Με δοξαστικές μελωδίες, ευφρόσυνα ακούσματα, ιστορίες και παραδόσεις λαών ξεκινά η γιορταστική εβδομάδα σ' ένα ταξίδι αναζήτησης του Θείου Βρέφους μέσα στην έρημο της καρδιάς μας...
Στην περιοχή της Βηθλεέμ που γεννήθηκε ο Χριστός βρίσκονταν βοσκοί, που τη νύχτα φύλαγαν στο ύπαιθρο το κοπάδι τους. Παρουσιάστηκε, λοιπόν, Άγγελος Κυρίου και με τη θεϊκή λαμπρότητα τούς σκέπασε ολόγυρα! "Μην τρομάζετε!", τούς είπε! "Σας φέρνω χαρμόσυνο άγγελμα, που θα γεμίσει με χαρά μεγάλη όλον τον κόσμο! Σήμερα στην πόλη του Δαβίδ γεννήθηκε ο Σωτήρας!"
"Λατρεία των Ποιμένων", Domenico Ghirlandaio, 1485
Σύμφωνα με την ουγγρική λαϊκή παράδοση, δεν ήταν μόνο οι τρεις Μάγοι, αλλά και οι βοσκοί που έφεραν δώρα στον νεογέννητο Χριστό. Ξυπνώντας ο ένας τον άλλον, σ' ένα "δοξαστικό κάλεσμα" γεμάτοι χαρά και ενθουσιασμό έρχονται φορτωμένοι να προσκυνήσουν στη φάτνη το Μεσσία. Οπλισμένοι προσδοκίες για ενα μέλλον αγάπης, ο ένας έφερε αρνί, ο άλλος τυρί κι ο τρίτος ένα φλάουτο για να ηχήσει στα πέρατα της γης πως γεννιέται ο Χριστός. Έρχεται στη γη από τον Ουρανό, κι εμείς καλούμαστε να τον δοξολογήσουμε. Ν'ανεβούμε ψηλά, για να τον υποδεχτούμε. Όλη η κτίση ας του τραγουδήσει!
Ο Κοντάι την εποχή σύνθεσης του έργου
Ο "Pásztorok karácsonyi tánca - Χριστουγεννιάτικος Χορός των Ποιμένων" του Ζόλταν Κοντάι είναι χορωδιακή σύνθεση για γυναικείο φωνητικό σύνολο και ένα πνευστό(του οποίου η χρήση είναι ευδιάκριτη και έντονη), που γράφτηκε το διάστημα 1927-1935.
Το κείμενο βασίζεται σε ουγγρικά χριστουγεννιάτικα κάλαντα με θέμα την προσκύνηση των ποιμένων στο Θείο Βρέφος.
Να θυμίσουμε πως ο Oύγγρος συνθέτης ως παιδί και έφηβος έπαιζε βιολί και τσέλο στην ορχήστρα του σχολείου και τραγουδούσε στη χορωδία του καθεδρικού ναού. Εκεί γνώρισε τα χαρακτηριστικά της εκκλησιαστικής μουσικής, εντρύφησε στα λειτουργικά κείμενα και μελέτησε σε βάθος τις παρτιτούρες της ιερής μουσικής. Συνδυαστικά δε με την προσωπική του έρευνα της λαϊκής μουσικής της πατρίδας του προέκυψαν συνθέσεις όπως αυτή που απολαμβάνουμε σήμερα.
Στην τέχνη της Αναγέννησης με βάση τις κλασικές ιστορίες του Ορφέα, οι βοσκοί μερικές φορές απεικονίζονται με μουσικά όργανα. Εναλλακτικά, έχει υποστηριχθεί ότι αυτό το μοτίβο προέρχεται από ένα έθιμο σε λαούς της κεντρικής Ευρώπης να εκτελούνται αυλοί ή φλάουτα στην εμφάνιση των εικόνων που παριστούν το Θείο Βρέφος στη Φάτνη και τους ποιμένες γονατιστούς να Τον υμνολογούν και να Τον δοξάζουν.
Zoltán Kodály: "Christmas Dance Of The Shepherds"
Ο Κοντάι με απέριττη μουσική ευλάβεια εγκωμιάζει το θαυμαστό, συγκινητικό και θεοφιλέστατο Μυστήριο της Γέννησης του Χριστού.
Η αποψινή μεγαλύτερης διάρκειας νύχτα, σηματοδοτεί επίσημα την έναρξη του χειμώνα.
Από αύριο, οι μέρες αρχίζουν και πάλι να μεγαλώνουν, αφού ο Ήλιος οδηγώντας το τέθριππο πύρινο άρμα του επιχειρεί να ανέβει ψηλά.
Ο εντοπισμός των ηλιοστασίων αποτελεί μία γνώση που μπορεί να ανιχνευτεί σε πολύ αρχαίες εποχές, καθώς ο Ήλιος λατρεύτηκε σαν θεός και όλοι οι λαοί καθιέρωσαν προς τιμήν του διάφορες γιορτές, από τους Σκανδιναβούς και Άραβες έως τους Κέλτες και τους Ινδιάνους. Σε πολλά μέρη του κόσμου, μεγάλες γιορτές λάμβαναν χώρα κατά την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου, το οποίο θεωρείτο η γιορτή της γέννησης του Ήλιου, που σηματοδοτούσε και την έναρξη του νέου έτους.
Από τους πιο γνωστούς εορτασμούς σε ηλιοστάσια συνέβαινε στα προϊστορικά ερείπια του Στόουνχεντζ της Αγγλίας, το οποίο πιστεύεται ότι σχετίζονταν με την καταγραφή των κινήσεων του Ήλιου στον ουρανό. Μέχρι σήμερα είναι πολλοί εκείνοι που σαν σύγχρονοι Δρυίδες συρρέουν στο προϊστορικό λατρευτικό μνημείο για να τιμήσουν τη μεγαλύτερη νύχτα του έτους... Χώρος γεμάτος ενέργεια, τελετουργικό που ξεχειλίζει από το μυστήριο και τη σοφία του σύμπαντος.
***
Ήταν το 1971 που ο αμερικανός συνθέτης και μουσικοπαιδαγωγός, Paul William Whear ολοκλήρωσε την 1η Συμφωνία του για την εκατονταετηρίδα του Πανεπιστημίου Purdue της Ιντιάνα. Καθώς το πανεπιστημιακό ίδρυμα ήταν από τα δημοφιλέστερα στον τομέα της τεχνολογικής έρευνας σκέφτηκε να εμπνευστεί από τα ερείπια του Στόουνχεντζ και τη συσχέτιση του μνημείου με τη χρήση του ως παρατηρητήριο για τη θέση του ήλιου.
