"Αρχαίος ήχος" από τον Πάουλ Κλέε...

 

Paul Klee: "Alter Klang - Αρχαίος ήχος"
(artofit)

"Όσο πιο τρομακτικός γίνεται τούτος ο κόσμος
τόσο η τέχνη γίνεται αφηρημένη" 

Paul Klee

Μια μέρα στη γερμανική πόλη του Dessau, ένας μαθητής του, είδε το ζωγράφο Πάουλ Κλέε να στέκει στο πεζοδρόμιο αφηρημένος και να χτυπά με το πόδι του στο ρυθμό της μουσικής, που εκτελούσε η μπάντα που περνούσε στο δρόμο…
Ο ζωγράφος εξήγησε πως μελετούσε το συντονισμό, τη ρυθμική σχέση μεταξύ της μουσικής και του σκυρόδεματος κάτω από τα πόδια του.
Ο γεννημένος σαν σήμερα 18 Δεκεμβρίου του 1879, Κλέε στη Βέρνη ήταν γιος μουσικών και βιολιστής ο ίδιος. Στην νεότητα του έγραψε επίσης και ποιήματα.

Το έργο του Kλέε λειτουργεί όπως η μουσική.
Είναι ένας παράλληλος και αυτόνομος κόσμος που με μυστηριώδη τρόπο ακουμπά τον πραγματικό, μιλά στις αισθήσεις μας όπως η μουσική, γι’αυτό και η ζωγραφική του αποτελεί, όπως πολλοί ισχυρίζονται τη "μουσική δωματίου των σύγχρονων εικαστικών"...

Στον παραπάνω πίνακά του "Αρχαίος ήχος" , έργο του 1925, ο Κλέε στοχεύει σε μια  αναπαράσταση του αρχαίου ήχου, ο οποίος εκφράζεται μέσω ανάμιξης χρωμάτων που παράγονται μέσω μιας διαδικασίας εμπνευσμένης από την παρατήρηση  στη φύση. Τα πιο σκούρα χρώματα αντιπροσωπεύουν τους χαμηλότερους τόνους , ενώ οι πιο φωτεινές αποχρώσεις, τους υψηλότερους.
Ο Κλέε -όπως αναφέραμε παραπάνω- εμπνέονταν συχνά τα θέματά του από τη μουσική, τη φύση και την ποίηση...

Ο ελβετός, ουγγρικής καταγωγής Sándor Veress (μαθητής των Μπάρτοκ και Κόνταλυ, αλλά και δάσκαλος ο ίδιος των Κιούρταγκ και Λιγκέτι), το 1951 έγραψε το έργο "Hommage à Paul Klee", για 2 πιάνα και ορχήστρα εγχόρδων, στο οποίο εμπνέεται από επτά εικαστικές συνθέσεις του καλλιτέχνη, μία για κάθε μουσικό μέρος:

I : Zeichen in Gelb, Allegro
II : Feuerwind, Allegro molto
III : Alter Klang, Andante con moto
IV : Unten und oben, Allegretto piacevole
V : Steinsammlung, Allegretto
VI : Grün in Grün, Andante
VII : Kleiner Blauteufel, Vivo

Επιλέγω να ακούσουμε συνδυαστικά με το έργο "Αρχαίος ήχος", το τρίτο της σειράς-έμπνευση από το ομώνυμο εικαστικό. Λιτής αισθητικής σύνθεση, με τζαζ αναφορές, ο Veress πλάθει αιθέρια ηχητικά τοπία, μια ήρεμη μουσική αντανάκλαση του εικαστικού έργου του Κλέε.
Στο πιάνο ο András Schiff. Tην Συμφωνική της Βουδαπέστης διευθύνει ο Heinz Holliger:

1. Sándor Veress: "Hommage à Paul Klee, ΙΙΙ: Alter Klang-Αρχαίος ήχος", Andante con moto:

2. Aπό τον "Αρχαίο ήχο" του Πάουλ Κλέε έχει εμπνευστεί και ο Καταλανός συνθέτης, Benet Casablancas.

Ο μουσικός δρόμος του ξετυλίγεται με μια πλούσια ηχοχρωματική βεντάλια, στην οποία  ρυθμικές και δυναμικές λεπτομέρειες αποτελούν πρόκληση ερμηνευτικών προσεγγίσεων που ξαφνιάζουν.

Benet Casablancas: "Alter Klang-Αρχαίος ήχος":

3. O "Αρχαίος ήχος" του Κλέε εμπνέει και τον πολυβραβευμένο αμερικανό συνθέτη και κορνίστα, Gunther Schuller.
Αποτελεί το πρώτο από τα μέρη της σύνθεσής του-αφιέρωμα στο ζωγράφο με τίτλο: "Seven Studies on Themes of Paul Klee".
Ο καινοτόμος δημιουργός κινείται στο "τρίτο ρεύμα", (μουσικός όρος δικής του επινόησης ο οποίος περιγράφει ένα νέο είδος μουσικής που βρίσκεται μεταξύ της τζαζ και της κλασικής).

Gunther Schuller: "Antique Harmonies":

Για τον Πάουλ Κλέε μπορείτε να διαβάστε και ένα παλιότερο κείμενό μου εδώ.