"Τσαρούχης-Κάλλας, μια συναρπαστική συνάντηση"

 

Από αριστερά: Μινωτής, Κάλλας, Τσαρούχης, Ντάλας 1958

«Δεν με φοβίζει η ελευθερία ή η τολμηρότης ή ο πειραματισμός, 

με τρομάζει η αναισθησία…η τυποποίηση…»

(Με αφορμή τη γενέθλια επέτειο του μεγάλου ζωγράφου και σκηνογράφου Γιάννη Τσαρούχη, σαν σήμερα 13 Ιανουαρίου 1910)

Το έργο του Τσαρούχη σημάδεψε την ελληνική τέχνη του 20ού αιώνα, ανεξίτηλα!
Ένας πραγματικός καλλιτέχνης, που λάτρευε τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, που τον είχε ερευνήσει σε βάθος όπως και το Βυζάντιο, γι'αυτό και ασχολήθηκε με την τραγωδία και μελοδράματα με θέματα αρχαιοελληνικά...
Άλλοι στη θέση του θα είχαν καβαλήσει το καλάμι, όμως η αλαζονεία και το "σταριλίκι" δεν ήταν κάτι που του ταίριαζε.
Εξάλλου, όπως έλεγε κι ο ίδιος οι βεντέτες τον απωθούσαν...

Σκάλιζε…σκάλιζε το μέσα του συνεχώς, ήθελε να γνωρίσει τον εαυτό του πρώτα και μετά τους άλλους, ξεκαθάριζε, κόπιαζε για την ισορροπία, την τάξη της ψυχής του για να΄χει γαλήνη και να ΄ναι ήρεμος κι ας τον κατηγόρησαν για διχασμένο…Εκείνος δεν ένοιωθε έτσι!
Τι κι αν λάτρευε το ίδιο τη Μπέλλου και την Κάλλας;

Θεατρικό κοστούμι του Γιάννη Τσαρούχη για τη Μαρία Κάλλας στη Μήδεια (Αθήνα 1958, Συλλογή Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, Ναύπλιο).

Αχ, αυτή η Μαρία!
Αν και εκείνη είχε το τίτλο της ντίβας, ο Τσαρούχης διέκρινε στις κινήσεις, στο λόγο, στους μορφασμούς της ένα κοριτσόπουλο, που διψούσε για την τελειότητα…Πόσο μοιάζανε!

Αναζητούσε την Ομορφιά έχοντας αποθέσει όλες τις ελπίδες  του στην ζωγραφική, στην Τέχνη του, όπως και κείνη στη δική της Τέχνη προσπαθούσε ν’ανακαλύψει την ευτυχία…

«Με υποδέχτηκε μ’ ένα πέτσινο μπλουζάκι. 

Βρισκόμουν μπροστά σε μια γυναίκα που γνώριζε την κλασική εποχή και σε μια καλλιτέχνιδα με καταπληκτική διεισδυτικότητα και ένστικτο. 

Την παρακολούθησα να ξανασχεδιάζει μαζί μου και να προσαρμόζει ένα μεγάλο ρόλο της σ’ ένα καινούργιο πνεύμα σκηνοθεσίας. 

Η διαίσθησή της δεν την αφήνει να κάνει λάθος. 

Ξέρει ποιό είναι το σωστό για την κάθε στιγμή.

Ενθουσιάζεται με κάθε σωστή ιδέα.

-Ναί, ναί, λέει, έτσι πρέπει να βγεί η Μήδεια στην πρώτη πράξη. 

Έχετε απόλυτο δίκιο. Πρέπει να είναι ατημέλητη χωρίς κανένα στολίδι. 

Είναι τόσο ταραγμένη που δεν έχει καιρό για στολίδια. 

Το σκοτεινό κοστούμι με τη στενή, κόκκινη ζώνη, θα δώσει τον σωστό δραματικό τόνο».