Αν και δεν αποτελεί προγραμματική σύνθεση αναγκαστικά, ο δημιουργός με τα μοτίβα και τις αρμονίες του προκαλεί το μυστήριο και την αίσθηση του δέους που περικλείει την τοποθεσία του Στόουνχεντζ. Υπάρχουν μέρη άλλοτε ατμοσφαιρικά κι άλλοτε μεγαλοπρεπή, πάντα όμως με ύφος τελετουργικό και μια λεπτή επισημότητα...
Αναπτύσσεται σε τρία μέρη (Ηλιοστάσιο - Επίκληση - Θυσία) από τα οποία ας επικεντρωθούμε λόγω Ημέρας στο πρώτο.
Ηχεί ακτινοβόλο που κανείς στην οπτική του αντανάκλαση θα έκανε λόγο για λαμπυρίζουσες φλόγες . Δομημένο σε μια πρωτότυπη αρμονική φιλοσοφία πλάθοντας τελετουργικές πομπές και μονόλιθους με θυμιάματα σε μελωδική και ρυθμική ατμόσφαιρα μυστηρίου. Τα ηχοχρώματα μπλέκονται σαν σκιές και ομίχλες διατηρώντας το θολό, αινιγματικό πέπλο που περικλείει τα αρχαία ερείπια του Στόουνχεντζ και το τελετουργικό τους...
Σαγηνευτικά ακούσματα, αρχαία κτίσματα, μύθοι και οι ιστορίες που πλάθονται για να σηματοδοτήσουν την αναγέννηση του Ήλιου και την έναρξη του χειμώνα!
Εύχομαι σε όλους όμορφη, φωτεινή μέρα, με τον ήλιο πάντα στην καρδιά μας!
Στα 26 του χρόνια ο Πιέτρο Μασκάνι ήταν ήδη διάσημος, καθώς είχε απογειωθεί ως συνθέτης με το βεριστικό αριστούργημα "Καβαλερία Ρουστικάνα". Η τύχη των κατοπινών έργων του ήταν καταδικασμένη μετά την επιτυχία της "Αγροτικής Ιπποσύνης" του, που επισκίασε την μεταγενέστερη παραγωγή του. Αυτο ήταν πάντα το παράπονό του . Γι' αυτο συνήθιζε να λέει: "Στέφθηκα πριν γίνω βασιλιάς!"
Ο Mασκάνι εξερεύνησε πολλά διαφορετικά μουσικά στυλ μετά την Καvalleria, ιστορικά δράματα, ιταλικές κωμωδίες, γοτθικές ιστορίες...Αλλά συχνά επέστρεφε στον παθιασμένο και αιματηρό κόσμο του βερισμού... Μία από τις πιο επιτυχημένες προσπάθειες να επαναλάβει τον μεθυστικό ενθουσιασμό της πρώιμης επιτυχίας του ήταν η όπερα: "Amica".
Ενα λυρικό δράμα που συνέθεσε το 1905 μέσα στο πολύ σύντομο χρονικό διάστημα του ενός μηνός και είναι η "μοναδική" γαλλόφωνη όπερά του.
Έκανε πρεμιέρα στην Όπερα του Μόντε Κάρλο υπό τη διεύθυνση του συνθέτη, με το κοινό να παραληρεί και του κριτικούς να γράφουν διθυραμβικές κριτικές, καθώς αποτελεί έναν απερίγραπτης ομορφιάς συνδυασμό παθιασμένου ρεαλισμού και εκλεπτυσμένης συνθετικής γραφής. Χαρακτηρίζεται ως "λυρικό δράμα σε δύο πράξεις, με ιντερμέτζο", αν και στην αρχική γαλλική εκδοχή περιγράφηκε ως "Δραματικό ποίημα", καθώς -όπως συνηθιζόταν εκείνη την περίοδο στους Γάλλους συνθέτες- απέφευγαν στα έργα τους τη λέξη όπερα.
Οι μουσικοαναλυτές υποστηρίζουν πως αν δεν είχε προηγηθεί η Καβαλερία, η όπερα "Amica" θα κατείχε υψηλότερη θέση στο οπερατικό ρεπερτόριο, καθώς είναι έργο ωριμότερο, πιο εκλεπτυσμένων υφών, ανώτερο για πολλούς από την ακατέργαστη καινοτομία της Cavalleria Rusticana.
Πρόκειται για λυρικό δράμα άκρως απαιτητικό, φωνητικά, ερμηνευτικά και σκηνοθετικά.
Η πλοκή του μάς μεταφέρει στα βουνά της Σαβοΐας του 1900. Βασική ηρωίδα που δίνει και τον τίτλο στην όπερα είναι η επαρχιωτοπούλα, Αμίκα. Με το όμορφο κορίτσι είναι ερωτευμένοι δυο νέοι, ο Τζόρτζιο και ο Ρινάλντο. Όμως εκείνης η καρδιά χτυπά για τον έναν από τους δυο. Στην υπόθεση εμπλέκεται κι ένας θείος που ανυπομονεί να την παντρέψει...Τελικά, η μοίρα και οι συγκυρίες αναγκάζουν την κοπέλα να κλεφτεί με τον αγαπημένο της και ο αδερφός του να τούς καταδιώκει μη γνωρίζοντας την ταυτότητά του. Ο έρωτας των δυο ανδρών για την ίδια γυναίκα κορυφώνεται σε τραγωδία...Η Amica συνειδητοποιώντας τη φρικτή κατάσταση που ο έρωτάς της έφερε τα δύο αδέρφια αποφασίζει να δώσει λύση και ρίχνεται στο μανιασμένο καταρράκτη...Πριν το γεμάτο ένταση και δραματικότητα φινάλε με Βαγκνερικά στοιχεία, τη στιγμή της αποκάλυψης πως ο αντεραστής είναι ο αδερφός, ακούγεται το περίφημο "Intermezzo της θλίψης".
H Geraldine Farrar στο ρόλο της Amica
Η πλοκή της μοναδικής γαλλόφωνης όπερας του Mascagni που ακολουθεί πιστά την αισθητική του κινήματος του βερισμού προβάλλοντας θέματα της καθημερινής κοινωνικής ζωής, με έμφαση στον ρεαλισμό και τα βίαια πάθη των απλών ανθρώπων ανοίγει με μια εντυπωσιακή βουκολική έναρξη με την ευφάνταστη σκέψη του συνθέτη να ηχήσουν κουδούνια αγελάδων ώστε ο ακροατής να μεταφερθεί στα βουνά της Σαβοΐας για να παρακολουθήσει τη ζωή των χωρικών.
Ο ρόλος της Αμίκα ειναι υψηλής δυσκολίας ερμηνευτικά και υποκριτικά και απαιτεί φωνητική και δραματική δύναμη. Στην πρώτη παράσταση της όπερας στο Μόντε Κάρλο ο ρόλος τραγουδήθηκε από τη σπουδαία Αμερικανίδα σοπράνο Geraldine Farrar, που παρόλο το νεαρό της ηλικίας της -ήταν μόλις είκοσι τριών ετών- κατάφερε να αποδώσει πιστά το ρόλο και να ανταποκριθεί επάξια στις απαιτήσεις της παρτιτούρας.
