαλύσει" ειρηνικά την πορεία.
Ο αναβρασμός ήταν μεγάλος. Οι διαδηλωτές με θρησκευτικά λάβαρα ανά χείρας και τραγουδώντας εκκλησιαστικούς και πατριωτικούς ύμνους, προχωρούσαν προς τα Ανάκτορα, όπου αντιμετώπισαν τα όπλα της Αυτοκρατορικής Φρουράς με αποτέλεσμα την αιματοχυσία πλήθους διαδηλωτών. Ένα οδυνηρό περιστατικό με θύματα αθώους διαδηλωτές, που ζητούσαν τα δίκαιά τους κι ένα Τσάρο, που έμεινε στην Ιστορία ως ο "Νικόλαος ο αιματοβαμμένος".

Στην πορεία εκείνης της Κυριακής που βάφτηκε με αίμα ήταν παρόντες ο πατέρας και ο θείος του Ντμίτρι Σοστακόβιτς . Σαν παιδί είχε ακούσει πάμπολλες φορές αυθεντικές μαρτυρίες των επεισοδίων και είχε συγκλονιστεί.

Όπως γνωρίζουμε υπήρξε μια περίοδος όπου ο Σοστακόβιτς κατηγορήθηκε για φορμαλισμό και πως το έργο του ειχε δυτικές επιρροές. Στην προσπάθειά του να αποκαταστήσει το όνομά του στράφηκε στη μελοποίηση ποιημάτων επαναστατών ποιητών, τους οποίους -έτσι κι αλλιώς- συμπαθούσε ιδιαίτερα μεγαλωμένος στις παραδόσεις της ρωσικής διανόησης.

Ο συνθέτης ήταν 45 χρονών όταν συνέθεσε ένα -σχετικά άγνωστο στις μέρες μας- χορωδιακό έργο για μικτή χορωδία a cappella πάνω σε κείμενα των επαναστατών ποιητών του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα (Leonid Radin, Evgeny Tarasov, Arkady Kots κ.α. με τίτλο: 
"Десять поэм на слова революционных поэтов - Δέκα ποιήματα σε κείμενα επαναστατών ποιητών, Op. 88".

Πρόκειται για δέκα ύψιστης λεκτικής δύναμης, ποιήματα, που ο Σοστακόβιτς συλλαμβάνει το νόημά τους και επενδύει με αντίστοιχης έντασης μελωδίες..

Η έκτη στη σειρά σύνθεση, όπως μαρτυρά και ο τίτλος της είναι εμπνευσμένη από την Ματωμένη Κυριακή: "Девятое января - 9η του Γενάρη" σε ποίηση του Arkady Kots.

"Γυμνάστε τα κεφάλια σας!

Αυτή την πένθιμη μέρα η σκιά της μακράς νύχτας έτρεμε πάνω από τη γη.

 Η πίστη του σκλάβου στον πατέρα-τσάρο τέλειωσε,

και μια νέα αυγή φώτισε πάνω απ' την πατρίδα.

Στα χείλη με την προσευχή, και με την πίστη στο στήθος,

με θρησκευτικά λάβαρα, με μια εικόνα μπροστά,

όχι για να πολεμήσει με τον εχθρό, όχι με σκέψεις κακές

Ο λαός εξαντλημένος πήγε με τα μέτωπα να χτυπήσει την αδικία"

Shostakovich: "10 Poems on Texts by Revolutionary Poets, Op. 88,
"Μοv. VI. The Ninth of January":

Aπό το οδυνηρό αιματοκύλισμα της διαδήλωσης της 9ης Ιανουαρίου του 1905 είναι εμπνευσμένο και το 2ο μέρος της εμβληματικής 11ης Συμφωνίας του ρώσου συνθέτη Σοστακόβιτς(The Year 1905) για την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.