Η εκκεντρική και περίεργη μα και σπάνια ποιητική ιδιοφυΐα, Έμιλυ Ντίκινσον...

Ζούσε και ανέπνεε για να γράφει. Αυτή της "η συνήθεια" έμελλε να την κατατάξει ως την μεγαλύτερη Αμερικανή ποιήτρια του 19ου και 20ου αιώνα.
Εκκεντρική και περίεργη, τραγικά μοναχική, καταθλιπτική, δυστυχισμένη και σημαδεμένη από τον θάνατο των γύρω της, μια εξαιρετική και σπάνια ποιητική ιδιοφυΐα, η Έμιλυ Ντίκινσον θα χαρακτηρισθεί με πολλά επίθετα, αλλά η ίδια θα παραμείνει ένα μυστήριο, λόγω του ότι η μόνη πηγή γνώσης για το ποια πραγματικά ήταν είναι οι στίχοι της. Ελάχιστοι είναι αυτοί που την γνώρισαν, όπως επίσης ελάχιστοι ήταν και οι φίλοι της. 

Η Έμιλυ είδε το φως της ζωής σαν σήμερα, 10 Δεκεμβρίου 1830, στο Άμερστ της Μασσαχουσέττης.
Κρύφτηκε από τον κόσμο και έγραψε, κλειδωμένη στην κάμαρά της, κατορθώνοντας να επιδείξει την πιο πρωτότυπη διάνοια απ’ οποιονδήποτε άλλο ποιητή της Δύσης...

• O Aaron Copland είναι από τους συνθέτες που ενδιαφέρθηκε για την ποίηση της Ντίκινσον. Ήταν στα 1948-49 που διάβασε συλλογές της με το "Άρμα" να του προξενεί την πρώτη θετική εντύπωση για την ποιητική έκφραση της ποιήτριας και να τον έλκει να αναζητήσει τα βαθύτερα νοήματα που εξέφραζε.

Aaron Copland

Έτσι το 1950 προέκυψε ο κύκλος τραγουδιών του "Twelve Poems of Emily Dickinson" για μέτζο συνοδεία πιάνου, που είναι το μεγαλύτερο έργο του Κόπλαντ για σόλο φωνή.

"Δεν είχα σκοπό να συνθέσω έναν κύκλο τραγουδιών" δηλώνει ο Κόπλαντ. "Κάθε τραγούδι προορίζεται να είναι ολοκληρωμένο από μόνο του, αλλά προτιμώ να τραγουδιούνται ως φωνητικό σύνολο."
Κάθε μελοποιημένο ποίημα είναι αφιερωμένο σε έναν φίλο του συνθέτη.


Η ακρόαση του κύκλου τραγουδιών παραπέμπει πολλούς σε συνθετικές επιρροές από τους Φωρέ ή Μάλερ. Ωστόσο, ο Κόπλαντ στα απομνημονεύματά του δεν παραδέχτηκε καμμία επίδραση εκτός από μια είδους σύνδεση μεταξύ της ενασχόλησης της Ντίκινσον και του Γκούσταβ Μάλερ με τον θάνατο.


Καθώς η Έμιλυ Ντίκινσον δεν είχε δώσει τίτλο σε κανένα από τα ποιήματά της, ο Κόπλαντ τιτλοφόρησε τα τραγούδια από τον πρώτο στίχο τους, εκτός από το τελευταίο του κύκλου με τίτλο: "Το Άρμα":

"Καθώς δεν μπόρεσα να σταματήσω για τον Θάνατο –

Σταμάτησε ιπποτικά Αυτός για μένα –

Η Άμαξα δεν είχε άλλον επιβάτη από Εμάς –

Και την Αθανασία.

Πηγαίναμε αργά – Αυτός δεν γνώριζε βιασύνη

Κι εγώ στην άκρη άφησα

Τον μόχθο, την ανάπαυλα,

Για τη Λεπτή Του Χάρη.

Περάσαμε απ’ το Σχολειό – και τα Παιδιά παλεύανε

Σε κάποιο Διάλειμμα – μες στον Περίβολο –

Περάσαμε απ’ τους Αγρούς, το Ατενές Βλέμμα του Σίτου –

Περάσαμε τη Δύση του Ηλίου –

Ή μάλλον – Αυτός προσπέρασε Εμάς –

Οι στάλες της δροσιάς μαζεύτηκαν με σύγκρυο και ρίγος –

Απλό Αραχνοΰφαντο, το Φόρεμά μου –

Το Σάλι μου – μονάχα από Δαντέλα –

Σταθήκαμε σε κάποιο Οίκημα που έμοιαζε

Σαν να ’ταν Οίδημα στο Χώμα –

Τη Στέγη μόλις που τη διέκρινες –

Και η Μαρκίζα – μες στο Χώμα.