Για την ιταλική πρεμιέρα, το λιμπρέτο μεταφράστηκε στα ιταλικά και είναι αυτή η εκδοχή που συνήθως προτιμάται ως σήμερα.
Pietro Mascagni: "Amica, Preludio", ιταλικό λιμπρέτο
Pietro Mascagni: "Amica, Ιntermezzo":
Pietro Mascagni: "Amica, finale", γαλλικό λιμπρέτο
Ήταν 18 του Νοέμβρη του 1952 όταν ο Πωλ Ελυάρ, ένας από τους σπουδαιότερους Ευρωπαίους ποιητές του μεσοπολέμου και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων πέθανε ξαφνικά από ανακοπή καρδιάς.
Ο Ελυάρ, του οποίου το πραγματικό όνομα ήταν Ευγένιος Αιμίλιος Πώλ Γκρεντέλ(το Ελυάρ το υιοθέτησε από τη γιαγιά του) θεωρείται πρωτεργάτης του σουρεαλισμού και άσκησε τεράστια επίδραση σε μεταγενέστερους ποιητές, ανάμεσά τους οι Ελύτης, Σαραντάρης κλπ...
Έφηβος ακόμη προσβάλλεται από φυματίωση και νοσηλεύεται σε σανατόριο. Στην ηρεμία του σανατόριου ο Ελυάρ μελέτησε μοντέρνους ποιητές, Μπωντλαίρ, Ζακόμπ, Απολλιναίρ οι οποίοι επηρέασαν την μετέπειτα ποίησή του ως προς την καθαρότητα της φόρμας. Η σκέψη του απελευθερωμένη από τα όριά της ανακαλύπτει το ποιητικό απόλυτο, λειτουργεί συγκινησιακά, καταφέρνει να μετατρέψει απλές λέξεις σε συναισθήματα και εικόνες.
Η γλώσσα του κυλά γάργαρη, αβίαστη, είναι απλή, αποπνέει ζεστασιά και οικειότητα με τον αναγνώστη, όπως επίσης απλά είναι και τα σύμβολά του, ο ήλιος, η θάλασσα, ο ουρανός, τα ζώα, τα δέντρα, τα σύννεφα, αλλά και κινητήριος μοχλός των πάντων, έρωτας...
Ήταν το 1928, που πάλι άρρωστος, ο Ελυάρ ξαναμπαίνει στο σανατόριο. Είναι παντρεμένος με τη Γκαλά, όμως μεταξύ τους έχει δημιουργηθεί αγεφύρωτο όπως απεδείχθη χάσμα, καθώς η γυναίκα του ερωτοτροπεί με τον Σαλβαντόρ Νταλί. Είναι το διάστημα που θα εμπνευστεί τα ποιήματα της συλλογής που θα εκδοθεί τον επόμενο χρόνο με τίτλο: "Ο έρωτας η ποίηση".
Ανάμεσα στα ποιήματα της συλλογής βρίσκουμε και το παρακάτω:
"Στο είπα για τα σύννεφα
Στο είπα για το δέντρο της θάλασσας
Για κάθε κύμα για τα πουλιά στα φύλλα
Για τα βότσαλα του θορύβου
Για τα οικεία χέρια
Για το μάτι που γίνεται πρόσωπο ή τοπίο
Κι ο ύπνος του δίνει τον ουρανό με το χρώμα του
Για όλη τη νύχτα που ήπιαμε
Για τα κιγκλιδώματα των δρόμων
Για το ανοιχτό παράθυρο για ένα ακάλυπτο μέτωπο
Στο είπα για τις σκέψεις σου για τα λόγια σου
Κάθε χάδι κάθε εμπιστοσύνη ξαναζούν"
(Πωλ Ελυάρ: "Στο είπα για τα σύννεφα" / "Ο έρωτας η ποίηση", μτφ. Αν. Μελιδώνης )
Στη Μουσική:
1. Εχοντας αρχίσει να συνθέτει σε εφηβική ηλικια, ο Georges Auric δραστηριοποιήθηκε αρχικά ως μέλος της παρισινής "Ομάδας των 6"* με συνθέσεις που συνδυάζουν δημοφιλείς μελωδίες με εκλεπτυσμένη αρμονία. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη σύνθεση μουσικής για θεατρικά έργα, μπαλέτα, τον κινηματογράφο, αλλά και μελοποιήσεις ποιημάτων αγαπημένων του ποιητών. Το 1940 ο Georges Auric μελοποιεί έξι ποιήματα του Πωλ Ελυάρ για υψίφωνο και πιάνο, που δημοσιεύονται ως κύκλος τραγουδιών το 1948. Πρώτο στον κύκλο ακούγεται το "Στο είπα για τα σύννεφα - Je te l'ai dit pour les nuages" . Ο Auric έχει μια λεπτή αίσθηση της ποίησης του Ελυάρ με την προσέγγισή του να χαρακτηρίζεται "ανεπιτήδευτης γοητείας".
*Les Six: Οι 6 Γάλλοι συνθέτες(Georges Auric, Arthur Honegger, Darius Milhaud, Francis Poulenc, Germaine Tailleferre και Louis Durey), με μέντορες τους Ζαν Κοκτώ και Ερίκ Σατί και νεοκλασικού ύφους δημιουργίες αντέδρασαν στον συναισθηματισμό της ρομαντικής μουσικής του 19ου αιώνα, στον ιμπρεσιονισμό των Ντεμπισί - Ραβέλ και το βαρύγδουπο Βαγκνερικό στυλ.
Georges Auric: "Six Poèmes de Paul Éluard, no. 1: Je te l'ai dit pour les nuages":
2. Το 1958 ο Μίκης Θεοδωράκης κατά τη διάρκεια παραμονής του στο Παρίσι γνωρίζει την σπουδαία γαλλίδα μέτζο σοπράνο, Jean Bathori από τις αγαπημένες φωνές του Ντεμπισί, που με τις ερμηνείες της συνέβαλλε στην ανάπτυξη και διάδοση της σύγχρονης γαλλικής μουσικής, ιδιαίτερα για τα μέλη των Les Six, δίνοντας πολλές πρώτες εκτελέσεις των έργων τους. O Θεοδωράκης ενθουσιασμένος με την γνωριμία, αποφασίζει να αφιερώσει στη Bathori ένα κύκλο τραγουδιών. Έτσι, εμπνέεται από την ποίηση του Πωλ Ελυάρ και μελοποιεί τέσσερα από τα ποιήματά του στον κύκλο: "Les Quatre Eluard" αμετάφραστα στην πρωτότυπη, γαλλική γλώσσα.
