"Κάρμεν, η σκηνή της τράπουλας"

Έκανε πρεμιέρα σαν σήμερα 3 Μάρτη του 1875 με κοινό και κριτικούς να υποδέχονται ψυχρά κι αδιάφορα την αριστουργηματική -όπως ο χρόνος αποκάλυψε- δημιουργία του Ζωρζ Μπιζέ: "Κάρμεν".

"Η Σελεστίν Γκαλί-Μαρί ως Κάρμεν
στην πρεμιέρα"

Μια τσιγγάνα η Κάρμεν, μια μοιραία γυναίκα, που δεν διστάζει να οδηγηθεί στη σφαγή για να παραμείνει ελεύθερη σαν ένα πουλί.
Άγρια,  ατίθαση ηρωίδα,  αλλοπρόσαλλη κι ανυπότακτη, εξεγερμένη απέναντι σε κάθε σύμβαση, με όποιο τίμημα, ακόμα και το θάνατο!

Η πρώτη παρουσίαση της όπερας το 1875 καταδικάστηκε χαρακτηριζόμενη ως προκλητική σε υπόθεση και ρόλους και μουσικά άχρωμη.
Ο ρόλος της Κάρμεν είχε προσφερθεί σε πολλές διάσημες εκείνης της εποχής λυρικές τραγουδίστριες, που όμως δεν αποδέχονταν θεωρώντας μειονέκτημα το ότι η βασική ηρωίδα πεθαίνει πάνω στη σκηνή...

Πίστη στο λιμπρέτο και τη μουσική έδειξε η γαλλίδα μέτζο  Σελεστίν Γκαλί-Μαρί, που τελικά ανέλαβε το ρόλο...

Λέγεται ότι λίγους μήνες αργότερα από την πρεμιέρα και κατά την διάρκεια παράστασης   της Κάρμεν, στις 2 Ιουνίου 1875, η Γκαλί-Μαρί κι ενώ έπαιζε τη "σκηνή της τράπουλας" στην 3η πράξη, προαισθάνθηκε το θάνατο του Μπιζέ...
Το συναίσθημα ήταν τόσο έντονο, που όταν αποσύρθηκε στα παρασκήνια, λιποθύμησε...
Εκείνο το βράδυ, ο συνθέτης που γιόρταζε και την επέτειο των γάμων του άφησε την τελευταία του πνοή...

Από τις χαρακτηριστικότερες "Κάρμεν"  υπήρξε η ρωσίδα  Ελένα Οµπρατσόβα. 

Το 1978, έπαιξε την ατίθαση τσιγγάνα δίπλα στον Χοσέ-Πλάθιντο Ντομίνγκο στην Όπερα της Βιέννης σε σκηνοθεσία του Φράνκο Τζεφιρέλι και δ/νση ορχήστρας από τον "υπνωτιστή του πόντιουμ", Κάρλος Κλάιμπερ.

Σύμφωνα με φυλλάδες της εποχής "το χειροκρότημα κόντεψε να διαρκέσει όσο  μια πλήρους έκτασης όπερα"!

Θα απολαύσουμε την "σκηνή της τράπουλας", από την 3η πράξη, όπου οι τσιγγάνες Φρασκίτα και Μερθέντες διασκεδάζουν ρίχνοντας τα χαρτιά για να προβλέψουν την τύχη τους:

 Φρασκίτα και Μερθέντες:
"-Aς ανακατέψουμε και κόψουμε! Τρία χαρτιά εδώ, τέσσερα εκεί.

-Καλά μας χαρτιά, το μέλλον μας πείτε!

ποιος θα μάς προδώσει
και ποιος θα μάς αγαπήσει, πείτε!

-Βλέπω ένα νέο που πολύ μ' αγαπά, μα είναι φτωχός

-Ο δικός μου είναι πλούσιος αλλά γέρος
και για γάμο μου μιλάει

-Στο άλογό του ανεβαίνω και φεύγουμε μαζί

-Σ' ένα κάστρο σχεδόν βασιλικό
πριγκίπισσά του μ' έχει κάνει

-Η αγάπη μας ανεξάντλητη, κάθε μέρα αλλιώτικη

-Και για μένα χρυσάφι αμέτρητο,
διαμάντια, λίθοι πολύτιμοι!

-Ο δικός μου γίνεται αρχηγός
κι έχει γι' ακολουθία άντρες εκατό

-Κι δικός μου -απίστευτο- πεθαίνει και τον κληρονομώ!

-Περιουσία!

-Έρωτας!

Όταν ύστερα ρίχνει τα χαρτιά και η Κάρμεν, ταράζεται καθώς οι κάρτες προλέγουν τον θάνατο του Χοσέ και τον δικό της:

Κάρμεν:

-Για να δούμε, δική μου να ρίξω τα χαρτιά, σειρά!

Καρό...Σπαθιά...Θάνατος!

Πρώτα εγώ, έπειτα αυτός
Θάνατος και για τους δυο!

Άδικα ανακατεύω την πίκρα ν' αποφύγω

Την αλήθεια λένε τα χαρτιά, ποτέ δεν λένε ψέματα.

Στης μοίρας το βιβλίο αν γράφει πως θα είσ' ευτυχισμένος

τότε ανακάτευε και κόβε δίχως φόβο

το χαρτί που έχεις πιάσει σημαίνει ευτυχία.

Αν όμως η τύχη σου το' χει να πεθάνεις

Αν η λέξη αυτή η φοβερή από τη μοίρα είναι γραμμένη

το άθλιο τραπουλόχαρτο όσες φορές αν το αρχίσεις

πάντα εκεί θα' ναι ο θάνατος!

G.Bizet: "CARMEN-Card Scene"(7:00)

Elena Obraztsova(Carmen)

Cheryl Kanfoush(Frasquita)

Axelle Gall(Mercedes)

Conductor: Carlos Kleiber

Αξίζει να αναφέρουμε πως μετά από κάποιους μήνες από το θάνατο του Μπιζέ, η Κάρμεν ξανανέβηκε στο Παρίσι με συντελεστές τους ίδιους της πρεμιέρας.
Σε κάποια από αυτές τις παραστάσεις παραβρέθηκε και ο Τσαϊκόφσκυ ο οποίος σημείωσε στο ημερολόγιό του:

"Η Κάρμεν είναι ένα αριστούργημα με όλη τη σημασία της λέξης...μία σπάνια δημιουργία, ικανή να εκφράσει τις προσπάθειες μιας ολόκληρης μουσικής εποχής".

Ολόκληρη η όπερα με την Ομπρατσόβα:

Περισσότερα για την όπερα ΚΑΡΜΕΝ του Μπιζέ μπορείτε να διαβάσετε σε παλαιότερα άρθρα εδώ και εδώ.


Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr