"Δεκατρία χρόνια χωρίς τον Σταύρο Κουγιουμτζή"

 

Ποιος είπε πως το σκίρτημα της καρδιάς για να γίνει πιστευτό θέλει περίτεχνο λόγο και στολίδια πλουμιστά;
Η αγάπη, το συγκλονιστικό νόημά της και η αξία της δεν ξεθωριάζουν.
Φτάνει μια αυθεντική ερμηνεία, ένας λαϊκός δρόμος μ'ένα μπουζούκι να κεντάει, και μια μελωδία -βάλσαμο, βοτάνι, γιατρικό...

"Είσαι ωραία σαν αμαρτία

και γω παιδάκι της γειτονιάς

μη με κοιτάζεις μ' αδιαφορία

από κοντά μου όταν περνάς..."

Σαν σήμερα, 12 Μάρτη 2005...
Μέρα απώλειας της τέχνης, σαν να χάσαμε ένα κομμάτι από την ψυχή μας, αφού κομμάτι της ήταν κι ο Σταύρος Κουγιουμτζής...

Σεμνός, ταπεινός, αληθινός..."Μάγκας", όπως του άρεσε να τον αποκαλούν!
Νηφάλιος, ήρεμος...αγανακτούσε μόνο με τη μιζέρια, το σκουπιδαριό της σημερινής μουσικής και το βιασμό της.
Η μουσική του γραφή, απλή μα συγχρόνως πρωτότυπη, ουσιαστική, έμπαινε με τις νότες του στο βάθος των νοημάτων της.

Μικρασιατικής καταγωγής, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη σ' ένα προσφυγικό καταυλισμό. Η μουσική τον κέρδισε από παιδί κι άρχισε μαθήματα πιάνου, όπου φάνηκε το εξαιρετικό του ταλέντο αμέσως. Για να κερδίσει τα προς το ζην, έφηβος ων, έπαιζε πιάνο σε νυχτερινά κέντρα τη γενέτειράς του.
Η πρώτη του σύνθεση ήταν το "Περιστεράκι". Μια μπαλάντα, με την οποία έλαβε μέρος στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και το ερμήνευσε η Ζωή Κουρούκλη.

"Περιστεράκι μου, σαν σε κοιτάζω

νιώθω μια θλίψη κι αναστενάζω

κι όνειρα κάνω κάθε φορά

περιστεράκι μου να `χα φτερά

Σ’ όλο τον κόσμο πως θα πετούσα

και την αγάπη θ’ αναζητούσα

θα' ταν για μένα διπλή χαρά

περιστεράκι μου, να `χα φτερά

Όταν η μέρα γλυκοχαράζει

μες στην ψυχή μου πόθος φωλιάζει

κι όλο κοιτάζω τον ουρανό

περιστεράκι μου αχ, πως πονώ"

Στα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή παρατηρεί ο ακροατής εύστοχους συμβολισμούς. Για παράδειγμα τα πουλιά είναι ένα σημείο αναφοράς στο ρεπερτόριο του συνθέτη-στιχουργού.

(twitter)

Είναι αρκετές οι φορές που ο Κουγιουμτζής αναφέρεται στο ελεύθερο πέταγμα μέσω τη εικόνας των πουλιών στα τραγούδια του.
Κάποτε, ο ίδιος είχε δηλώσει πως όταν υπηρετούσε τη στρατιωτική θητεία του κόντευε να τρελαθεί που δεν μπορούσε να βγει έξω απ' το στρατόπεδο. Κάποιο σούρουπο παρατηρώντας έξω στην αυλή του στρατοπέδου από το παράθυρο του καψιμί είδε ένα σπουργιτάκι να πετά χαριτωμένα από το ένα δέντρο στο άλλο και πάλι να επιστρέφει. Μέχρι που αποφάσισε να πετάξει στον ουρανό και χάθηκε στα ύψη του.
Ευθύς ο εικοσάχρονος συνθέτης μελαγχόλησε στη σκέψη πως εκείνος -αν και το επιθυμούσε-δεν μπορούσε να αποφύγει τη "φυλακή και ερημιά" του...

"Είπες πως θα 'ρθεις να με βρεις

αγέρας η καρδιά μου

κι ούτε πουλί φτερούγισε

μέσα στην ερημιά μου..."

Οι παραπάνω στίχοι είναι από το τραγούδι του: "Όταν ανθίζουν πασχαλιές".
Στο βιβλίο του "Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια", ο Κουγιουμτζής αναφέρεται σε κάποιο φίλο του που του είπε κάποτε πως όταν άκουσε το συγκεκριμένο τραγούδι, αμέσως κατάλαβε πως ήταν δικό του. Όταν ο Σταύρος ρώτησε πώς το κατάλαβε εκείνος απάντησε:
- "Μα, έχει πουλιά μέσα".. .
Εγώ έκανα ένα μορφασμό απορημένος γιατί δεν είχα καταλάβει.
-"Καλά, βρε φίλε, δεν ξέρεις πως όταν εσύ σκαρώνει τους στίχους στα τραγούδια σου όλο και κάποιο πουλί θα πετά ανάμεσα στις αράδες;...Κανένα περιστεράκι, κανένα χελιδονάκι..."
Κάθισα και σκέφτηκα και όντως είχε δίκιο...
-Κοίτα, ρε, πλάκα, λέω από μέσα μου, τόσα πουλιά κι εγώ χαμπάρι δεν πήρα..."

Όταν ανθίζουν πασχαλιές
Στίχοι-Μουσική: Στ. Κουγιουμτζής

"Μη μου θυμώνεις μάτια μου που φεύγω για τα ξένα, πουλί θα γίνω και θα’ρθώ πάλι κοντά σε σένα"..."Ήθελα να’μουνα πουλί, να’μουν χελιδονάκι..."

Όλοι έχουμε σιγομουρμουρίσει τα τραγούδια του Κουγιουμτζή, αν και πολλοί από μας δε γνωρίζουν πως είναι δικά του.

Αχ, εκείνο "το πουκάμισο το θαλασσί" που' ντυνε τους "ελεύθερους κι ωραίους" σου!
Απλά, ζεστά και βαθιά ανθρώπινα τα τραγούδια σου, "είναι ωραία σαν αμαρτία"...

Και μεις όλοι αμαρτωλοί, αν δεν ακούμε την πολύτιμη κληρονομιά σου, κ. Κουγιουμτζή.

"Είσαι ωραία σαν αμαρτία

κι εγώ παιδάκι της γειτονιάς

μη με κοιτάζεις μ’ αδιαφορία

από κοντά μου όταν περνάς..."

Σεμνή παρουσία στο ελληνικό πεντάγραμμο, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ταπεινός, χωρίς τάσεις επίδειξης, που κανείς μπορεί να πει πως υπήρξε και προφητικός, όταν έγραφε: "Θα ’ταν 12 του Μάρτη, μεσημέρι Κυριακής"...
Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 73 ετών, στις 12 Μαρτίου του 2005, από ανακοπή καρδιάς...

Το κείμενο αποτελεί μέρος άρθρου μου, που έχει δημοσιευτεί στο iporta.gr