Μ. Θεοδωράκης: "Les Quatre Eluard, 1. Je te l'ai dit pour les nuages"
Γεννημένος στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο, ο ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης υπήρξε ένα σπουδαίος πνευματικός δημιουργός. Σμίλεψε με μοναδική μαεστρία την ελληνική γλώσσα πλάθοντας ένα ποιητικό ύφος, που συνδύαζε την ελληνική παράδοση με τον μοντερνισμό. Μέσα από τα δημιουργήματα του υμνείται η ζωή, το φως, η χαρά, η ελευθερία, η ανθρώπινη ψυχή και πνεύμα.
"Ακόμα μια φορά μέσα στις κερασιές τα δυσεύρετα χείλη σου. Ακόμα μια φορά μέσα στις φυτικές αιώρες τ' αρχαία σου όνειρα. Μια φορά μέσα στ' αρχαία σου όνειρα τα τραγούδια που ανάβουν και χάνονται. Μέσα σ' αυτά που ανάβουν και χάνονται τα ζεστά μυστικά του κόσμου. Τα μυστικά του κόσμου"
(Οδυσσέας Ελύτης, "Η συναυλία των γυακίνθων -Χ-")
Οι απίστευτης δύναμης ποιητικές εικόνες του Ελύτη διαπλάθουν με πρωτοτυπία και δημιουργική φαντασία την εσωτερική αναζήτηση του ανθρώπου, ένα μονοπάτι που η μουσική κατέχει σημαίνοντα ρόλο. Αφήνει την ψυχή του σε άγγιχτους κόσμους, τους οποίους μεταμορφώνει σε λέξεις και ήχους της δικής του προσωπικής ψυχής...
"Πίσω από κάθε ανάταση, από κάθε μεράκι, μια κιθάρα περιμένει έτοιμη να πάρει τα λόγια και να ταξιδέψει από χείλη σε χείλη. Δεν είναι λίγο αυτό...",
σημειώνει ο ποιητής μας.
Ο Γιώργος Κουρουπός μελοποιεί ποιήματα του Ελύτη με "ήχο κλασικής χροιάς", καθώς ο Ελύτης, ως γνωστόν, αγαπούσε και άκουγε πολύ έργα της προκλασικής και κλασικής περιόδου της μουσικής. Ο συνθέτης τα συνέθεσε οραματιζόμενος τον Ελύτη να γράφει και να απαγγέλει τα ποιήματα ενώ το πικάπ έπαιζε Μότσαρτ, καθώς ο ίδιος ο ποιητής πέρα από το ποίημά του - έμπνευση από το "Mozart: Romance από το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 20, ΚV 466", έχει γράψει : "...αισθάνομαι κάθε μέρα την ακατανίκητη ανάγκη ν' ακούω κομμάτια του Σαλτσβουργιανού συνθέτη..." ή κάπου αλλού πως "ο Μότσαρτ έχει το αυτοδύναμο ενός φυσικού πίδακα που μάς θαμπώνει...".. , ενώ κάπου αλλού εκμυστηρεύτηκε πως "κάποτε που έπαιζε ένα παιχνίδι (σε ποιον συνθέτη ή σε ποια μουσική αντιστοιχεί κάθε ποίηση), η δικιά του βγήκε ότι αντιστοιχεί με του Mozart, επειδή έχει αυτή την ελαφράδα και τη χάρη..."
"Η ωραία μας άγνωστη", όπως τιτλοφορείται το έργο του Κουρουπού, περιλαμβάνει τα 5 ποιήματα του Ελύτη:
Η Πεντάμορφη Στον Κήπο,
Ακόμα Μια Φορά,
Εαρινό Απόσπασμα,
Η Ωραία Μας Άγνωστη και
Ψαρεύοντας έρχεται η Θάλασσα,
όλα για φωνή και πιάνο, που ερμηνεύει ο Σπύρος Σακκάς με το συνθέτη στο πιάνο.
Ακόμα μια φορά βρίσκουμε τον αγαπημένο μας ποιητή μέσα σ' αυτά που ανάβουν και χάνονται τα ζεστά μυστικά του κόσμου.... Αλήθεια, ο Ελύτης υπήρξε ένας αέναος αναζητητής των μυστικών του κόσμου...Μυστικών της ποίησης, της ζωγραφικής, της θάλασσας, του ήλιου, του έρωτα, των ιδανικών, αλλά και της μουσικής παρότι -λόγω σεμνότητας- υποστήριζε το αντίθετο... Ακόμα μια φορά λοιπόν ανακαλύπτει το ζεστό μυστικό και το κοινωνεί μέσω της τέχνης του σε όλους μας... Ο Κουρουπός με νότες το ντύνει, σε ύφος Μοτσάρτιο...και μεις όλοι στεκόμαστε ευλαβικοί προσκυνητές του μεγαλόπνοου Ελύτειου έργου, της ιερής ποίησής του, που πολεμά και νικά τον χρόνο και τη φθορά...
Αισθησιακή ευφροσύνη χαρίζουν οι λέξεις, έτσι όπως πλέκονται από τον ποιητή κι ο αναγνώστης μεθά από το νέκταρ της ποιητικής του νιότης, ακόμα μια φορά...
31 Οκτωβρίου 1760, γεννιέται στο Έντο, το σημερινό Τόκιο, ο κορυφαίος Ιάπωνας καλλιτέχνης, χαράκτης και σκιτσογράφος, Κατσουσίκα Χοκουσάι, βασικός εκπρόσωπος του ουκίγιο-ε, ιδιαίτερων έργων ξυλογραφίας και ζωγραφικής, μια από τις πιο εμβληματικές εκφράσεις του ιαπωνικού πολιτισμού, που η ονομασία μεταφράζεται ως "εικόνες από τον εφήμερο κόσμο".
Λίγο πριν πεθάνει, ο Χοκουσάι έγραψε ένα χαϊκού:
"Αν και φάντασμα,
θα διασχίσω ελαφρά
τα καλοκαιρινά χωράφια"
Xοκουσάι, αυτοπροσωπογραφία
Οι ερευνητές της τέχνης του δηλώνουν πως αυτό το χαϊκού μαρτυρά τις πεποιθήσεις του Χοκουσάι για το θάνατο. Πρόκειται για μια εύστοχη ποιητική απεικόνιση του θανάτου με το νεκρό σε μορφή αέρινου φαντάσματος να πετυχαίνει τη μετάβαση από το γήινο στο υπερβατικό, από το πεπερασμένο στο αιώνιο...
Το ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να πίστευε στα φαντάσματα μαρτυρούν και ορισμένες εικαστικές δημιουργίες του με θέμα την εικόνα αυτών των άυλων πλασμάτων. Ο καλλιτέχνης ήταν περίπου 70 ετών όταν άρχισε να ενδιαφέρεται για δεισιδαιμονίες και να εκφράζει υπαρξιακές αναζητήσεις. Ετσι, ξεκίνησε μια σειρά με απεικονίσεις φαντασμάτων εμπνευσμένων από ιαπωνικούς θρύλους...
