Kύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή...

"Η αμαρτωλή γυναίκα αλείφει με μύρο τα πόδια του Ιησού"
λεπτομέρεια, Jacob Beschey 

 Το Τροπάριο της Κασσιανής με την έντονη δραματικότητά του μιλά στην ευαίσθητη ψυχή όλων.

Ουδείς αναμάρτητος και ο αγώνας συνεχής για την εξιλέωση.

Μια υπαρξιακή τοποθέτηση, οι στίχοι της ευσεβούς, λόγιας ποιήτριας του Βυζαντίου, μια εκ βαθέων συγκλονιστική εξομολόγηση...

"Κύριε, η γυναίκα που έπεσε, σε τόσες αµαρτίες,

σαν άκουσε, σαν ένοιωσε τη θεϊκή σου Χάρη

σαν µυροφόρας ένδυµα, στα κλάµατα πνιγµένη

µύρα προ του θανάτου Σου,εντάφια σου φέρνει,

και ωιµέ, στενάζει, κλαίει και θρηνεί 

πολλή µε δέρνει νύχτα

ασέληνη και σκοτεινή έρως της αµαρτίας

νύχτα που φλέγει και κεντά πόθους ακολασίας.

Δέξου Χριστέ, τα δάκρυα τα πύρινα που χύνω

Συ, που στα σύννεφα τραβάς της θάλασσας το κύµα.

Γύρισε την συµπόνια Σου, στους στεναγµούς µου,

Συ πώγυρες τους ουρανούς στην θεία γέννησή Σου.

Τα πόδια σου τα άγια, άφησε να φιλήσω

και να σκουπίσω άφησε µε τα ξανθά µαλλιά µου

Τα πόδια, που σαν άκουσε τον κρότο τους η Εύα

το δειλινό µεσ” στην Εδέµ κρύφθηκε από φόβο.

Τις τόσες αµαρτίες µου και τη βαθιά Σου κρίση

ποιος να µετρήσει ηµπορεί Χριστέ µου, ψυχοσώστη

Μη µε αφήνεις έρηµη και ταπεινή σου δούλη Σου,

όπου έχεις, ως Θεός άπειρη καλοσύνη".

("Τροπάριον της Κασσιανής", απόδοση από τον Κωστή Παλαμά)

Η Κασσιανή έγραψε το Τροπάριο στο μοναστήρι, όπου κατέφυγε μετά το γνωστό περιστατικό με τον αυτοκράτορα, Θεόφιλο. Εκεί στο ήρεμο και υποβλητικό περιβάλλον ξεδίπλωσε το καλλιτεχνικό της ταλέντο, που σε συνδυασμό με τη βαθιά πίστη και το απαράμιλλο θρησκευτικό της συναίσθημα έγραψε υμνωδίες και τροπάρια.
Το κείμενό της αναφέρεται στην αμαρτωλή γυναίκα, που ο Χριστός έσωσε από λιθοβολισμό και πολλοί ταυτίζουν με τη Μαρία Μαγδαληνή.

Από τη γνωστή και κατανυκτικότατη μελωδία του Τροπαρίου εμπνεύστηκαν κι άλλοι συνθέτες.

1. Ο Κερκυραίος συνθέτης Νικόλαος Μάντζαρος, βασικός εκπρόσωπος της Επτανησιακής μας Σχολής μελοποίησε το Τροπάριο της Κασσιανής για τετράφωνη ανδρική χορωδία.

2. Η σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη: "Troparion" ανήκει στα πρώιμα έργα του συνθέτη.
Γράφτηκε ων έφηβος και σπουδαστής ακόμη του Ωδείου. Ο Μίκης βασίζεται στα μοτίβα του εκκλησιαστικού ύμνου, χρωματίζοντάς τα με δυτικές αρμονίες.
To "Τroparion" εκτελείται από τετράφωνη μικτή χορωδία και ορχήστρα.

"Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με μυρουδικά

πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:

Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι,

η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.

Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,

εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.

Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,

εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.

Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,

και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου

αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.

Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;

Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος"

("Τροπάριον της Κασσιανής", απόδοση από τον Φ.Κόντογλου)

3. Έμπνευση από την Κασσιανή είναι και η σύνθεση του Χρήστου Χατζή.
Όπως δηλώνει ο ίδιος:
"Έχω χωρίσει το κείμενο σε πέντε ενότητες: το πρώτο και το τελευταίο είναι λατρευτικό και εξομολογητικό. Το δεύτερο είναι σκοτεινό (Magdalen: περιγράφει την έλξη που έχει η αμαρτία και το σκοτάδι), το τρίτο είναι γεμάτο κοσμικό μεγαλείο, ενώ το τέταρτο είναι μια σύντομη περιγραφή της αρχικής πτώσης στον Παράδεισο.
Τα μέρη της σύνθεσης βασίζονται σε βυζαντινά, δυτικοευρωπαϊκά στοιχεία αλλά και στοιχεία ρομαντισμού, μινιμαλισμού και μπλουζ. Το έργο έχει σχεδιαστεί για να ευδοκιμεί σε ένα μεγάλο ακουστικό χώρο". 

4. Ο Ivan Moody, μουσικολόγος, θεολόγος και ιερωμένος, μαθήτευσε στο πλευρό του Τζων Τάβενερ, και το ανατολικό λειτουργικό άσμα είχε μεγάλη επιρροή στη μουσική του.
Το έργο του: "Troparion of Kassiani" είναι για γυναικείες φωνές και δομείται σε τρία μέρη.

Για τη σύνθεση "Κασσιανή" του Δ. Μητρόπουλου σε απόδοση του Τροπαρίου από τον Παλαμά μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

(www.naxos.com, ektimotheou.blogspot.com)