Αιώνες – φύγαν από τότε – κι όμως

Σαν να ’ναι πιο κοντά παρά η Μέρα

Που μάντεψα πως τα Κεφάλια των Αλόγων

Έδειχναν την Αιωνιότητα"

(E. Dickinson: "The Chariot" ή "Because I could not stop for Death",
Μτφ: Αντ. Γουναροπούλου, The Book’s Journal, τεύχ. 41, 2014)

Πρόκειται για ποίημα έντονου λυρισμού, που πρωτοδημοσιεύτηκε μετά το θάνατο της ποιήτριας η οποία θέτει τον αφηγητή της να συναντά έναν άνδρα που οδηγεί μια άμαξα. Είναι η προσωποποίηση του θανάτου, που θα τον οδηγήσει στη μετά θάνατον ζωή.

Το ποίημα εξελλίσσεται σε έξι τετράστιχα και αναπτύσει την άποψη της ποιήτριας περί θανάτου και τη γαλήνη που την συνεπαίρνει στο ταξίδι αυτό. Στο ποίημα της Ντίκινσον αναφαίνεται η προσέγγιση της τελικής συμφιλίωσης της ψυχής με τον Θεό.
Ο περιγραφικός λόγος της για τη διαδικασία του θανάτου και της μετάβασης στην αιωνιότητα γίνεται χωρίς φόβο, με ήρεμο, σχεδόν παθητικό τόνο, που για κάποιους αναλύεται σαν αποδοχή του θανάτου ως φυσικής κατάληξης του ατέρμονου κύκλου της φύσης.

Το τραγούδι αφιερώθηκε στο αμερικανό συνθέτη και μουσικοκριτικό, Άρθουρ Μπέργκερ.

Copland: "Twelve Poems of Emily Dickinson, N.12: The Chariot":

• Oκτώ από τα δώδεκα μελοποιημένα ποιήματα της Ντίκινσον του κύκλου του Άαρον Κόπλαντ μεταγράφηκαν το 1958 για γυναικεία φωνή και μικρή ορχήστρα με τίτλο: "Eight Poems of Emily Dickinson for voice and short symphony orchestra":

• 

  John Adams

  Εκτός από τον Κόπλαντ το ποίημα ενέπνευσε και τον John Adams, o oποίος το αξιοποίησε στο δεύτερο μέρος της σύνθεσής του "Harmonium". 
  
  Πρόκειται για μινιμαλιστικού ύφους χορωδιακή συμφωνία (δημιουργία για χορωδία και ορχήστρα) τριών μερών, καθένα από τα οποία στηρίζεται σε ποιητικά κείμενα. Το 2ο και 3ο μέρος έχουν ως βάση τα ποιήματα της Έμιλυ Ντίκινσον "The Chariot", το οποίο ολοκληρώνεται με ενα ορχηστρικό ιντερμέδιο που διευκολύνει τη μετάβαση χωρίς διακοπή στο τρίτο ποίημά της: "Wild Nights -Άγριες Νύχτες".

Άγριες νύχτες — Άγριες νύχτες!

Αν ήμουνα πλάι σου

Οι αγριες νύχτες μας θα

Ήταν αφρός

Μάταιοι —οι άνεμοι—

Για μια καρδιά που μπήκε στο λιμάνι —

Χωρίς Πυξίδα τώρα —

Χωρίς Χάρτη!

Βαρκάδα στην Εδέμ —

Ω! — η Θάλασσα!

Πλέοντας μέσα

σου —απόψε—

Να έφτανα!

(μτφ:Αγγελίνα Ρήγα)

Το σύνολο των βιογράφων της Ντίκινσον κάνουν λόγο για μια δημιουργό της οποίας η ζωή υπήρξε ανέραστη, απολαμβάνοντας τη βαθιά μελαγχολία του προτεσταντικού πουριτανισμού και τον μαρτυρικό βάσανο του πλατωνικού έρωτα. Ωστόσο το συγκεκριμένο ποίημά της καταρρίπτει αυτό το μύθο, καθώς αποτελεί ποίημα απαράμιλλου πάθους και εμμονικής έκφρασης ερωτικής λαχτάρας, προσδοκίας και πόθου.

Το εξαιρετικής δύναμης ερωτικό ποίημα δεν πείθει πως γράφτηκε από μια μοναχική, ανέραστη προσωπικότητα όπως φημολογείτο για την Ντίκινσον. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως η ποιήτρια θα μπορούσε να είχε ζήσει δυνατές συγκινήσεις στη φαντασία της και βίωνε ως πραγματικότητα τα ερωτικά της όνειρα.  

John Adams: "Harmonium"

Mov II, The Chariot : 10':30''

Mov. III, Wild Nights 22':41''

Τα στοιχεία για την Ντίκινσον αλιεύτηκαν από: 3pointmagazine.gr και popaganda.gr.