Ημέρα Μνήμης: "Morning Heroes"

 

(pinterest)

11 Νοέμβρη και "ΗMEΡΑ ΜΝΗΜΗΣ" η σημερινή, με όλη την Ευρώπη να γιορτάζει τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου…

Ένα έργο εμπνεόμενο από την αγριότητα και τον όλεθρο που σκόρπισε ο πόλεμος, γράφτηκε και αφιερώθηκε στα θύματα, που άφησε στο πέρασμά του, προτείνω σήμερα…

"Αν και ο πόλεμος είχε τελειώσει για περισσότερα από δέκα χρόνια, εξακολουθούσα να τυρρανιέμαι από εφιάλτες...

Έρχονταν κάθε βραδυ...

Βρισκόμουν ακόμα εκεί... στις τάφρους με τους άνδρες μου...καταδικασμένοι να πεθάνουμε...

Ξυπνούσα πάντα λουσμένος στον ιδρώτα από τρόμο κι αγωνία...."

(απόσπασμα από την αυτοβιογραφία του Άρθουρ Μπλις)

 Ο Μπλις(δεξιά) στρατιώτης με τον αδερφό του
(interlude)

Συνθέτης του έργου είναι ο άγγλος Arthur Bliss, που και ο ίδιος πολέμησε, τραυματίστηκε και παρασημοφορήθηκε για τα ανδραγαθήματά του στον Α΄Παγκόσμιο ως μέλος της Φρουράς των Γρεναδιέρων της Βασίλισσας.
Μάλιστα, η μουσική του εκπαίδευση με τους Έλγκαρ και Χολστ διακόπηκε λόγω του πολέμου.

Όπως ο ίδιος είχε δηλώσει, τα δηλητηριώδη αέρια που είχε εισπνεύσει, τού προκάλεσαν χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, που τον έκαναν να υποφέρει.

Η εμπειρία του όμως από τον πόλεμο τού δημιούργησαν και σοβαρούς εφιάλτες, όπως είδαμε παραπάνω.
Έτσι, προκειμένου να απαλλαγεί απ' αυτούς συνέθεσε το 1930 την εμβληματική Χορωδιακή Συμφωνία: "Morning Heroes" για χορωδία, αφηγητή και μεγάλη ορχήστρα, την οποία αφιέρωσε στη μνήμη του αδελφού του και των άλλων σύντροφων του, που σκοτώθηκαν στη μάχη.

Ο Μπλις χτίζει το λιμπρέτο της σύνθεσης συνδυάζοντας ποιητικά κείμενα με ηρωικό πνεύμα, όπως αποσπάσματα από τα "Φύλλα χλόης" του Ουόλτ Ουίτμαν, ποιήματα του κινέζου Λι Τάι Πο, ένα χαρακτηριστικό ποίημα του άγγλου Γ. Όουεν, που 25χρονος άφησε την τελευταία πνοή του στη μάχη, αλλά και αποσπάσματα από την Ιλιάδα του Ομήρου , συγκεκριμένα από τη ραψωδία Χ όπου αναφέρεται στον ήρωα Αχιλλέα, αλλά και την συγκινητική σκηνή από τη ραψωδία Ζ του αποχωρισμού Έκτορα-Ανδρομάχης.

Η μουσική του Μπλις καταφέρνει μια μουσική αντιστοίχιση των αποτρόπαιων εικόνων του πολέμου με τους ήρωες των Ομηρικών επών.

Η Συμφωνία ολοκληρώνεται σε 5 μέρη με τον επίλογο να συνδυάζει το ποίημα του R. Nichols: "Dawn on the Somme", που στον συνθέτη ανακαλούσε τραγικές αναμνήσεις, καθώς στο Somme είχε και κείνος τραυματιστεί...

Παρατηρούνται μουσικές επιρροές από τον Ελγκαρ, Χολστ και Βον Ουίλιαμς, όμως είναι εμφανής η σπαραξικάρδια αντιμετώπιση της έμπνευσης, κάτι που εντόπισαν και οι μελετητές του λέγοντας:

"η μουσική αντικατοπτρίζει τις βαθιά χαραγμένες συναισθηματικές πληγές του,
που προκλήθηκαν από τον πόλεμο, και ξετυλίγεται για να αναδείξει την οδύνη της ανθρωπότητας απέναντι στη φρίκη του πολέμου.
Η λαμπρή ενορχήστρωση μαρτυρά τη δεινότητά του στον τομέα αυτό."

Η "ταπεινή" Τέχνη, φίλοι μου ραπίζει τον "δυνατό" πόλεμο με πράξεις..
Κάθε καλλιτέχνης και αξιοποιώντας τα μέσα που διαθέτει δίνει την απάντησή του στη φρίκη και τον όλεθρο του πολέμου... 
Εγκλήματα βάναυσα κατά αθώων, διεπράχθησαν. Όμως οι άνθρωποι δεν σταματούν να ελπίζουν σε καλύτερες μέρες, όπως δηλώνουν με τις δημιουργίες τους οι καλλιτέχνες!
Η Τέχνη δίνει μαθήματα ανθρωπιάς...

Arthur Bliss: "Morning Heroes", I, II, III, IV, V:

Για όσους δεν γνωρίζουν τον Μπλις να αναφέρουμε το χαρακτηρισμό  που έχει αποδοθεί για το συνθέτη: "Από τα αστέρια που έλαμψαν στο oυράνιο σύμπαν της αγγλικής μουσικής του 20ού αι., εκείνο με τη μεγαλύτερη λαμπρότητα ήταν του σερ Arthur Bliss..."

Παλαιότερα κείμενα με αφορμή την "Ημέρα Μνήμης" μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.