Η παραβολή των Δέκα Παρθένων και η Καντάτα του Μπαχ...

 

"Η παραβολή των φρονίμων και των μωρών παρθένων", Ουίλιαμ Μπλέικ, Tate Gallery

"Τότε η βασιλεία των ουρανών θα είναι ομοία με δέκα παρθένους, αι οποίαι επήραν τους λύχνους των και εβγήκαν εις προϋπάντησιν του νυμφίου..."

( Ευαγγέλιο του Ματθαίου, 25)

Ένα βράδυ, δέκα παρθένες βγήκαν να υποδεχθούν τον Νυμφίο, κρατώντας από ένα λυχνάρι στο χέρι.
Πέντε απ'αυτές, ήσαν γνωστικές, "φρόνιμες" και είχαν πάρει μαζί αρκετό λάδι, αντίθετα με τις  άλλες πέντε, που ήταν "μωρές", άμυαλες...
Ο Νυμφίος άργησε να έρθει και οι δέκα παρθένες αποκοιμήθηκαν.Πολύ αργά μέσα στη νύχτα ακούστηκε μια φωνή: "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός"

Οι "φρόνιμες" έτρεξαν να προϋπαντήσουν τον Κύριο, αντίθετα με τις "μωρές", που δεν είχαν φροντίσει να είναι έτοιμες.


Στην παραπάνω νωπογραφία του εκκεντρικού Μπλέικ, οι σοφές παρθένες στέκουν λουσμένες στο φως, κομψές σαν αρχαϊκά γλυπτά, αντίθετα με τις μωρές που απεικονίζονται ταραγμένες και σε θολούς, σκοτεινούς τόνους.
Ένας Άγγελος από πάνω τους σαλπίζει τον ερχομό του Νυμφίου!



Από την Παραβολή των Δέκα Παρθένων και ο μέγας Γ. Σ. Μπαχ συνέθεσε την δημοφιλέστατη καντάτα του: "Wachet auf, ruft uns die Stimme-Ξυπνήστε, μια φωνή μάς καλεί" .
Είναι σύνθεση των χρόνων της Λειψίας και βασίζεται σε 3 σκηνές από ύμνο του Philipp Nicolai και σημειώσεις του Μπαχ από το "Άσμα Ασμάτων", το βιβλίο της Γένεσης και εβραϊκά γαμήλια έθιμα.

Η καντάτα του Μπαχ που γράφτηκε για  τρεις σολίστ, χορωδία, όργανο και μικρή ορχήστρα είναι δομημένη σε 7 κινήσεις και περιλαμβάνει και ποιητικό κείμενο(αγνώστου, πιθανώς του Πίκαντερ) που συνδέει μεταξύ τους τις σκηνές της Παραβολής.

Τα στοιχεία συμβολισμού είναι αρκετά στην καντάτα, όπως στο εναρκτήριο χορωδιακό όπου η μελωδία διπλασιάζεται από ένα κόρνο, υπονοώντας το εβραϊκό "σοφάρ", το τελετουργικό όργανο από κέρας κριαριού, που  καλεί σε πνευματική επαγρύπνηση.

Επίσης το ντουέτο αγάπης της 6ης κίνησης "Mein Freund ist mein" -πιο χαλαρό καλλιτεχνικά- αποτελεί έκφραση  χαράς του ενωμένου ζεύγους, ενώ στο τελικό χορωδιακό "Gloria sei dir gesungen" η μελωδία ακούγεται από ένα violino piccolo μια οκτάβα ψηλότερα, που αντιπροσωπεύει την ευδαιμονία της "ουράνιας Ιερουσαλήμ".

Μεγάλη η ποικιλία των μουσικών-αρμονικών μέσων, που προέρχονται κυρίως από την ιταλική όπερα, όπου κυριαρχούν τα σολιστικά, οργανικά μέρη, άριες, χορωδιακά da capo και ρετσιτατίβι.

Οι μελετητές χαρακτηρίζουν την καντάτα ως μια από τις ωριμότερες και πιο όμορφες συνθέσεις του κάντορα και ύψιστη έκφραση  του χριστιανικού μυστικισμού στην τέχνη...

Bach: "Cantata N. 140 Wachet auf, ruft uns die Stimme", Jos van Veldhoven:

*Η καντάτα παίρνει το όνομά της από το ιταλικό cantare=τραγουδώ, ανήκει στα πολυμερή φωνητικά είδη μουσικής, θρησκευτικού ή κοσμικού περιεχομένου, (cantata da chiesa ή cantata da camera, αντίστοιχα) με οργανική συνοδεία.

Στις καντάτες χρησιμοποιούνται χορωδίες ή και σολίστες και το κείμενο πολύ συχνά παραμένει στη λατινική γλώσσα.

Η Καντάτα γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την περίοδο του Μπαρόκ, με κύριο εκπρόσωπο τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, με τον αριθμό αυτών των συνθέσεών του να ξεπερνά τις 200.






("The Cantatas of J. S. Bach", Alfred Dürr, books.google)