Οι "Εκατό Ιστορίες Φαντασμάτων" είναι μια σειρά ουκίγιο-ε που φιλοτεχνήθηκαν γύρω στο 1830. Η σειρά περιλαμβάνει πέντε εκτυπώσεις, αν και όπως υποδηλώνει ο τίτλος, ο Χοκουσάι ευελπιστούσε σε μια πολυπληθή απεικόνιση. Η θεματική της σειράς δίνει την ευκαιρία στον Χοκουσάι να συνδυάσει υπερρεαλισμό, φαντασία του μακάβριου με δόση χιούμορ, ρεύματα που είχαν εμφανιστεί εκείνη την εποχή.
Ενα από τα έργα είναι εμπνευσμένο από ένα γυναικείο φάντασμα, που ο Χοκουσάι συνάντησε σ' ένα θεατρικό έργο καμπούκι*.
Η ιστορία ξεκινά με μια νεαρή γυναίκα που ερωτεύεται τον σαμουράι Λεμόν, παντρεμένο με την Όιβα. Οι φίλες της προκειμένου να τη βοηθήσουν να τον αποκτήσει σκέφτονται τρόπους ώστε να απαλλαγεί από τη σύζυγό του. Έτσι, την προμηθεύουν με δηλητηριασμένη κρέμα προσώπου. Οταν η σύζυγος του Λεμόν την απλώνει στο δέρμα της, δεν πεθαίνει, όμως παραμορφώνεται και η άλλοτε βελούδινη όψη της γίνεται απαίσια, αποκρουστική. Ο Λεμόν την εγκαταλείπει αηδιασμένος και κείνη θλίβεται βαθιά αλλά και οργίζεται. Θυμωμένη και έξαλλη, σκοντάφτει και πέφτει πάνω σε ένα γυμνό σπαθί. Αφήνοντας την τελευταία της πνοή καταριέται τον άντρα της, που την πρόδωσε. Στη συνέχεια γίνεται φάντασμα, παίρνει διάφορες μορφές για να τον στοιχειώσει, με πιο συχνή εκείνη του χάρτινου φαναριού ...
Ηθοποιός καμπούκι υποδύεται τον σύζυγο που έρχεται αντιμέτωπος με το φάντασμα της Όιβα
Έτσι ακριβώς την έχει αποδώσει στο έργο του ο Χοκουσάι. 'Ενα παραμορφωμένο πρόσωπο σε σχήμα ιαπωνικού φαναριού από χαρτί, στο οποίο κυριαρχεί το χρώμα της ώχρας με μαύρες πινελιές για μαλλιά, ένα θολό σκούρο κόκκινο για τα μάτια, που δίνει ένταση στο αλλοιωμένο βλέμμα, δημιουργώντας συναισθήματα απέχθειας, φρίκης και αποτροπιασμού. Κόκκινες είναι και οι φλογίσιες γλώσσες που υψώνονται μυστηριακά γύρω από το χάρτινο φάντασμα-φανάρι που κρέμεται από το πάνω μέρος του αφήνοντάς το ανοικτό παραλληλίζοντας με την απουσία εγκεφάλου, άρα και λογικής. Σύμφωνα με το θρύλο, μόνο όταν η οικογένεια χτίζει ένα ναό, καταπραΰνεται ο θυμός του φαντάσματος της Όιβα και εξαφανίζεται.
Η ιστορία της Όιβα, ερμηνεύτηκε ως μια ιστορία για τις συζυγικές σχέσεις. Καταδεικνύει τις συνέπειες της προδοσίας, της δειλίας, του εγωισμού και της εκδίκησης. Οι συνέπειες της ανήθικης συμπεριφοράς και μεταχείρισης προς τη γυναίκα από το σύζυγό της οδηγεί στην παραφροσύνη και τελικά το θάνατο με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική δυστυχία.
Ο Βρετανός συνθέτης, Ρίτσαρντ Μπλάκφορντ στο Κουαρτέτο Εγχόρδων του με τίτλο: "Hokusai Miniatures" επιλέγει επτά από τα έργα του Ιάπωνα καλλιτέχνη για να εμπνευστεί μουσικά, με απεικονίσεις θαλασσινών τοπίων, σκηνών από την πόλη και την επαρχία της Ιαπωνίας ή το εμβληματικό όρος Φούτζι. Ανάμεσά τους και το "Oiwa's Ghost", όνομα με το οποίο αποκαλεί το μέρος του Κουαρτέτου. Το αρχικό μοτίβο που ηχεί αγωνιώδες και απειλητικό, ανατίθεται στο βιολοντσέλο που εμφανίζεται σε εκτεταμένη μορφή μέχρι να παραδώσει το ζοφερό θέμα στη βιόλα, που εισέρχεται συνοδεύοντας με απότομες δοξαριές και πιτσικάτο. Η σύμπραξη των τεσσάρων οργάνων με απόκοσμες, τραχιές εξάρσεις και ένταση δημιουργεί την απαιτούμενη τρομακτική ατμόσφαιρα-αναπαράσταση της φρικιαστικής εικόνας του Χοκουσάι, με εμφανή την προσπάθεια του συνθέτη να εξερευνήσει το ύφος του Ιάπωνα δημιουργού, όπου το γκροτέσκο εναλλάσσεται με την παρωδία και το μακάβριο να οδηγείται στη λυτρωτική νηφαλιότητα των τελευταίων μέτρων.
Richard Blackford: "7 Hokusai Miniatures / 5: Oiwa's Ghost"
*Καμπούκι: είδος παραδοσιακού ιαπωνικού θεάτρου, όπου κυριαρχεί η συνύπαρξη τραγουδιού και χορού. Θα μπορούσε να μεταφραστεί ως "περίεργο θέατρο ή θέατρο της πρωτοπορίας".Αναδείχθηκε στην Ιαπωνία του 17ου και του 18ου αι.
(Ευσταθία: "Γένους θρυλικού - Αφιερωμένο στην Camille Claudel, απόσπασμα)
Σαν σήμερα, 19 Οκτωβρίου1943 ταξιδεύει για το ουράνιο φως η ταλαντούχα Γαλλίδα γλύπτρια, Καμίλ Κλοντέλ.
Γεννημένη στη νότια Γαλλία, έδειξε την κλίση της στη γλυπτική από πολύ νεαρή ηλικία, κάτι που αναγνωρίστηκε από τον φίλο της οικογένειας, γλύπτη Alfred Boucher, με προτροπή του οποίου η Καμίλ μεταβαίνει στο Παρίσι για σπουδές. Μαθητεύει στο εργαστήριο του Ωγκίστ Ροντέν, γίνεται μοντέλο και μούσα του και μεταξύ τους αναπτύσσεται μια παθιασμένη -πλην ταραχώδης- ερωτική σχέση.
