Φάννυ και Φέλιξ: Τραγούδια για τα γενέθλια του μπαμπά

"Φάννυ και Φέλιξ Μέντελσον"
(myscena)

Όταν η μητέρα Λέα Μέντελσον-Μπαρτόλντι (πιανίστα η ίδια και μαθήτρια του Κίμπεργκερ, ο οποίος με τη σειρά του ήταν μαθητής του Γ.Σ.Μπαχ) πήρε το νεογέννητο στην αγκαλιά της, κοίταξε τα δάκτυλά του μωρού κι αναφώνησε:
"Το πεπρωμένο της μικρούλας είναι δεμένο με τη μουσική! Έχει δάκτυλα κατασκευασμένα να εκτελούν τις Φούγκες του Μπαχ!"

Το νεογέννητο ήταν η Φάννυ Μέντελσον μετέπειτα Χένσελ, η μεγαλύτερη αδελφή του Φέλιξ Μέντελσον και το ίδιο ταλαντούχα με τον διάσημο αδελφό της.

Η προφητεία της μαμάς επαληθεύτηκε, όταν η Φάννυ παιδάκι ακόμα έπαιξε από μνήμης και τα 24 Πρελούδια του κάντορα.
Αγαπούσε πολύ την αντιστικτική του μορφή σύνθεσης και μεγαλώνοντας έγραψε και κείνη 32 Φούγγες σύμφωνα με το στυλ του Γ.Σ.Μπαχ.
Μάλιστα ο δάσκαλός της, Kαρλ Τσέλτερ, για την θαυμαστή επίδοσή της παρομοίασε τη Φάννυ με το Μπαχ...

Η περίπτωση της Φάννυ φέρνει στο προσκήνιο το θέμα των ταλαντούχων γυναικών που οι αστικές προκαταλήψεις εμπόδισαν την ανάδειξή τους. Ο πατέρα της επέμενε πως η σύνθεση δεν είναι για τις γυναίκες.
Ευτυχώς, ο σύζυγός της, ζωγράφος Βίλχελμ Χένσελ, την ενθάρρυνε στην εξέλιξη του συνθετικού της ταλέντου.
Έτσι, χάρη στον ανοιχτόμυαλο Χένσελ έχουμε δείγματα της συνθετικής της γραφής.

Τα χειρόγραφα της Φάννυ Μέντελσον βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και αποτελούν μέρος του Αρχείου Μέντελσον, μιας ολοκληρωμένης συλλογής με υλικό που σχετίζεται με ολόκληρη την ταλαντούχα οικογένεια Mεντελσον.

Το παλαιότερο χειρόγραφο της Φάννυ είναι το ληντ: "Ihr Töne schwingt euch fröhlich durch die Saiten-Οι ήχοι στροβιλίζονται χαρούμενοι", που η κοπέλα συνέθεσε όταν ήταν 14 ετών.

Το ληντ ως μουσικό είδος κυριαρχεί στη συνθετική δραστηριότητα τη Φάννυ. Είναι το μόνο στο οποίο στάθηκε απολύτως συνεπής σε όλη τη διάρκεια της καριέρας της. Έγραψε πάνω από 250 λήντερ, λίγο περισσότερο αριθμητικά από το μισό του συνόλου των συνθέσεών της.

Ο πατήρ, Αβραάμ Μέντελσον, Wilhelm Hensel

Στο συγκεκριμένο ληντ, παρότι γραμμένο από μια έφηβη, αναδύεται το ιδιαίτερο χάρισμά της, καθώς καταφέρνει με αρμονίες και  μοτίβα κατάλληλα συνδυασμένα να αναδείξει το ποιητικό κείμενο και να σκιαγραφήσει τις εικόνες του.  
Πρόκειται για ένα γλυκό δείγμα της συνθετικής ευρηματικότητας και μουσικής φαντασίας τη Φάννυ, που προμηνύει την αγάπη της για το στροφικό τραγούδι. Απλό, εγκάρδιο, τρυφερό, ευαίσθητο δείγμα, στο οποίο η νεαρή συνθέτις πειραματίζεται με αρμονικό χρωματισμό.

Ένα πολύτιμο φωνητικό διαμαντάκι που η Φάννυ Μέντελσον έγραψε με την ευκαιρία των γενεθλίων του αγαπητού πατέρα της Aβραάμ στις 11 Δεκεμβρίου του 1819. 

Το κείμενο προφανώς είχε γράψει κάποιος φίλος της οικογένειας και κλήθηκαν να μελοποιήσουν και τα δυο αδέρφια, ο 10χρονος Φέλιξ και η κατά τέσσερα χρόνια μεγαλύτερή του, Φάννυ.

Πρώτα ερμηνεύτηκε η σύνθεση του μικρού Φέλιξ, που φέρει τον τίτλο: "Lied zum Geburgtstag des Vaters-Τραγούδι για τα γενέθλια του μπαμπά".
Ο περήφανος Αβραάμ λέγεται πως έσκυψε στο αυτί ενός φίλου που παρεβρίσκετο στη γενέθλια γιορτή και τού είπε:

"Κάποτε ήμουν γιος ενός διάσημου πατέρα, του φιλόσοφου Μωυσή Μέντελσον. Από δω και πέρα θα' μαι πατέρας ενός διάσημου γιου".

Και η σύνθεση της Φάννυ φαίνεται να εντυπωσίασε τον Αβραάμ που καμάρωνε, χωρίς όμως να αφήνει να φανεί ελεύθερα ο ενθουσιασμός του. Ούτε αυτή, ούτε και άλλες συνθέσεις της Φάννυ που ακολούθησαν, στάθηκαν ικανές ώστε να επιτρέψει στην προικισμένη θυγατέρα του να ασχοληθεί με τη μουσική και να αναθεωρήσει τις απόψεις του...

Πάντα, κάτω απ' τα δόντια η απάντησή του ήταν έτοιμη να ειπωθεί:

"Η μουσική ίσως γίνει το επάγγελμα του αδερφού σου, όμως για σένα πρέπει και θα παραμείνει πάντα στολίδι"...

Fanny Mendelssohn: "Ihr Töne schwingt euch fröhlich durch die Saiten":

Η σύνθεση του δεκάχρονου Φέλιξ: "Lied zum Geburgtstag des Vaters":

https://www.hyperion-records.co.uk/Member/Items.aspx

Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή το θάνατο σαν σήμερα, 14 Μαΐου του 1847 της Φάννυ Μέντελσον -Χένσελ. 

Η προικισμένη καλλιτέχνις πέθανε στο Βερολίνο μόλις στα 42 χρόνια της από επιπλοκές από εγκεφαλικό που υπέστη κατά την διάρκεια μια μουσικής πρόβας. 

Θάφτηκε στο Κοιμητήριο της πόλης δίπλα στους γονείς της, εκεί όπου θα τη συναντούσε λίγους μηνες αργότερα και ο αγαπημένος της αδερφός.

(Στο μπλογκ υπάρχουν πολλά κείμενα για τη Φάννυ Μέντελσον. Περιηγηθείτε...)