"Μπετόβεν...οι τελευταίες στιγμές του και η τούφα του"

 

O Μπετόβεν στο νεκροκρέβατό του
Xαρακτικό βασισμένο σε ένα σχέδιο του Wilhelm von Lindenschmit, όπου παρουσιάζει τον Hummel να κρατά το χέρι του Μπετόβεν και τον Hiller πίσω από την κουρτίνα του κρεβατιού.
(sjsu.edu/beethoven)

Μυστήριο αποτελούν τα τελευταία λόγια, που ψέλισσε ο ΜΠΕΤΟΒΕΝ, στη μνήμη του οποίου είναι σήμερα αφιερωμένη η καλησπέρα μου, φίλοι μου!

Λέγεται πως λίγο πριν αποδημήσει εις Κύριον συλλάβισε τη λατινική φράση : "Plaudite, amici, comedia finita est" δηλαδή:"Χειροκροτήστε φίλοι μου ,η παράσταση τελείωσε!"
Άλλοι λένε πως με όσο δύναμη διέθετε, έκανε την παλάμη του γροθιά, ύψωσε το χέρι προς τον ουρανό σαν να διευθύνει ύστατη φορά κι ύστερα έπεσε σε κώμα.

Συγκλονιστικά αποτυπώνεται η σκηνή του θανάτου του τιτάνα στην ταινία του 1937: "Ένας μεγάλος έρωτας του Μπετόβεν" του πρωτοπόρου Abel Gance, όπου μουσικά επενδύεται με την "Υπό το Σεληνόφως", σονάτα πάνω στην οποία έχουν προσαρμοστεί οι στίχοι από τον λατινικό ύμνο: "Miserere mei, Deus-Eλέησον με, Κύριε".
Στίχοι από τον Ψαλμό 51, μια εξαγνιστική προσευχή προς τον Θεό, για άφεση αμαρτιών, μια επίκληση για καθαρότητα της καρδιάς.Ακούς και νιώθεις την εσωτερικότητα, την κατάνυξη αλλά και τη γαλήνη...

Un Grand Amour de Beethoven-"Η σκηνή του θανάτου"

(στο ρόλο του συνθέτη ο Harry Baur)

Άλλοι βιογράφοι του πάλι,  ισχυρίζονται πως απογοητευμένος, που τόσα χρόνια ζούσε με χαμένη την ακοή του, είπε: "Στον Παράδεισο θ'ακούω!", κι άλλοι πως επειδή τον ενημέρωσαν πως ο εκδότης του τού είχε στείλει μια ντουζίνα μπουκάλες με κρασί πως είπε: "Κρίμα, πολύ αργά!"

Μια τελευταία  εκδοχή αναφέρει πως γυρνώντας στο φίλο του J. Hummel, ο οποίος ήταν στο κρεβάτι του, ψέλισσε: "Δεν είναι αλήθεια, Hummel, ότι έχω κάποιο ταλέντο μετά από όλα τούτα;"

"26 Μαρτίου  1827, ενώ ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν βρισκόταν ξαπλωμένος στο νεκρικό του κρεβάτι, ο νεαρός μουσικός Φερδινάνδος Χίλερ βρισκόταν εκεί, για ν' αποδώσει τον ύστατο φόρο τιμής στον μεγάλο συνθέτη.
Είχε πάει εκεί με το δάσκαλό του Hummel.
Εκείνη την εποχή συνηθιζόταν να κόβουν μια τούφα από τα μαλλιά του νεκρού σαν ενθύμιο και αυτό έκανε και ο Χίλερ την επομένη του θανάτου του Μπετόβεν".

("Η κόμη του Μπετόβεν, Russell Martin,μετάφραση: Παναγιώτης Μακρίδης,Εκδόσεις Γκοβόστη)

Αφηγείται ο συνθέτης Hiller:

"Την επομένη του θανάτου του Μπετόβεν,πήγα με τον Hummel στο σπίτι του εκλιπόντος.
Ήθελα να κόψω μια τούφα απ'τα μαλλιά του.
Ο Hummel με απέτρεπε, λέγοντας πως θα χαλούσα την εμφάνισή του.Όταν όμως φτάσαμε, είδαμε πως  οι ξένοι είχαν ήδη κόψει πολλές τούφες...ήταν σχεδόν φαλακρός".

(Μνήμες του Μπετόβεν, εκδ. Maynard Solomon, CUP, 1992)

(pinterest)

Επί έναν αιώνα η τούφα των μαλλιών αποτελούσε πολύτιμο οικογενειακό κειμήλιο της οκογένειας Χίλερ...

Το Β΄Παγκόσμιο πόλεμο κατέληξε σ' ένα γιατρό, που μετά το θάνατό του η κόρη του, την παρέδωσε στο Sotheby's για να πουληθεί.

Δύο θαυμαστές του Μπετόβεν από την  Αριζόνα αγόρασαν την τούφα το 1994.

Με την παρότρυνσή του έγιναν πολλά ιατρικά τεστ με την ελπίδα να ανακαλυφθούν οι πιθανές αιτίες της χρόνιας κακής υγείας του συνθέτη, της κώφωσης και του θανάτου του.

Ο μύθος μπλέκεται με την πραγματικότητα και δίνει την τηλεοπτική ταινία "Beethoven's Hair".
Στους εναρκτήριους τίτλους της(1:01) ακούγεται η εισαγωγή από την Πέμπτη Συμφωνία, της "Μοίρας".
Κυριαρχεί το δραματικό μοτίβο με τις τέσσερις νότες, που  αντιπροσωπεύουν το χτύπημα της μοίρας στην πόρτα του ανθρώπου, όπως ισχυριζόταν ο Μπετόβεν στον βοηθό του Άντον Σίντλερ. 
Άλλοι πάλι έχουν ταυτίσει το μοτίβο με την πάλη κάθε καλλιτέχνη να υπερισχύσει των ανασφάλειών του, την αγωνία να τιμήσει το εσωτερικό του κάλεσμα για δημιουργία...

"Beethoven's Hair"(1:01):