Μ. Καλομοίρης: "Πρωτοβάρεμα και διπλόφουγκα"

 

(φωτό από: kalomiris.gr)

"...όλη την ώρα αναλογιόμουνα μέσα στα κατάβαθα της ψυχής μου: Αυτός είναι ο σωστός ο δρόμος, μη σπάνεις το κεφάλι σου να βρεις κάτι "καινούργιο". Το καινούργιο βρίσκεται μέσα στην καρδιά και την ψυχή σου. Σού το χαρίσανε σαν τις καλές Μοίρες του παραμυθιού η γιαγιά σου κι όλοι οι ανώνυμοι τραγουδιστές και λυράρηδες της φυλής σου. Σού ανοίγουμε διάπλατα τα ώρια τους παλάτια οι θρύλοι , οι καημοί, οι αγάπες και οι λαχτάρες της φυλής σου. ...Μία έπρεπε να' ναι η αποστολή μου, τ' όνειρό μου, η φιλοδοξία μου. Να γίνω ο τραγουδιστής, ο μουσικός εξάγγελος της φυλής μου, να δημιουργήσω μια μουσική γλώσσα δική μου, βασισμένη βέβαια, πάνω στη σύγχρονη τεχνική πρόοδο της μουσικής τέχνης..."

(Μανώλης Καλομοίρης: "Η ζωή μου και η Τέχνη μου, εκδ. Νεφέλη, σελ.99-100)

Ο Μ. Καλομοίρης εκτός από μέγας συνθέτης υπήρξε κι ένας μεγάλος παιδαγωγός, συγγραφέας πολλών βιβλίων. Τα θεωρητικά εγχειρίδια μουσικής του  αποτελούν ένα μεγάλο ποσοστό του συνολικού έργου του. Ο Καλομοίρης πάσχιζε να εκπληρώσει το όραμά του για τη δημιουργία μιας Ελληνικής Εθνικής Σχολής Μουσικής και σ' αυτά τα παιδαγωγικά  έργα  διακρίνεται η πρόθεση του να παραβάλλει ως παράδειγμα σε κάθε θεματική ενότητα που πραγματεύεται, ένα δικό του έργο πλάι σε αντίστοιχα έργα ξένων συνθετών, όπως Μπαχ, Μπετόβεν, Μότσαρτ, Βάγκνερ.

Στην περίπτωση του Γ.Σ.Μπαχ, ο Καλομοίρης στα εγχειρίδια διδασκαλίας του χρησιμοποιεί δικές του συνθέσεις ως φωνητικές ασκήσεις ή θέματα προς εναρμόνιση, όπως έκανε και ο Μπαχ με τα χορικά του, υπογραμμίζοντας έτσι την επιθυμία του για  εθνική αντιπροσώπευση στα είδη της λόγιας μουσικής. 

Επίσης παραθέτει δίπλα σε Πρελούδια και Φούγκες του κάντορα της Λειψίας, δικές του παρόμοιες μορφολογικά συνθέσεις.
Παραδείγματον χάριν δίπλα σε "Πρελούδια και Φούγκες" του Μπαχ, το δικό του "Πρελούδιο και διπλή φούγκα  για 2 πιάνα", σύνθεση, που  παρουσίασε με τον τίτλο: "Πρωτοβάρεμα και διπλόφουγκα".  
Το "Πρωτοβάρεμα (όπως -ως λέξη- μεταφέρει δημοτικιστί το Πρελούδιο ο συνθέτης) μαρτυρά την πιστή και φανατική στάση του απέναντι στο δημοτικισμό. 

Ο ίδιος ο Καλομοίρης εκμυστηρεύεται στο βιβλίο του πως τα "είχε ονοματίσει έτσι στις εποχές του μεγάλου του γλωσσικού φανατισμού και ασφαλώς την έμπνευση τη χρωστά στην καλλιτεχνική επίδραση του διδασκάλου του Μax Reger, τον οποίον θεωρούσε τον πιο αντιπροσωπευτικό από τους Γερμανούς δημιουργούς που δέσανε τη μεγάλη παράδοση του Σεβαστιανού Μπαχ με το νεώτερο σύγχρονο μουσικό πνεύμα". (σελ 81)

"Σε όσους και σε όσες

Με νοιώσανε

Με συμπονέσανε

Με συντρέξανε

Μου φωτίσανε το δρόμο

Αλλά και σε όσους και όσες

Με λοιδωρήσανε

Με πετροβολησανε

Με περιφρονήσανε

Μού σπείρανε αγκάθια στο δρόμο

Χαρίζω τη Ζωή και την Τέχνη μου"

Μ. Καλομοίρης: "Πρωτοβάρεμα και διπλόφουγκα":

Ο Καλομοίρης γεννήθηκε σαν σήμερα, 14 του Δεκέμβρη του 1883, υπήρξε η επιβλητικότερη μορφή της Ελληνικής Εθνικής Σχολής και χαρακτηρίστηκε ως "μουσικός γλωσσοπλάστης της νεώτερης Ελλάδας".

Azy Gouziou (Άζη Γουζίου)14 December 2020 at 10:28

Μεγάλος γλωσσοπλάστης, μουσικός, παιδαγωγός και επιφανής εκπρόσωπος της Εθνικής Μουσικής ο Μ. Καλομοίρης, Ελπίδα μου. Χρησιμοποίησε πολλά μοτίβα απ' την δημοτική μουσική για τις συνθέσεις του και ασχολήθηκε με όλα τα είδη μουσικής.
Ιδιαίτερα σημαντικό το αφιέρωμά σου σήμερα, γλυκιά μου φίλη στην γενέθλια μέρα του σπουδαίου αυτού τέκνου της Ελλάδας με την μεγάλη μουσική του παραγωγή! Καλό βράδυ!
ReplyDelete