Βαν Γκογκ, οι πίνακές του ζωντανεύουν μουσικά...

Αυτοπροσωπογραφία

 "Εδώ και κάμποσες εβδομάδες αυτή η κολασμένη ζέστη μάς διαλύει, τα στάχυα έχουν μείνει τόσα δα, η γη είναι κατάξερη, τα πουλιά άφαντα, η ύπαιθρος έχει ερημώσει...
[...] 
Το μπλοκ ζωγραφικής είναι ανοιχτό και ακουμπισμένο στα γόνατά μου, όμως με αυτή τη χαυνωτική ατμόσφαιρα δεν έχω καθόλου έμπνευση.

Βλέπω ξάφνου μια λαμπερή κουκκίδα να κινείται...Εκείνος είναι. Βαδίζει χωρίς βιασύνη και δεν δείχνει να ενοχλείται από τον καυτό ήλιο. Φοράει το μπλε σακάκι του, άσπρο πουκάμισο και μαύρο παντελόνι, το καπέλο του, που τού σκιάζει το πρόσωπο και στον ώμο έχει περασμένη μια υφασμάτινη τσάντα. Ατενίζει τον κάμπο,  ξεδιπλώνει το καβαλέτο του και το στήνει στην άκρη του χωραφιού.
Βγάζει από την τσάντα του μερικά πινέλα, μια παλέτα, σωληνάρια με χρώματα.
[...]
Μου κάνει εντύπωση πόσο απότομες είναι οι κινήσεις του.Δεν χρωματίζει με λεπτές, προσεκτικές κινήσεις, αλλά με βίαιο τρόπο σαν να κρατάει καμτσίκι στο χέρι και να μαστιγώνει τον καμβά με θυμό, με κοφτές, ακανόνιστες κινήσεις...
[...]
Βγάζει το καπέλο του, σκουπίζει το κούτελό του απ'τον ιδρώτα...Δεν θυμίζει ζωγράφο, αλλά αρπακτικό πουλί που αντικρίζει τη λεία του.

(Ζαν-Μισέλ Γκενασιά: "Το βαλς των δέντρων και του ουρανού", εκδ. Πόλις, μτφ: Ειρ, Αποστολάκη, σελ. 82, 83, 84)

"Oι πατατοφάγοι"

Το παραπάνω λογοτεχνικό απόσπασμα αναφέρεται στον γεννημένο σαν σήμερα 30 Μαρτίου 1853, Βίνσεντ βαν Γκογκ, που μπορεί να μη γνώρισε επιτυχία κατά τη διάρκεια της ζωής του, όμως η φήμη του εκτοξεύτηκε αμέσως μετά το θάνατό του και σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους όλων των εποχών, με καταλυτική την επίδρασή του σε μεταγενέστερα καλλιτεχνικά κινήματα.

Έκανε χρήση τεχνικών των ιμπρεσιονιστών, διαμορφώνοντας όμως ένα προσωπικό ύφος με ιδιαίτερους "στροβιλισμούς", καθώς με το πινέλο του προσδίδει κίνηση στα έργα του. Στις εικαστικές συνθέσεις του κυριαρχούν τα χρώματα του κίτρινου, πράσινου και μπλε.

"Ηλιοτρόπια στο βάζο"

To ότι η μουσική και γενικά οι ήχοι έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στη ζωή του Βαν Γκογκ είναι γνωστό...Ο ζωγράφος συγκινείτο από τους ψαλμούς και τους θρησκευτικούς ύμνους ως τα απλά κελαηδίσματα πουλιών ή τον ήχο της βροχής, αλλά και τις όπερες του Βάγκνερ στις οποίες εντόπισε την απόλυτη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης.

Ο Βίνσεντ ήταν βαθιά πεπεισμένος πως "μιμούμενος" με τα πινέλα του τη μουσική,  θα μπορούσε μέσω της ζωγραφικής του να αρθρώσει βαθιές αλήθειες και να επιδράσει  συναισθηματικά στους φιλότεχνους θεατές.

Αυτή την ικανότητα της τέχνης της Μουσικής να εμπνέει συναίσθημα θαύμαζε ο ζωγράφος, που συχνά ενσωμάτωνε  μουσικά θέματα,  τεχνικές ή ορολογίες στο έργο του,  όπως τη σειρά με τα "Ηλιοτρόπια στο βάζο", την οποία περιέγραψε ως "Συμφωνία σε μπλε και κίτρινο"...

"Η γέφυρα Λανγκλουά στην Αρλ"

Ο Κουβανός συνθέτης, Άλντο Ραφαέλ Φόρτε, βασικός εκπρόσωπος της σύγχρονης κλασικής μουσικής, όπως φαίνεται από το πλήθος του έργου του, αρέσκεται στο να βρίσκει ερεθίσματα στις ζωγραφικές πινελιές!

Ετσι, σήμερα ακούμε μια σύνθεσή του, εμπνευσμένη από ζωγραφικά έργα του τιμώμενου Βαν Γκογκ.

Ο Βαν Γκογκ μαζί με τον Νταλί είναι από τους ζωγράφους που ο συνθέτης θαυμάζει περισσότερο.

Στον Βαν Γκογκ έχει αφιερώσει δυο κύκλους συνθέσεών του:

"Nανούρισμα ή Augustine Roulin"

1. "Πορτραίτα του Βαν Γκογκ"
και
2. Οι καμβάδες του Βίνσεντ"

Θα ακούσουμε το πρώτο που είναι και το δημοφιλέστερο.

Ο κουβανός δημιουργός έχει ως οπτικά ερεθίσματα 5 από τα εικαστικά του Ολλανδού μάστορα:

"Πατατοφάγοι",
"Νανούρισμα"(πορτρέτο της Augustine Roulin, λικνίζοντας βρεφική  κούνια),
"Καθισμένος Ζουάβος",
"Η γέφυρα Λανγκλουά στην Αρλ" και 
"Αυτοπροσωπογραφία".

"Kαθισμένος Ζουάβος"

"Αυτοπροσωπογραφία"

Πρόκειται για μουσική σύνθεση εντυπωσιακά πρωτότυπη, που ικανοποιεί την επιθυμία του συνθέτη να "αναπαραστήσει" την εικόνα, εμπνεόμενος απ' αυτή.

Eπίσης, θεωρώ την καλλιτεχνική ιδέα αξιοθαύμαστη σύλληψη όσον αφορά τη συνένωση-αλληλεπίδραση των τεχνών.

Τα μέρη συνδέονται με ένα μοτίβο που εκπροσωπεί τον Βαν Γκογκ και το οποίο υφίσταται μετασχηματισμούς -μελωδικούς και αρμονικούς- καθώς περνά σε καθεμιά από τις κινήσεις. 

Η δύναμη της τέχνης ως ενιαία έκφραση αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά, υπογραμμίζοντας πως η  "αισθητική της μιας είναι ίδια με αυτήν της άλλης -τελικά- με το υλικό μόνο να διαφέρει", όπως σωστά είχε πει κι ο Σούμαν.
Το μουσικό έργο γίνεται αντιληπτό σαν "ζωντανός" πίνακας...

Αποτελεί θαύμα, τουλάχιστον για μένα, η ανακάλυψη αναλογιών και αντιστοιχιών ανάμεσα στα σύμβολα, την εκφραστική γλώσσα και τους κώδικες επικοινωνίας μεταξύ Μουσικής και Εικαστικής τέχνης.

Aldo Rafael Forte: "Van Gogh Portraits":