Ημέρα Χορού με τη Λόλα της Βαλένθια...

"Lola de Valence", Eduard Manet

"Ο χορός είναι σιωπηλή ποίηση"

(Σιμωνίδης ο Κείος)

Ζαν-Ζορζ Νοβέρ

Με τη δύναμη και τη σαγήνη που άσκησε και ασκεί η τέχνη του χορού, σας καλησπερίζω.
29 Απριλίου γιορτάζεται η "Παγκόσμια Ημέρα Χορού", με αφορμή την ημερομηνία γέννησης του δημιουργού του σύγχρονου μπαλέτου, Ζαν-Ζορζ Νοβέρ.


Η φήμη του Νοβέρ συνδέεται με το λεγόμενο: "μπαλέτο δράσης", προάγγελο των σύγχρονων θεωριών περί χορού. Οι βάσεις της αισθητικής του γάλλου χορογράφου και χορευτή αντιπροσωπεύουν μια καινοτόμα, ενθαρρυντική αντίδραση στον ηδονισμό των βιρτουόζων που κυριαρχούσε στην εποχή του και μια ανακατάταξη των εκφραστικών αξιών του χορού, όπου η παντομίμα ταυτίζεται με τη δραματική αναπαράσταση.


Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως στον χορό, τα όρια ανάμεσα σε σώμα και ψυχή γίνονται δυσδιάκριτα, ξεθωριάζουν, καθώς υποστηρίζουν ότι το σώμα κινείται πνευματικά και συγχρόνως το πνεύμα σωματικά.



O Σαρλ Μπωντλαίρ διατύπωσε την άποψη πως: 

"ο χορός έχει τη δύναμη να αποκαλύπτει όλα τα μυστήρια που κρύβονται στη μουσική και χαρακτήρισε την τέχνη του χορού "ποίηση σε κίνηση, με χέρια και πόδια".

Στην ποιητική συλλογή του "Τα Άνθη του κακού" ο αγαπημένος Μπωντλαίρ συμπεριλαμβάνει το ποίημά του: "Λόλα της Βαλένθιας":

"Εν μέσω τόσων καλλονών που παντού δύνασαι να δεις,

καλώς κατανοώ, φίλοι, ότι αιωρείται ο πόθος.

Βλέπεις, ωστόσο, να σπινθηροβολεί στην Λόλα της Βαλένθιας

η απροσδόκητη σαγήνη ενός ρόδινου και μελανού κοσμήματος"

Η Λόλα στην οποία αναφέρεται ήταν μια σπανιόλα χορεύτρια, με πολλούς θαυμαστές στην εποχή της!
Το πραγματικό της όνομα άκουγε στο Lola Melea, κι ήταν πρίμα μπαλαρίνα του Βασιλικού θεάτρου της Μαδρίτης.
Στο πλαίσιο ευρωπαϊκής περιοδείας το καλοκαίρι του 1862 έφτασε και στο Παρίσι για παραστάσεις.
Εκεί με τη χάρη, το ταμπεραμέντο και την υψηλή τεχνική της σαγήνευσε άπαντες Παριζιάνους, φίλους της τέχνης του χορού.
Αναμεσά τους και ο Κάρολος Μπωντλαίρ, που τής αφιέρωσε το παραπάνω τετράστιχο, εμπνεόμενος από το εικαστικό έργο που τής φιλοτέχνησε ο άλλος θαυμαστής της Λόλα, Εντουάρ Μανέ, που βλέπετε παραπάνω.

Ο ζωγράφος την απεικόνισε ολόσωμη με την παραδοσιακή ισπανική της φορεσιά, (με αρκετές επιρροές από Γκόγια).

H Λόλα της Βαλένθια ξεσήκωνε τα πλήθη καθώς λικνιζόταν όλο χάρη, στο πλευρό του αρχιχορευτή, Mariano Camprubi, πλημμυρίζοντας με τις κινήσεις τους ηφαιστειακή λάβα, που "τσουρούφλιζε" κι έκανε να σπαρταρά την καρδιά καθένα που τούς παρακολουθούσε. 

"Spanish Ballet", Eduard Manet

Ο Μανέ στο εικαστικό του: "Ισπανικό μπαλέτο" έχει απεικονίσει τους δυο τους να χορεύουν με χαρακτηριστικές, αιθέριες κινήσεις, μαρτυρώντας για μια ακόμη φορά το θαυμασμό στο ταλέντο τους κι εν γένει στη χορευτική τέχνη.

Eίναι έργο του 1862 και αντικατοπτρίζει το πόσο εκστασιασμένος ήταν ο Μανέ με την ισπανική τέχνη, που αντανακλούσε τον εξωτισμό και τη γοητεία των εκρηκτικών Ισπανών. Το "Ισπανικό μπαλέτο" αναδύει ενέργεια, κίνηση, δυναμισμό και μια αίσθηση ρυθμού.
Η χρωματική παλέτα του ζωγράφου αποτελεί συνονθύλευμα φλογερού κόκκινου, εκτυφλωτικού κιτρινόχρυσου, διαυγούς λευκού με ελάχιστες κυανές πινελιές, όπου οι φιγούρες σκιαγραφώνται φωτεινές στο σκούρο, μυστηριώδες φόντο τραβώντας την προσοχή μας.
Ο δημιουργός τοποθετεί μια τραγουδίστρια καθιστή επί τω έργω, δυο κιθαριστές να πλαισιώνουν το τραγούδι της και στο κέντρο το χορευτικό ζευγάρι, Λόλα και Μαριάνο, να κλέβει την παράσταση αφήνοντας έκθαμβους τους παρευρισκόμενους με τον πλούτο της ομορφιάς, της συγκίνησης, της απόλαυσης.

Ο Μανέ λάτρευε την Ισπανία, τόσο που στο ατελιέ του διατηρούσε ισπανικά κοστούμια και ήταν δημιουργίες του ισπανικής θεματικής που χάρισαν στο ζωγράφο την πρώτη αναγνώριση, όπως επίσης με αυτά τα έργα ο Μανέ πήρε και την πρώτη άριστη κριτική του από τον Γκωτιέ. Σε επίπεδα εμμονής, το πάθος του ζωγράφου για τη χώρα και τον πολιτισμό των Ιβήρων, που ταξίδεψε ως εκεί σε ένα πολύμηνο ταξίδι γνώσης, αισθητικής, τέρψης και συγκινήσεων.

 Ο Mariano Camprubi καταχειροκροτήθηκε και στο ρόλο του ταυρομάχου. Ο Μανέ δεν έχασε την ευκαιρία της απεικόνισης του αρχιχορευτή και ως ματαντόρ: 

Eduard Manet: "Mariano Camprubi as Matador"

Aς απολαύσουμε για χάρη τους ένα εκρηκτικό απόσπασμα από το ισπανικού θέματος, μπαλέτο "Δον Κιχώτης" σε μουσική του Ludwig Minkus, που χόρεψε και η Λόλα με τεράστια επιτυχία...

Πρόκειται για μπαλέτο σε 3 πράξεις, βασισμένο σε επεισόδια από το δημοφιλές και περίφημο ομώνυμο μυθιστόρημα του Θερβάντες.

Ρεμβάζει η ψυχή απόψε με ανάλαφρες, γεμάτες ζωή κινήσεις, που εκστασιάζουν, εκλεκτοί φίλοι!

"Don Quixote", Ludwig Minkus: