"Κλάμα και οδυρμός πολύς...Η Σφαγή των Νηπίων"

 

«Η σφαγή των νηπίων» Rubens, Μουσείο Καλών Τεχνών, Βέλγιο

"Τότε ῾Ηρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων. 

τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ ῾Ιερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος· 

φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν".

Δηλαδή:

"Τότε ο Ηρώδης, επειδή είδε ότι εμπαίχτηκε από τους μάγους, θύμωσε πολύ και απέστειλε και σκότωσε όλα τα αρσενικά παιδιά που ήταν στη Βηθλεέμ και σε όλα τα όριά της, όσα ήταν από δύο ετών και κάτω, σύμφωνα με το χρόνο που εξακρίβωσε από τους μάγους. 

Τότε εκπληρώθηκε αυτό που ειπώθηκε μέσω του Ιερεμία του προφήτη, όταν έλεγε: 

Φωνή στη Ραμά ακούστηκε, κλάμα και οδυρμός πολύς. Η Ραχήλ είναι που κλαίει τα τέκνα της, και δεν ήθελε να παρηγορηθεί, γιατί δεν υπάρχουν".

(ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ κατά ΜΑΤΘΑΙΟΝ, Κεφ.2:16-18, "Η Σφαγή των Νηπίων")

[Πηγή :Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο: http://www.sch.gr/]

Λεπτομέρεια της Σφαγής από τον άμβωνα στην εκκλησία του Sant 'Andrea στην Πιστόια ,
ένα αριστούργημα του 1301 από τον Ιταλό γλύπτη Giovanni Pisano

Οπως θα καταλάβατε, φίλοι αγαπημένοι σήμερα μιλάμε για το ιστορικό γεγονός της Σφαγής των Νηπίων, που εκτυλίχθηκε  στη Βηθλεέμ, σύμφωνα με τις Γραφές, λίγο μετά τη γέννηση του Χριστού.
Με διαταγή του διανοητικά ανισόρροπου βασιλιά της Ιουδαίας Ηρώδη του Μεγάλου  θανατώθηκαν όλα τα νήπια έως δύο ετών, στην προσπάθειά του να ανακαλύψει και να εξαφανίσει από προσώπου γης τον Ιησού, που σύμφωνα με προφητεία θα αμφισβητούσε την εξουσία του.

Η Εκκλησία μας, σήμερα 29 Δεκέμβρη τιμά τη μνήμη των "δεκτών θυμάτων, ως νεόδρεπτα ρόδα, αγνών νηπίων...", όπως αναφέρονται στο σχετικό απολυτίκιο...

Εγώ όμως, φίλοι μου εκλεκτοί, θα σας καλησπερίσω με βρετανικά κάλαντα του 16ου αιώνα, που απεικονίζουν μουσικά την ιστορία, που αναφέρεται στο δεύτερο κεφάλαιο από το Ευαγγέλιο του Ματθαίου και τραγουδιέται σε μορφή νανουρίσματος από τις μητέρες των θανατωμένων βρεφών.

Lully, lulla, thou little tiny child

Η μελωδία ονομάζεται και "Coventry Carol" γιατί παρουσιάζονταν από τις συντεχίες του Κόβεντρι της Αγγλίας ως μέρος ενός λειτουργικού δράματος με θέμα τη Βιβλική ιστορία.

Παρά το γεγονός ότι τα δρώμενα πραγματοποιούνταν το καλοκαίρι, στη σύγχρονη εποχή έχoυν καθιερωθεί σαν Χριστουγεννιάτικα κάλαντα, κάτι που ενισχύθηκε περισσότερο από τα Χριστούγεννα του 1940, όταν αυτή ήταν η μελωδία, που ακουγόταν στο τοπικό ραδιόφωνο του Κόβεντρι, όταν βομβαρδίστηκε ο καθεδρικός της πόλης.

Δυο τενόροι κι ένας βαρύτονος εκτελούν τα σολιστικά μέρη.
Φωνές, που παρότι αναπαριστούν τις θλιμμένες μητέρες είναι αντρικές , κάτι που επιβεβαιώνει πως στα λειτουργικά δράματα οι ρόλοι, ανεξαρτήτου φύλου, εκτελούνταν μόνο από άντρες.

"The Massacre of the Innocents", Walters Manuscript 
Ολοσέλιδη ζωγραφιστή μινιατούρα από χειρόγραφο του θαυμαστού "Βιβλίου των Ωρών", που γράφτηκε στα Ολλανδικά τον 15ο αι.

 

EKTEΛΕΣΗ:

Επέλεξα να το ακούσουμε από αγγελικές φωνούλες, μιας εξαιρετικής παιδικής χορωδίας αγοριών, τους Libera.
Η ερμηνεία τους κατανυκτική, μια μουσική πανδαισία και μια μοναδική ακουστική εμπειρία για το φιλόμουσο ακροατήριο.
Ένα σύνολο, που ξεχωρίζει για τη μουσική του ποιότητα, την ομοιογένεια και φωνητική αρτιότητα.

[Να θυμίσουμε πως το όνομα της χορωδίας προέρχεται από το ομώνυμο, αντιφωνικό μέρος του Ρέκβιεμ, "Libera me", λέξη παρμένη από το λατινικό "liberare-Ελευθέρωσε!"]

                        «The Massacre of the Innocents», Pieter Bruegel ο Πρεσβύτερος

Οι ερμηνείες των  Coventry Carols είναι πάμπολλες!
Μετά την χορωδιακή εκδοχή τους, εκείνη που αγγίζει την ψυχή μου περισσότερο με το συναίσθημα του πόνου και της οδύνης των δυστυχισμένων μητέρων, που είδαν να σφάζονται τα παιδιά τους μέσα στις ίδιες τις αγκαλιές τους, εντονότατο είναι με την McKennitt...

Άλλα σχετικά για την Ημέρα, άρθρα μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.