Αυτά έγραφε σε μια επιστολή του προς το Γ. Μόραλη το 1957 από το Ντάλλας ο Γ. Τσαρούχης αναφερόμενος στην Μ.Κάλλας και στην παράσταση «Μήδεια» του Λουίτζι Κερουμπίνι που θα ανέβαινε εκεί το ’58 σε σκηνοθεσία του Μινωτή και σκηνικά-κοστούμια του Γ. Τσαρούχη.

Θέλω οι οπαδοί της τέχνης να είναι αυθόρμητοι!(Τσαρούχης)

...και η επιστολή του Τσαρούχη στο Μόραλη κλείνει δίνοντας πληροφορίες για την αποθέωση της παράστασης:

"Η Κάλλας έκλαιγε και μοίραζε τριαντάφυλλα σε όλους τους συνεργάτες της. 

Ήταν μεγάλη όσο ο Γκρέκο, έδωσε την ιδιοφυία και την αξιοπρέπεια της φυλής, 

την πεμπτουσία αυτής της αξιοπρέπειας, για να ζωντανέψει ένα παλιό ξεχασμένο έργο 

και να το κάνει αγνώριστο...
Αν τραγουδούσαν τα ωραιότερα φρέσκα της Πομπηίας, έτσι θα τραγουδούσαν."

Ναι! Την είπαν ντίβα την Κάλλας!
Πίσω όμως από τη λαμπερή ντίβα, ο Τσαρούχης είχε ανακαλύψει μία γυναίκα δοσμένη ολοκληρωτικά στη Μουσική και τη Γνώση!
Ναι, μια ντίβα, που όμως πάλεψε να χτίσει το μύθο της μέσα από δυσκολίες και αντιξοότητες.
Θεϊκή, με προσωπικότητα, σθένος,  με ερμηνείες συνώνυμο της τελειότητας.
Μια γυναίκα ολοκληρωτικά αφοσιωμένη στην τέχνη της με τόσο πάθος!

Και ναι! Οι βεντέτες τον απωθούσαν κι οι μεγάλες φίρμες τον εκνεύριζαν γιατί θεωρούσαν την τέχνη θεατρική παράσταση, που  όσο περισσότερη φασαρία κάνεις τόσο μεγαλύτερη επιτυχία εξασφαλίζεις.

Και ναι! Η Κάλλας μπορεί να ήταν ντίβα, αλλά  χαριζόταν απλόχερα και με ψυχή στη Μουσική της, γι' αυτό τη λάτρεψε γιατί ήταν καλλιτέχνιδα ουσίας κι όχι της επίδειξης και της ανούσιας φανφάρας...
Όπως και κείνος, που μέσα από την τέχνη του εξομολογείτο, εκφραζόταν, ελευθερωνόταν από τυχόν φόβους...ζούσε το προσωπικό του παραλήρημα!

Azy Gouziou (Άζη Γουζίου)13 January 2021 at 05:42

Ενας ατόφιος καλλιτέχνης, ένας απλός άνθρωπος μια σπάνια προσωπικότητα ο Γιάννης Τσαρούχης, Ελπίδα μου. Προ εγκλεισμών είχα επισκεφθεί το Μουσείο Τσαρούχη στο Μαρούσι, το οποίο κινδυνεύει να κλείσει, αν δεν έκλεισε ήδη. Θαύμασα τα έργα του, τον χώρο που δούλευε, τα εργαλεία του. Απ' τους Δυτικούς ζωγράφους αγαπούσε τον Βερμέερ κι από τους Έλληνες τον Σπαθάρη και τον Δεδούσαρο. Και ήταν φυσικό να λατρέψει την Κάλας, που ήταν κι αυτή μια καλλιτέχνιδα που πάταγε γερά στα πόδια της, είχε τον τίτλο της ¨ντίβας" αλλά με την έννοια της καταξιωμένης αοιδού με την απίστευτη τελειομανία.ReplyDelete