Γιάννης Μακρυγιάννης: ο μεγάλος οπλαρχηγός στη μουσική τέχνη...

(Στη μνήμη του Γιάννη Μακρυγιάννη, που πέθανε στις 27 Απριλίου του 1864)

Ο Μακρυγιάννης υπήρξε ενσαρκωτής της ελευθερίας, της γενναιότητας, της εντιμότητας και της δικαιοσύνης. Ένας Έλληνας με άφθαστο μεγαλείο ψυχής!

"Το περιεχόμενο της γραφής του Μακρυγιάννη είναι ο ατέλειωτος και ο πραγματικός αγώνας ενός ανθρώπου, που με όλα τα ένστικτα της φυλής του ριζωμένα βαθιά
μέσα στα σπλάχνα του αναζητά την ελευθερία, το δίκιο, την ανθρωπιά.

Πολέμησε, αγωνίστηκε, πίστεψε, σακατεύτηκε, αηδίασε, θύμωσε.

Αλλά έμεινε, όπως βγαίνει από το γράψιμό του το απελέκητο, πάντα ορθός ως το τέλος: άνθρωπος στο ύψος του ανθρώπου. Δεν έγινε μήτε υπεράνθρωπος μήτε σκουλήκι"

(από την ιστορική ομιλία του Σεφέρη για την Μακρυγιάννη το 1943)

Ήταν αρκετοί οι οπλαρχηγοί στην Επανάσταση που έπαιζαν λαϊκά όργανα. Ο Κολοκοτρώνης, ο Κατσαντώνης, ο Τζαβέλας, όπως και ο Μακρυγιάννης έπαιζαν ταμπουρά...
Έσερναν -όπως αναφέρεται- τον ταμπουρά τους όπου πήγαιναν για να ξεχνιούνται με ένα κλέφτικο τραγούδι.

Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη
(zoothelpblog)

"Δέκα παλληκάρια στήσαμε χορό

στου Καραϊσκάκη το κονάκι[...]

σμίξαν τα μπουζούκια και ο μπαγλαμάς

με τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη...",

γράφει ο Λ.Παπαδόπουλος...

Ο ταμπουράς του Μακρυγιάννη φυλάσσεται στο Ιστορικό Εθνολογικό Μουσείο. Παραγγέλθηκε από τον οπλαρχηγό στον λαϊκό οργανοποιό Λεωνίδα Γαΐλα, ο οποίος σκάλισε στο σώμα του οργάνου τα αρχικά των ονομάτων τους: Γ.Μ και Λ.Γ.

Σύμφωνα με τα "Απομνημονεύματα" του αγωνιστή, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή το 1826, αυτοσχεδίασε κι συνόδευσε με τον ταμπουρά του το θρυλικό μοιρολόι:

"Ο ήλιος εβασίλεψε -Έλληνα μου, βασίλεψε-

και το Φεγγάρι εχάθη

κι ο καθαρός Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια"

Ο Μάνος Ελευθερίου θα στήσει ένα έξοχο στιχουργικό λιμπρέτο με τίτλο: "Γράμματα στο Μακρυγιάννη", που θα μελοποιήσει ο Ηλίας Ανδριόπουλος.

"Μόνο να γράφεις τ’ όνομά σου,

κι εκείνο το ’μαθες μισό"

Ο Μακρυγιάννης έμαθε γράμματα για να γράψει τα Απομνημονεύματά του, που εκφράζουν την ελληνική ψυχή και την αγνή παράδοση, ανυψώνοντας τον αγράμματο δημιουργό τους σε σύμβολο του αδούλωτου ελληνισμού.

"Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να φυλάμεν την πατριδα και να μην λέγει ούτε ο δυνατός "εγώ" ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς "εγώ"; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει "εγώ"· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε "εμείς". Είμαστε εις το "εμείς" κι όχι εις το "εγώ".

(από τα "Απομνημονεύματα)

Τα "Απομνημονεύματα" του Μακρυγιάννη αποτελούν ύψιστο δείγμα λογοτεχνικής γραφής, καθώς αναφέρει την αλήθεια γυμνή και μέσα από την απλότητά τους φανερώνουν τη φιλοσοφική διάθεση και την ιδεολογία αυτού του μεγάλου άνδρα!

Ο Άγγελος Σικελιανός στο ποίημά του "Μακρυγιάννης" γράφει:

"Κι όλων μας το αίμα θέλει να μπει μες στ' αυλάκι,

το ίδιο χωράφι να ποτίσει, στρατηγέ μας!

Τι πια δεν είμαστε στο "εγώ", ως Εσύ μας το 'πες,

μα σήμερα είμαστε στο "εμείς", κι ας μαζωχτούμε

σ' έναν σκοπόν, αν θέλουμε να φκιάσουμε χωριό και κόσμο!"

Ο σύγχρονος ποιητής καλεί το Μακρυγιάννη να αποδώσει δικαιοσύνη...

"Μπαρμπαγιάννη Μακρυγιάννη

πάρε μαύρο γιαταγάνι

κι έλα στη ζωή μας πίσω

το στραβό να κάνεις ίσο"

(Ν. Γκάτσος)

Ολοι γνωρίζουμε την προσφορά του αγωνιστή Μακρυγιάννη, όμως με την αναφορά μου αυτή ήθελα να παρουσιάσω πώς επέδρασε στην τέχνη και κυρίως στη μουσική της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και τη σχέση του με τη μουσική και τον ταμπουρά, που λίγοι γνωρίζουν παρότι το πασίγνωστο τραγούδι το αναφέρει...