Ο "περιφημισμένος" Σκεντέρμπεης στην Τέχνη...

 

Σκεντέρμπεης (Μινιατούρα 15ου αι.)

Γεννήθηκε στις 6 Μαΐου 1405.

Το όνομά του στα ελληνικά ήταν Γεώργιος Καστριώτης, ή γνωστότερος  ως  Σκεντέρμπεης, εθνικός ήρωας των Αλβανών και μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της βαλκανικής ιστορίας. 

Η μητέρα του ήταν Σέρβα αριστοκρατικής καταγωγής και ο πατέρας του για πολλούς ιστορικούς, ελληνικών ριζών.
Το όνομα  Σκεντέρμπεης του δόθηκε από το σουλτάνο που εκτιμώντας την ανδρεία του, τον παραλλήλισε με τον Μεγαλέξαντρο(Ισκεντέρ) και του έδωσε τον τίτλο του "Μπέη"(Ισκεντέρ Μπέης-Σκεντέρμπεης).

Αρχικά ήταν Χριστανός, όταν όμως σε μικρή ηλικία τον πήραν στον οθωμανικό στρατό, εξισλαμίσθηκε. Ατρόμητος και γενναίος, ο θρύλος λέει πως με μια σπαθιά μπορούσε να κόψει στα δυο τον αντίπαλό του ή να αποκεφαλίσει έναν μαινόμενο ταύρο. Ετσι έκαναν λόγο για σπαθί με "μαγικές ιδιότητες". 

Θαυμαστός ήταν  ο ζήλος του για τη διάσωση του αλβανικού έθνους.  απέκρουσε ηρωικά τις τουρκικές εισβολές και αναγνωρίστηκε ως ηγέτης των αλβανικών φυλών.

Τρεις σουλτάνοι, ο Μουράτ, ο Μεχμέτ και ο Μωάμεθ ο Πορθητής, θα εκστρατεύσουν εναντίον του, αλλά θα αποτύχουν παταγωδώς. 

Ο Σκεντέρμπεης με τα ανδραγαθήματά του προκάλεσε τον θαυμασμό των Ευρωπαίων, αλλά και καλλιτεχνών από τον οποίο εμπνεύστηκαν στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, αλλά και τη μουσική. 

Ο Σκεντέρμπεης ήταν μια μορφή που εμφανίστηκε στην ελληνική λογοτεχνία του 19ου αι. όπου τον παρουσιάζουν ως υπερασπιστή του Χριστιανισμού και "περήφανο Ηπειρώτη", απόγονο του βασιλιά Πύρρου. 

Πολύ ενδιαφέρον έχει απόσπασμα από τη "Βίβλο Βασιλειών" του Δαπόντε:

"Λέγεται και Σκεντέρμπεης ο ίδιος ετούτος

της Αλβανίας ηγεμών και της Ηπείρου πλούτος

Ο Ιωάννης αυτουνού εστάθηκε πατέρας

αυθέντης της Αρβανιτιάς πάσας του τας ημέρας

είχε δε τέσσαρας υιούς εξ ων ο ειρημένος

είς ήτο ο Γεώργιος ο περιφημισμένος

[...]

Ο δε σουλτάνος βλέποντας αυτόν ετών εννέα

να είναι όλο δύναμη και όψις πανωραία

πλιότερο τον αγάπησε, περιτομή τού κάνει

και το Σκεντέρμπεης αυτό όνομα τονε βάνει

ως του Σκεντέρη όμοιος τάχα του Μακεδόνος

του Αλεξάνδρου δηλαδή, αυτός υπάρχει μόνος..."