Τα έργα της Καμίλ Κλοντελ εντυπωσιάζουν και διεγείρουν έντονα συναισθήματα με την καινοτόμα και πρωτοποριακή τέχνη τους, που αναδύει την "ψυχή" της γλυπτικής, απελευθερώνοντάς τη από τα καθιερωμένα θεματικά και φορμαλιστικά πλαίσιά της. Σμιλεύει τα γλυπτά της απαλά, δίνοντας μορφές που αναδύονται θεϊκά μέσα από το τραχύ ακατέργαστο υλικό...Σμιλεύει "μπρούντζο που χορεύει, μάρμαρο που κλαίει, πέτρα που αγαπάει...", όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Ουρουγουανός, Εδουάρδο Γκαλεάνο στο βιβλίο του.
Η σχέση της Κλοντέλ με τον Ροντέν τερματίζεται το 1898, ενώ είναι εμφανείς οι ψυχολογικές της διαταραχές . Καταστρέφει πολλά από τα έργα της και στρέφεται ενάντια στον πρώην αγαπημένο της κατηγορώντας τον για κλοπή δικών της ιδεών, που χρησιμοποίησε σε δημιουργίες του. Αρχίζει να απομονώνεται και η ψυχική της υγεία παραμένει άστατη. Η ταλαντούχα γλύπτρια πέρασε τριάντα χρόνια εγκλεισμού στο Ψυχιατρείο, μέχρι το θάνατό της στις 19 Οκτωβρίου του 1943...
Απ' ότι φαίνεται, δεν υπήρξε μονάχα Μούσα του Ροντέν...
C. Claudel: "La Valse"
Παζλ για δυνατούς λύτες η ζωή της, συμπεριλαμβανομένης και της "σχέσης" της με τον γάλλο συνθέτη, Κλωντ Ντεμπισί. Είναι πιθανό οι δυο τους να είχαν γνωριστεί μέσω του Μαλλαρμέ, κοινού φίλου του συνθέτη και του αδερφού της Καμίλ.
Σίγουρα μαζί είχαν επισκεφτεί το καλοκαίρι του 1899 τη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού προκειμένου να παρακολουθήσουν παραστάσεις της ορχήστρας γκαμελάν της Ιάβας.
Είναι πολύ δύσκολο να δοθεί τεκμηριωμένη απάντηση για τυχόν ερωτική σχέση μεταξύ τους, πάντως ο Godet υποστήριζε πως η Καμίλ άκουγε εκστασιασμένη τον Κλωντ να παίζει πιάνο για κείνη, ενώ ο συνθέτης με τη σειρά του είχε συχνά εκφράσει το θαυμασμό του για τα έργα της. Γνωρίζουμε δε, πως ένα αντίγραφο του γλυπτού της: "La Valse" είχε ο Ντεμπισί πάνω στο πιάνο του, θέση που κράτησε μέχρι το θάνατο του μουσουργού.
Hokusai: "The Great Wave off Kanagawa"
Συνθέτης και γλύπτρια θαύμαζαν την ιαπωνική τέχνη της ξυλογραφίας ουκίγιο-ε και τις δημιουργίες του Χοκουσάι.
Ο Ντεμπισί έτρεφε μεγάλη εκτίμηση προς τον Χοκουσάι, το έργο του οποίου γνώρισε στα φοιτητικά του χρόνια. Σε παλαιοπωλείο της Ρώμης είχε ανακαλύψει ένα αντίγραφο του "Μεγάλου κύματος της Καναγκάουα", που μέχρι το τέλος της ζωής του κοσμούσε τον τοίχο στο σαλόνι του. Ίδια εκτίμηση έτρεφε και η Κλαμίλ για τον ιάπωνα καλλιτέχνη.
Camille Claudel: "The Wave - Το Κύμα"
Επηρεασμένη από το "Μεγάλο Κύμα", όπως και ο Ντεμπισί, παρουσιάζει στο Salon του 1897, το "The Wave". Σμιλεύει στο υλικό της τρεις μικρές γυναικείες φιγούρες με λυγισμένα τα γόνατά τους και πιασμένες απ' τα χέρια, που τρομαγμένες αντικρύζουν το τεράστιο κύμα από μάρμαρο που ετοιμάζεται να σκάσει πάνω από τα κεφάλια τους. Κάποιοι υποστηρίζουν πως το σύμπλεγμα της γλύπτριας μπορεί να θεωρηθεί ως μια εικόνα του πεπρωμένου της. Όπως οι γυναίκες του γλυπτού της, έτσι και κείνη προσπαθεί να αποφύγει και να γλυτώσει τη συντριβή.
Παρόμοιο σε χρώμα και μορφή με τη διάσημη ξυλόγλυπτη εκτύπωση του Χοκουσάι, το "The Wave" είναι ένα διακοσμητικό έργο που δίνει προτεραιότητα στο φως και προαναγγέλλει τη μεταγενέστερη σειρά της Κλοντέλ -"Chimney pieces"- της, στην οποία οι συνδυασμοί των υλικών παίζουν θεμελιώδη ρόλο.
Το Συμφωνικό ποίημα του Κλωντ Ντεμπισί: "La Mer":
Το συνέθεσε στις ακτές της Μάγχης, ταλαιπωρημένος από την κοινωνική κατακραυγή λόγω της σχέσης του με την Έμμα Μπαρντάκ.
Καθένα από τα μέρη του έργου πλάθει μια ηχητική εικόνα της θάλασσας...
Το πρώτο μέρος ονομάζεται "Από την αυγή ως το μεσημέρι στη θάλασσα" . Ο μουσικός λόγος κλιμακώνεται συμβολίζοντας την διαδρομή του φωτός, από την αχνή παρουσίαση της αυγής ως την εκθαμβωτική λάμψη του μεσημεριού.
Το δεύτερο μέρος τιτλοφορείται "Παιχνίδια των κυμάτων". Εδώ, κυριαρχεί μία απλή, μαγευτική μελωδία, σαν το τραγούδι των σειρήνων, πάνω σε έντονους ρυθμούς, ενώ διάχυτα ηχοχρώματα ζωντανεύουν εικόνες του νερού, του ανέμου και του φωτός.
Στο τρίτο μέρος που έχει τον τίτλο "Διάλογος του ανέμου με τη θάλασσα" παρατηρούμε τα κρουστά να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Θορυβώδη και ζωηρά δηλώνουν την απειλή της τρικυμίας που μαίνεται. Το μοτίβο από το τραγούδι των σειρήνων ακούγεται αποσπασματικά σε μια στιγμή γαλήνης, αλλά χάνεται αμέσως μέσα σε εκρηκτικά ηχητικά ξεσπάσματα.
Το απολαμβάνουμε σε μια εξαιρετική ηχογράφηση του 1957 από την Ορχήστρα Concertgebouw υπό τον περίφημο Ολλανδό μαέστρο Eduard van Beinum:
Debussy: "La Mer"
Για την Κ. Κλοντέλ υπάρχουν πολλά κείμενα στο μπλογκ. Περιηγηθείτε!
Ο ένας, εμβληματικός Αμερικανός ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Ο άλλος, σπουδαίος Αμερικανός μαέστρος, συνθέτης, πιανίστας και μουσικός δάσκαλος.
Το συναπάντημά τους, στη 14η Οκτωβρίου...
Γεννημένος σαν σήμερα το 1894, ο e.e cummings, η ποίηση του οποίου χαρακτηρίζεται για το "πειραματικό, άβαν-γκαρντ ύφος της, το ασυνήθιστο και συγχρόνως ανεπιτήδευτο λόγο της, με έντονο ερωτισμό και λυρικότητα.
Είναι περισσότερο γνωστός για τον αντισυμβατικό τρόπο σύνταξης των φράσεών του και παρατηρείται έντονα σε κάποια ποιήματά του πως δεν υπάρχει τίτλος ενώ δεν χρησιμοποιεί κεφαλαία. Έτσι, ακόμη και το όνομά του, e.e.cummings, το έγραφε με πεζά.
Πέρασε στην αιωνιότητα σαν σήμερα, 14 Οκτωβρίου του 1990. Ένας σπουδαίος μουσικάνθρωπος, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι θαμμένος στην κορυφή του Battle Hill, το ψηλότερο σημείο στο Μπρούκλιν... Ο πρωτοποριακός συνθέτης, μαέστρος και πιανίστας, ο καλλιτέχνης που άλλαξε το πρόσωπο του μουσικού θεάτρου, που ηγήθηκε της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης σε περισσότερες από 1.200 παραστάσεις, πέθανε στο διαμέρισμά του από ανακοπή καρδιάς, ενώ 5 μέρες νωρίτερα, στις 9 του ίδιου μήνα είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από το πόντιουμ...Ήταν 72 χρονών...
Την ημέρα της κηδείας στους δρόμους του Μανχάταν όλοι περπατούσαν σκυθρωποί και στενοχωρημένοι για την απώλειά του. Οι εργάτες οικοδομών δε, καθώς περνούσε μπρος τους η επικήδεια πομπή, έβγαζαν το καπέλο τους, έσκυβαν το κεφάλι, υποκλίνονταν στο σπουδαίο τέκνο της Αμερικής, τον αποχαιρετούσαν με δάκρυα στα μάτια, φωνάζοντας: "Αντίο, Λένι!"
Σήμερα, τιμάμε τον ποιητή και άνθρωπο των Γραμμάτων και τον βασιλιά της μπαγκέτας στο σύγχρονο πόντιουμ, με μια σύνθεση του δεύτερου βασισμένη στην ποίηση του πρώτου.
"Αν δε μπορείς να φας πρέπει να
καπνίσεις και δεν έχουμε
τίποτα να καπνίσουμε: έλα μικρό μου
ας κοιμηθούμε
αν δε μπορείς να καπνίσεις πρέπει να
τραγουδήσεις και δεν έχουμε
τίποτα να τραγουδήσουμε, έλα μικρό μου
ας κοιμηθούμε
αν δε μπορείς να τραγουδήσεις πρέπει να
πεθάνεις και δεν έχουμε
Τίποτα να πεθάνουμε, έλα μικρό μου
ας κοιμηθούμε
αν δε μπορείς να πεθάνεις πρέπει να
ονειρευτείς και δεν έχουμε
τίποτα να ονειρευτούμε, έλα μικρό μου
Ας κοιμηθούμε"
(e.e.cummings: "115 Ποιήματα - Αν δε μπορείς να φας, πρέπει να", εκδ. Οδυσσέας, μτφ Σ.Σκαρτσής)
Στο παραπάνω ποίημα του e.e.cummings με τίτλο "if you can't eat you go to" ο ποιητής με πινελιές κυνικές περιγράφει ένα ζοφερό σενάριο όπου οι άνθρωποι αναγκάζονται να ανακαλύψουν εναλλακτικούς τρόπους προκειμένου να απεγκλωβιστούν από την απελπισία τους.
Όταν πεινούν καταφεύγουν στο κάπνισμα... όταν δεν έχουν τσιγάρο, τραγουδούν... όταν δεν μπορούν να τραγουδήσουν, πεθαίνουν...κι όταν δεν μπορούν να πεθάνουν, παραιτούνται στο κενό του ονείρου.
Το ποίημα απηχεί την απόγνωση και την παντελή έλλειψη ελπίδας την εποχή της μεγάλης ύφεσης, που χαρακτηριζόταν από ανεργία και φτώχεια.
Ήταν το 1976, όταν ανατέθηκε στον Λέοναρντ Μπερνστάιν να συνθέσει ένα έργο με αφορμή τη 200τή επέτειο από την Ανεξαρτησία των ΗΠΑ.
Ο συνθέτης συλλαμβάνει την ιδέα σχεδιασμού μιας εικόνας του καλλιτεχνικού παρελθόντος της Αμερικής μέσα από την ποίηση 13 ποιητών της χώρας. Το θέμα της ποίησής τους σχετίζεται με την καθημερινότητα, τις συναναστροφές, τη δημιουργικότητα, τον έρωτα και τα προβλήματα μέσα στην πουριτανική κοινωνία.
Ποιητικοί στοχασμοί των Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Γουώλτ Γουίτμαν, Γερτρούδης Στάιν, Φρανκ Ο' Χάρα, Λάνγκστον Χιουζ, αλλά και ε.ε.Κάμινγκς συνθέτουν έναν κύκλο δώδεκα τραγουδιών, όπου συναντώνται εκκεντρικές απόψεις και τοποθετήσεις που περιφρονούν τις κοινωνικές συμβάσεις σε μια προσέγγιση ακαταμάχητου εκλεκτικισμού, που αντανακλά ελεύθερα την πλουραλιστική φύση της χώρας.
Ο κύκλος τιτλοφορήθηκε: "Songfest". Τα μελοποιημένα ποιήματα ερμηνεύονται από έξι σολίστ και αποδίδονται άλλοτε σόλο, ντουέτο ή σεξτέτο. Το ποίημα του Κάμινγκς ξεδιπλώνεται σ' ένα σεξτέτο που ηχεί ανατρεπτικό και με χορευτική διάθεση. Τα υφολογικά χαρακτηριστικά του παραπέμπουν στα περίφημα μιούζικαλς του Μπερνστάιν. Ένα μουσικό κράμα που αξιοποιεί την ηχητικότητα της τζαζ, λάτιν και κλασικής.
Απολαύστε το!
