«Αισωπικοί Μύθοι μετά μουσικής» 1. Η ΧΕΛΩΝΑ και ο ΑΕΤΟΣ

 

"Xελώνα και Αετός"(de.paperblog)

Ο Αίσωπος μπορεί να μην έγραψε κανέναν μύθο και απλά να τούς διηγόταν προφορικά, όμως είναι ο διασημότερος από τους αρχαίους μυθοποιούς.

"Αίσωπος", Βελάσκεθ

Δεν ξέρουμε ακριβώς πότε γεννήθηκε, αλλά η δράση του τοποθετείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Ήταν ταπεινής καταγωγής και καθόλου εμφανίσιμος. Πολλοί τον παρομοίαζαν με τέρας, με μαυριδερό δέρμα, καμπούρη, στραβοπόδη και πλακουτσωτή μύτη.
Ωστόσο τούς κέρδιζε όλους με την ευφυία του. 

Παρ' ότι όσο ζούσε ήταν δούλος, οι Αθηναίοι του έστησαν αργότερα ανδριάντα, για να δείξουν ότι ανεξάρτητα από τη καταγωγή του, κάποιος θα πρέπει να τιμάται αν είναι άνθρωπος αξίας. 

Πολλές είναι οι πόλεις που διεκδικούν την καταγωγή του, όπως συνέβη και με τον Όμηρο. Σάμος, Θράκη, Σάρδεις ή Αίγυπτος…  

Οι μύθοι του Αισώπου είναι συμβολικοί και αλληγορικοί με ηθικοδιδακτικό χαρακτήρα κι έχουν ως πρωταγωνιστές κατά το πλείστον ζώα, που μιλούν κι ενεργούν σαν άνθρωποι. 

Η ΧΕΛΩΝΑ και ο ΑΕΤΟΣ

«Χελώνη ἀετοῦ ἐδεῖτο ἵπτασθαι αὐτὴν διδάξαι. Τοῦ δὲ παραινοῦντος πόρρω τοῦτο τῆς φύσεως αὐτῆς εἶναι, ἐκείνη μᾶλλον τῇ δεήσει προσέκειτο. Λαβὼν οὖν αὐτὴν τοῖς ὄνυξι καὶ εἰς ὕψος ἀνενεγκὼν, εἶτ’ ἀφῆκεν. Ἡ δὲ κατὰ πετρῶν πεσοῦσα συνετρίβη.
Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι πολλοὶ ἐν φιλονεικίαις τῶν φρονιμωτέρων παρακούσαντες ἑαυτοὺς ἔβλαψαν».

Στα Νέα Ελληνικά:

«Η χελώνα ζηλεύοντας τον αετό ήθελε και εκείνη να πετάξει. Παρακαλούσε τον αετό: «Μάθε μου και εμένα να πετάω!» 
Ο αετός της έλεγε: «Δεν μπορώ να σου μάθω κάτι τέτοιο γιατί δεν είναι στη φύση σου.» 
Η χελώνα επέμενε: «Θέλω να μου μάθεις να πετάω.» Αφού επέμενε επέμενε, την παίρνει ο αετός και την σηκώνει ψηλά, της λέει: 
«Τώρα που θα σε αφήσω, πέτα! Έτσι θα μάθεις να πετάς» 
Την αφήνει, η χελώνα έπεσε στο έδαφος και έγινε κομμάτια.» 

Είναι ένα μύθος που απεικονίζει τις συνέπειες της ανθρώπινης ματαιοδοξίας και απερισκεψίας. Καθένας πρέπει να είναι ευχαριστημένος με τη μορφή που του έδωσε η φύση και να μη ζηλεύει τα άλλα πλάσματα...

"Labyrinthe de Versailles",  Jacques Bailly
Δεξιά το άγαλμα του Αισώπου (Β)
και αριστερά του Έρωτα (C)
(marie-antoinette)

Γνωστός είναι ο «Λαβύρινθος των Βερσαλλιών», δαιδαλώδη μονοπάτια στους Κήπους των Βερσαλλιών με σιντριβάνια και γλυπτά, που απεικόνιζαν τους μύθους του Αισώπου και σχεδίασε ο André Le Nôtre το 1665.

Κάθε ένα από τα τριάντα εννέα σιντριβάνια αντιπροσωπεύει έναν από τους μύθους του Αισώπου.
Οι πίδακες νερού που αναβλύζουν από το στόμα των ζώων σχεδιάστηκαν για να δώσουν την εντύπωση ομιλίας μεταξύ των πλασμάτων.
Δίπλα σε κάθε συντριβάνι υπάρχει μια μαρμάρινη επιγραφή με ένα σχετικό με το μύθο τετράστιχο, γραμμένο από τον ποιητή, Isaac de Benserade:

Μια χελώνα καυχησιάρα κι αλαζονική
να σέρνεται τής φαίνονταν αισχρό
στα νύχια του αετού γαντζώθηκε
για να βρεθεί κοντά στ' αστέρια.

Ο γάλλος Louis-Nicolas Clérambault (1676-1749) διέπρεψε ως οργανίστας, τσεμπαλίστας, βιολονίστας και συνθέτης και είναι εκείνος που ανέπτυξε το είδος των "γαλλικών καντατών ".

Καταγόταν από μουσική οικογένεια (ο πατέρας του και οι δύο γιοι του ήταν επίσης μουσικοί) κι εκτός από έργα ιερής μουσικής διακρίθηκε και για τις κοσμικές συνθέσεις του για μία ή δυο φωνές εμπνευσμένες από ελληνορωμαϊκούς μύθους ομαδοποιημένους σε πέντε συλλογές.

 Σ’αυτή την κατηγορία ανήκουν οι «Fables-Μύθοι», εμπνευσμένοι από μύθους του Αισώπου τους οποίους επεξεργάστηκε ο Λαφονταίν. Με έντονες υφολογικές, δυναμικές, βηματικές φιγούρες, που εναλλάσσονται και ανάλαφρα ζωηρό ρυθμικό χαρακτήρα, ο συνθέτης καταφέρνει να αφηγηθεί τον ηθικοδιδακτικό μύθο και συγχρόνως να αποδώσει και την λαμπρότητα του ύφους της γαλλικής μουσικής σχολής της περιόδου.

Απολαμβάνουμε την μουσική αφήγηση του μύθου με τη «Χελώνα και τον Αετό»:

Louis-Nicolas Clérambault: «Fables, La tortue and l'aigle»

To κείμενο δημοσιεύτηκε και στην Κοινότητα The Mythologists.