Στους "Αστερισμούς" του Ζουάν Μιρό...

 

Miro: "Constellations, Ν.1. L'étoile matinale"

H ζωγραφική του αντιμετωπίστηκε από πολλούς σαν παιχνίδι ενός ναΐφ ζωγράφου.
"Ζωγράφιζε σαν παιδί, αλλά γεννήθηκε παππούς", λένε για τον Ζουάν Μιρό, πρωτεργάτη της μοντέρνας ζωγραφικής.Το εικονογραφικό του σύμπαν, πολύχρωμο, ο κόσμος του, παιγνιώδης!

"Ένα πράσινο αστέρι, ένα μπλε, το ρουμπινί, το μαύρο· το ‘να σου μάτι στα πουλιά,
τ' άλλο στα κόκκινα· η σιδεροδεσιά σε φύλλα, φύλλα κι άλλα φύλλα·
το κίτρινο στη σωστή του θέση που την ξέρει μονάχα ο Θεός κι ο Μιρό..."

(Γ. Ρίτσος: "Οχτώ Οχτάστιχα για τον Μιρό")

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 20 Απριλίου 1893, στη Βαρκελώνη κι η μουσική ήταν κεντρικός πυρήνας στη ζωή του.
Η συλλογή του σε βινύλια ήταν απεριόριστη και οι μουσικές προτιμήσεις του από όλους σχεδόν τους χώρους: κλασική, μπαλέτο, φλαμένκο, σύγχρονη, ...κάτι που μαρτυρά τη "δίψα" του για τη μουσική τέχνη.
Στη Βαρκελώνη εντρύφησε στα ακούσματα του φλαμένκο, στη Νέα Υόρκη σε κείνα της τζαζ και του γκόσπελ, κι όλα τα υπόλοιπα στο Παρίσι.
Διέθετε μέχρι και ηχογραφήσεις της "μουσικής των πουλιών".
Πολλοί παραλληλίζουν το πάθος του για τη μουσική με κείνο ενός συλλέκτη γραμματοσήμων.
Επίσης, ακούσματα όπως παραδοσιακή μουσική της Αφρικής και της Άπω Ανατολής, δεν έλειπαν από τη δισκοθήκη του.
Ρουφούσε μουσική, όπως η μέλισσα τη γύρη...
Λάτρευε τον Μπαχ, τον Μότσαρτ και άλλους κλασικορομαντικούς συνθέτες...
Συνεργάστηκε με σπουδαίους σύγχρονους δημιουργούς(Μπουλέζ, Στοκχάουζεν, Κέιτζ...), η επαφή με τους οποίους επέδρασε στη συντήρηση και επέκταση του μουσικού του γίγνεσθαι.

Λατρεύω τον Μιρό! Μου αρέσει πολύ η παιδικότητά του, αυτή η χαριτωμένη "αφέλεια" με την οποία ζωγραφίζει!!Χρώμα, φως, αίσθηση αδιόρατης ευτυχίας οι λιτές δημιουργίες του, που μοιάζουν να έγιναν από παιδικό χέρι ή από το χέρι του Θεού;
Πινελιές αυθορμητισμού, που μας θυμίζουν πως η ευτυχία κρύβεται στα απλά, ακριβώς όπως με τον τρόπο που το αντιλαμβάνεται ένα μικρό παιδί!

"Constellations Ν.21:
Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux"
(από: danieljacometimprimeur)

Το 1940, ο Μιρό ξεκινά να φιλοτεχνεί τη σειρά που αργότερα τιτλοφορήθηκε: "Αστερισμοί"

23 έργα με τεχνική γκουάς, που εγκωμιάζουν με τα νυχτερικά θέματά τους τη χαρά, την αγάπη, την διάθεση απόδρασης , παρότι η περίοδος δημιουργίας τους χαρακτηρίζεται από κλίμα κινδύνου και ανθρώπινης καταστροφής. Ταραγμένες περίοδοι, λίγο μετά το χάος του ισπανικού εμφυλίου, που ο Μιρό βρισκόταν εξορισμένος στη Γαλλία. 

Μισοφέγγαρα, μοτίβα πλανητών και ανάποδα αστέρια αιωρούνται στο πολύχρωμο ζωγραφικό σύμπαν του ισπανού δημιουργού. Ένα σύμπλεγμα μικροσκοπικών σχημάτων που χαράσσουν με καρτερία το μονοπάτι της ανάτασης, το δρόμο να φτάσεις ψηλά, ν' αγγίξεις το σύμπαν.
Είναι για τον καλλιτέχνη μια μορφή διαφυγής από την παράνοια και τη βαρβαρότητα. Είναι σαν οι "Αστερισμοί" να λένε:  "μοναδική σωτηρία  στην παγκόσμια τραγωδία είναι το πνεύμα, η ψυχή που ανατάσσει προς το υψηλό". 

Από τη σειρά "Constellations" του Ζουάν Μιρό ο Bobby Previte εμπνέεται τη Σουίτα του: "The 23 Constellations of Joan Miró". Είκοσι τρεις μινιατούρες, σύντομες ως προς τη διάρκεια κατ' αναλογία με το μικρό μέγεθος των έργων του ζωγράφου, που οι κριτικοί χαρακτήρισαν: "ανάλαφρα, αιθέρια και ονειρικά".

Μια σύνθεση που ρυθμικά εξελίσσεται άλλοτε ενεργητικά και άλλοτε νωχελικά, αποπνέοντας  μυστηριακό χαρακτήρα. Τρομπέτες, άρπες, φλάουτα, σαξόφωνα, πιάνο, ακορντεόν και κρουστά συμπράττουν σε πλατιές, μελωδικές γραμμές, ήρεμου χαρακτήρα, χωρίς δυναμικά ξεσπάσματα, όπου η αίσθηση του αγωνιώδους καταλαγιάζει λυτρωτικά...

Ένα έργο της σειράς των "Αστερισμών" είναι και το "Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux- Όμορφο πουλί αποκαλύπτει το άγνωστο σ' ένα ζευγάρι εραστών". Ιριδίζοντες αποχρώσεις και τα γνωστά, μικρά μοτίβα του ζωγράφου, στενά υφασμένα σε μια αόριστη -φαινομενικά- θεματική, όμως αυστηρά μελετημένη, όπου ενσωματώνονται  τα χαρακτηριστικά της τέχνης του Ζουάν Μιρό που θέλει να τραβήξει το βλέμμα μας στα ολόλαμπρα ίχνη αστερισμών σε έναν καθαρό νυχτερινό ουρανό...

Ακούμε το μυστηριακό, εξωτικού χρώματος: "Le Bel oiseau déchiffrant l'inconnu au couple d'amoureux, mov. 21":

Έμπνευση από το παραπάνω ζωγραφικό έργο του Μιρό αποτελεί και το ποίημα του Μπρετόν, που καταλήγει:

"Ανάμεσα στην άνοδο και την πτώση, ακολουθώντας την ατέρμονη καμπύλη της επιθυμίας,
όλα τα σημάδια στο ουράνιο σύμπαν, είναι  σε αρμονία..."

"Les bancs des boulevards extérieurs s'infléchissent avec le temps sous l'étreinte des lianes qui s'étoilent tout bas de beaux yeux et de lèvres.

Alors qu'ils nous paraissent libres continuent autour d'eux à voleter et fondre les unes sur les autres ces fleurs ardentes.

Elles sont pour nous traduire en termes concrets l'adage des mythographes qui veut que l'attraction universelle soit une qualité de l'espace et l'attraction charnelle la fille de cette qualité mais oublie par trop de spécifier que c'est ici à la fille, pour le bal, de parer 'la mère.

Il suffit d'un souffle pour libérer ces myriades d'aigrettes porteuses d'akènes.

Entre leur essor et leur retombée selon la courbe sans fin du désir s'inscrivent en harmonie tous les signes qu'englobe la partition céleste".

"Τα έργα μου μοιάζουν με ποίημα, μελοποιημένο από ένα ζωγράφο", είχε δηλώσει ο Ζουάν Μιρό και ο αμερικανός συνθέτης Efraín Amaya επιχειρεί να μελοποιήσει επεισόδια από τη ζωή του. 
Τον τίτλο "Constellations", δανείζεται από το έργο του Μιρό, για την όπερα δωματίου, που συνέθεσε το 2015.

Ο αμερικανός, γεννημένος στη Βενεζουέλα, μαέστρος και συνθέτης Efraín Amaya, που θεωρείται από τους σπουδαίους ανερχόμενους σύγχρονους κλασικούς, διετέλεσε μουσικός διευθυντής -μεταξύ των άλλων- μιας από τις Συμφωνικές Ορχήστρες του "El Sistema".

Efraín Amaya: "Constellations" / Chamber Opera:

Ζουάν Μιρό: "Ζωγραφική σε λευκό φόντο για τον παράδεισο ενός ερημίτη"
(από: fmirobcn)

Μέρος της συλλογής του Ιδρύματος Joan Miró αποτελεί και το παραπάνω τρίπτυχό του: "Ζωγραφική σε λευκό φόντο για τον παράδεισο ενός ερημίτη".

Η σύνθεση είναι εξαιρετικά λιτή. Τρεις μεγάλων διαστάσεων λευκοί καμβάδες, τους οποίους διατρέχει μια λεπτή μαύρη γραμμή. Η απλότητα του έργου και η ποιητική του τίτλου, παραπέμπουν στο κελί ενός ασκητή, άρα σε χώρο για διαλογισμό, ενδοσκόπηση και αυτοσυγκέντρωση.

Από τη "Ζωγραφική σε λευκό φόντο" του ζωγράφου, ο Alex Cassanyes εμπνέεται ένα μουσικό τρίπτυχο  για κουαρτέτο σαξοφώνων, που το τιτλοφορεί:  "White Isolation-Λευκή απομόνωση".
Η χροιά των σαξοφώνων αναδύει διάθεση ενδοσκόπησης και εσωτερικότητας.

White Isolation I, ΙΙ, ΙΙΙ :