(πηγή: μελέτη Πάνου Βασιλείου, ekdoseis/Vasileiou)

Πορτρέτο του Σκεντέρμπεη φιλοτεχνημένο από τον Ρέμπραντ

MOYΣΙΚΕΣ ΕΜΠΝΕΥΣΕΙΣ

• Το 1718 ο Antonio Vivaldi θα συνθέσει ένα μουσικόδραμα σε τρεις πράξεις σε ιταλικό λιμπρέτο του Antonio Salvi με φόντο τη ζωή και τις ηρωικές αναμετρήσεις του Αλβανού ήρωα του 15ου αι., Σκεντέρμπεη.
  Η ρομαντική όπερα με πλοκή απαραίτητα διανθισμένη και με το ερωτικό στοιχείο θα ενθουσιάσει το κοινό. Ο κοκκινοχαίτης ιερέας ξετυλίγει μια ιστορία αγάπης του Αλβανού ήρωα και της μελλοντικής συζύγου του, Ντονίκα Αριανίτη που όμως ποθεί και ο σουλτάνος ​​Μουράτ. Πολλές οι δυσκολίες και τα εμπόδια που το ζευγάρι θα πρέπει να υπερπηδήσει, όμως τελικά τα καταφέρνουν και η όπερα κλείνει με αίσιο τέλος.
  
  Το μεγαλείο της Βιβαλντικής όπερας ενισχύεται από το γεγονός ότι παρουσιάστηκε με την ευκαιρία των εγκαινίων του διάσημου Teatro de la Pergola στη Φλωρεντία το 1718.Μεγάλο μέρος της όπερας χάθηκε γι' αυτό συμπληρώθηκε από τον Francesco Venerucci.
  Είναι η όπερα που επιλέχθηκε να παρουσιαστεί το 2012 με αφορμή τα 100 χρόνια από την ανεξαρτησία της Αλβανίας.

Vivaldi: "Skenderbeu":

• Δυο δεκαετίες αργότερα, το ταλαντούχο δίδυμο των Γάλλων συνθετών, Françoise Rebel και Françoise Francoeur (μουσικοί διευθυντές της Όπερας του Παρισιού) θα  συνθέσει την όπερα "Scanderbeg", ένα είδος μουσικής τραγωδίας σε 5 πράξεις με πρόλογο και σε παρόμοια υπόθεση με κείνη του Βιβάλντι. 
  Η όπερα αναθεωρημένη παρουσιάστηκε και το 1763 στο Βασιλικό Θέατρο στο Φονταινεμπλώ παρουσία του Λουδοβίκου XV και της φιλόμουσης πολωνής συζύγου του, Μαρία Λεστσύνσκα.
  Η παράσταση ενθουσίασε το φιλότεχνο βασιλικό ζεύγος, που συνεχάρη προσωπικά τους συντελεστές γεμίζοντάς τους δώρα.
  
  Ακούμε την Ουβερτούρα:
  
  
  
  
  
  
• Το 1968 κάνει πρεμιέρα η όπερα του σπουδαίου Αλβανού συνθέτη κλασικής μουσικής, Prenkë Jakova με τίτλο: "Gjergj Kastrioti Skënderbeu-Γεώργιος Καστριώτης Σκεντέρμπεης" για την 500ή επέτειο από το θάνατο του ήρωα.
  Το παρασκήνιο αναφέρει πως η παραγγελία έγινε από τον ίδιο το Χότζα με το συνθέτη να απαντά: "οι όπερες δεν είναι καρβέλια ψωμί να μπαίνουν στο φούρνο ανά πάσα στιγμή". Ο Χότζα γέλασε και διαβεβαίωσε τον Jakova ότι θα δούλευε χωρίς  παρεμβάσεις και λογοκρισία..
  Ο Jakova μετά λίγους μήνες και δουλεύοντας νυχθημερόν έδωσε το οπερατικό αποτέλεσμα που όταν στάλθηκε στα Τίρανα για έγκριση, του ζητήθηκε να αναθεωρήσει πολλά μέρη της. Ο συνθέτης αρνήθηκε κατηγορηματικά. Ο Χότζα κράτησε την υπόσχεσή του και δέχτηκε. Η παράσταση έκλεψε εντυπώσεις, καταχειροκροτήθηκε κι έλαβε συγχαρητήρια από κριτικούς και τον ίδιο το Χότζα. Σήμερα θεωρείται από τα σπουδαιότερα έργα Αλβανικής μουσικής δημιουργίας του είδους.
  
  Θα ακούσουμε το "Χορωδιακό των Πολεμιστών" και την επιβλητική "Άρια του Σκεντέρμπεη":