Νίκι ντε Σεν Φαλ: η γοητεία της έμπνευσης στο Πουλί της φωτιάς...

Stravinsky's Fountain, Paris, Niki de Saint Phalle
(pinterest)

Αν ζούσε, σήμερα θα έκλεινε τα 90 χρόνια της.

Η γλύπτρια, ζωγράφος και σκηνοθέτις, Νίκι ντε Σεν Φαλ ήταν από τις λίγες γυναίκες που την αποδέχτηκαν για την τέχνη της όσο ήταν εν ζωή.

"Πολύ νωρίς αποφάσισα πως θα γίνω ηρωίδα. Ποια;. .. Η Γεωργία Σάνδη; Η Ιωάννα της Λωραίνης ή ο Ναπολέων με φούστες; Τι σημασία είχε το ποιος; Αρκεί να γινόμουν κάτι ιδιαίτερο, μεγαλειώδες και συναρπαστικό", είπε κάποτε.

Ήταν διάσημη όσο οι Τζάκσον Πόλοκ και Άντυ Γουόρχολ. Μια νεωτερίστρια καλλιτέχνις, ευρηματική, καινοτόμα, με διάθεση χαράς να αντικατοπτρίζεται στα έργα της, ιδίως στις περίφημες "Γυναίκες" της (Les Nanas), τις παχουλές, ζουμερές, σκερτσόζικες γυναικείες φιγούρες, που στροβιλίζονται, σχεδιασμένες με εκρηκτικά, γεμάτα ένταση χρώματα...
Η ίδια υπήρξε καλλονή και συγχρόνως φεμινίστρια...

Με το σύζυγό της επίσης γλύπτη, Ζαν Τινγκελί, δημιούργησαν στο Παρίσι τo εκκεντρικότατο "Συντριβάνι του Στραβίνσκι" με 16 κινούμενα γλυπτά.

Την ιδέα έδωσε ο συνθέτης και μαέστρος, Πιερ Μπουλέζ, ιδρυτής του IRCAM, ινστιτούτου που προωθεί τη σύγχρονη μουσική και συνδέεται με το Κέντρο Πομπιντού, δίπλα στο οποίο υπάρχει η μικρή πλατεία με το συντριβάνι της Νίκι...

Τα γλυπτά αναπαριστούν φιγούρες από την "Ιεροτελεστία της Άνοιξης", το "Πουλί της φωτιάς", την "Αλεπού- ένα χαρούμενο έργο με τραγούδι και μουσική", το "Αηδόνι" -έμπνευση του συνθέτη από το παραμύθι του Άντερσεν, τον "Πετρούσκα", το "Ραγκτάιμ", τη γοργόνα, τη ζωή, την αγάπη, το φίδι, το θάνατο κλπ...

"Πουλί της φωτιάς", Νίκι ντε Σαιν Φαλ

Όπως είχε δηλώσει η ίδια η Νίκι ντε Σεν Φαλ "επιθυμούσε τα γλυπτά να αναδύουν τη γοητεία των έργων του Στραβίνσκι και των χαρακτήρων που ενέπνευσαν τα έργα του".
Γι'αυτό τα γλυπτά που σμίλευσε θυμίζουν καλλιτέχνες του δρόμου, του τσίρκου ή ζονγκλέρ, που τόσο αγαπούσε ο ρώσος δημιουργός, ιδιαίτερα μετά την γνωριμία του με την τζαζ...

Στη παραπάνω φωτογραφία βλέπετε το "Πουλί της φωτιάς", αναπαριστάμενο ως "θεός του Ήλιου". Πρόκειται για γλυπτό σε σμίκρυνση ενός που η Νίκι είχε δημιουργήσει σε γιγάντιο μέγεθος για το Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο την ίδια χρονιά.

Το πρωτοποριακό "Πουλί της φωτιάς" είναι ένα χορόδραμα που γράφτηκε το 1910, μετά από παραγγελία του Σεργκέι Ντιαγκίλεφ για τα Ballets Russes, σε χορογραφία του M. Φοκίν. Πρόκειται για καθαρά ρωσικού χρώματος έργο, που ξεχωρίζει για την ηχοχρωματική ένταση και ποκιλομορφία του, στοιχείο που φαίνεται στη διάθεση δημιουργίας της Νίκι, που σκιαγραφεί το μαγικό πουλί με τη διττή σημασία, ευλογίας και κατάρας!
Το μπαλέτο επικεντρώνεται στο ταξίδι του ήρωά του, του Πρίγκηπα Ιβάν. Ο Ιβάν μπαίνει στο μαγικό βασίλειο του Kashchei του Αθάνατου.
Το Πουλί της Φωτιάς, όταν τελικά αιχμαλωτίζεται από τον Ιβάν συμφωνεί να τον βοηθήσει με αντάλλαγμα την ελευθερία του.
Όταν ο Kashchei στέλνει τα μαγικά του πλάσματα εναντίον του Ιβάν, το Πουλί της Φωτιάς, πιστό στην υπόσχεσή του, παρεμβαίνει, μαγεύοντας τα πλάσματα, κάνοντάς τα να χορέψουν έναν περίτεχνο, ενεργητικό χορό , "Τον Χορό της Κολάσεως":

Στο πόντιουμ ο Sir Simon Rattle με τη London Symphony Orchestra:

Εκρηκτικά χρώματα και ηχοχρώματα συνταιριάζονται σε αυτό το κείμενο για να τιμηθεί μια ιδιαίτερα εκκεντρική καλλιτέχνιδα, που τα γλυπτά της διακρίνονται για την παιδικότητα, την ένταση και ενεργητικότητά τους. Όπως και το συγκεκριμένο χορευτικό μέρος από το παραμυθικό μπαλέτο του Ιγκόρ με τις απότομες μελωδικές εναλλαγές και τις εξάρσεις δυναμικής!
Το Συντριβάνι του Στραβίνσκι της γλύπτριας είναι τόσο εντυπωσιακό, που αφήνει άφωνο όποιον το παρατηρεί! Δεν είναι μόνο η συνεχής ροή του νερού, αλλά και η κίνηση των γλυπτών μέσα στο ρηχό συντριβάνι! Το βράδυ δε, γίνεται μαγικό, φαντασμαγορικό "παραμύθι" στην κυριολεξία, καθώς φωτίζεται ποικιλοτρόπως...

Για το "Πουλί της Φωτιάς" του Στραβίνσκι μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σε παλαιότερο άρθρο, εδώ.