L. Bernstein: Songfest, VIII: "If you can't eat you got to", sextet:
(Με αφορμή την επέτειο θανάτου του σπουδαίου Άντον Μπρούκνερ)
Σε όλη του τη ζωή, ο Μπρούκνερ γοητεύτηκε από τον θάνατο.
Η μητέρα του Μπρούκνερ στο νεκροκρέββατό της
Όταν πέθανε η μητέρα του, ο συνθέτης παρήγγειλε μια φωτογραφία της στο νεκροκρεββατό της και την τοποθέτησε πάνω στο πιάνο του. Μια μακάβριου χαρακτήρα πράξη του, μια ιδιόρρυθμη αντιμετώπιση απέναντι στο τελείωμα της ανθρώπινης ύπαρξης... Ίσως όμως και βαθιά στοχαστική κίνηση, ένα είδος "Memento Mori", για να του υπενθυμίζει την θνησιμότητά του, ώστε να τον αποτρέπει από αμαρτίες και αλαζονικές συμπεριφορές..
Ο Μπρούκνερ είχε εμμονή και με τα νεκρά σώματα. Επισκεπτόταν συχνά νεκροταφεία και ακολουθούσε νεκρώσιμες ακολουθίες αγνώστων. Ζήτησε επίσης άδεια να εκταφεί και να δει το σώμα του νεκρού ξαδέλφου του, αίτημα που απορρίφθηκε από τις τοπικές αρχές.
Επίσης ηταν εκείνος που αιτήθηκε να δει το πτώμα του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού, το λείψανο του οποίου είχε επιστραφεί στη Βιέννη μετά την εκτέλεσή του στο Μεξικό το 1867.
Ενα άλλο δείγμα εμμονής με το θάνατο μαρτυρά το γεγονός πώς χάιδεψε και φίλησε παθιασμένα τα κρανία των Μπετόβεν και Σούμπερτ όταν τα λείψανά τους εκτάφηκαν για να μεταφερθούν σε διαφορετικό νεκροταφείο.
Δεδομένης λοιπόν της εμμονής του Μπρούκνερ με τον θάνατο, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι έδωσε πολύ συγκεκριμένες οδηγίες για το πώς να αντιμετωπιστεί το λείψανό του. "Σκηνοθετώντας" το δικό του θάνατο ζήτησε να μουμιοποιηθεί το σώμα του, να ταφεί κάτω από το εκκλησιαστικό όργανο του St. Florian και στην κηδεία να ακουστούν από το όργανο αυτοσχεδιασμοί πάνω σε θέματα από τον "Πάρσιφαλ" του λατρεμένου του Βάγκνερ.
Η επιθυμία του υλοποιήθηκε...
Ήταν 11 Οκτωβρίου 1896, που ο Μπρούκνερ πέθανε σε ηλικία 72 ετών στη Βιέννη. Tα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε καρδιακά προβλήματα, που τον καθιστούσαν αδύναμο και κάποιες φορές ανήμπορο να αναπνεύσει.
St. Florian, η σαρκοφάγος του Anton Bruckner
Το σώμα του εκτέθηκε αρχικά για προσκύνηση στην εκκλησία του Αγίου Καρόλου στην αυστριακή πρωτεύουσα και πέντε ημέρες αργότερα έφτασε στο μοναστήρι του Αγίου Φλοριάν στη γενέτειρά του, Λιντς για την ταφή.
Τις μέρες μεταξύ θανάτου και ταφής το σώμα του μουμιοποιήθηκε όπως ακριβώς είχε ζητήσει ο συνθέτης.
Το 1996, στις προετοιμασίες για τους εορτασμούς της εκατονταετηρίδας από το θάνατο του Μπρούκνερ το μουμιοποιημένο σώμα εστάλη μυστικά στην Ελβετία για αποκατάσταση τυχόν φθορών. Οι υπεύθυνοι επιστήμονες διαπίστωσαν πως το σώμα και τα ρούχα παρέμεναν σχεδόν ανέγγιχτα κι ο συθέτης έμοιαζε "σαν να πέθανε χτες..."
"Πορτραίτο του Μπρούκνερ", Hermann von Kaulbach
Οι μουσικοαναλυτές έχουν αποφανθεί πως οι εμμονές και η σχεδόν νοσηρή προσήλωση του Μπρούκνερ στο θάνατο επέδρασαν δραστικά στις συνθέσεις του αφήνοντας τα ίχνη τους.
Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αποτελεί η τελευταία κίνηση της "Τέταρτης Συμφωνίας" του συνθέτη, της επονομαζόμενης "Ρομαντικής", όπου διακρίνεται για το ανατριχιαστικό, αποτρόπαιο και σχεδόν φρικιαστικής σκιαγράφησης ορχηστρικό τοπίο... Μυστηριώδης η ατμόσφαιρα που πλάθεται από την έναρξη του φινάλε, με μοτίβα αντιμαχόμενα μεταξύ τους που αντιπροσωπεύουν τη σύγκρουση και την εσωτερική πάλη για υπαρξιακά ερωτήματα.. Το τρίτο θέμα αναδύεται από τα κλαρινέτα ζοφερό, σκοτεινό και ερεβώδες προκαλώντας αγωνία, αβεβαιότητα και ταραχή, σχεδόν κόβεται η ανάσα...Η ανάπτυξη των θεμάτων εντείνει την δημιουργία συναισθημάτων θλίψης, πόνου και οδύνης με τους ηχοχρωματικούς συνδυασμούς να σκιαγραφούν το σπαραγμό, όπου ξεχωρίζουν ατσαλένια έγχορδα και βροντερά πνευστά ...Το αρχικό, λυρικό θέμα προβάλλει με βιόλες, βιολιά, φλάουτα και όμποε σβήνοντας ό,τι δυσάρεστο με τη μουσική υπενθύμιση της ελπίδας, του φωτός... Σιγανά τα τύμπανα συνοδεύουν το θέμα του "ήλιου" παραπέμποντας στη σκέψη πως ο θάνατος δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή μιας νέας ζωής... Είναι η παρηγοριά σε κείνον που πονά ότι ο χρόνος δεν εξαντλείται στο εδώ και τώρα.
Οταν μετά από χρόνια ζητήθηκε από τον Μπρούκνερ να περιγράψει το Φινάλε, ο συνθέτης αποφάνθηκε πως δεν θυμόταν. Άλλοτε το χαρακτήριζε ως "Θύελλα" κι άλλοτε ως "Γιορτή", ως το "δραματικό τέλος των ιπποτών του Μεσαίωνα, μετά τις σερενάτες και το κυνήγι τους..." Όποιο κι αν ήταν το κίνητρο, αδιαμφισβήτητα ήταν η πρώτη επιτυχία του συνθέτη, που έκανε πρεμιέρα υπό τη διεύθυνση του Χανς Ρίχτερ με τη Φιλαρμονική της Βιέννης το 1881.
Bruckner - Symphony No. 4 - Finale:
Διευθύνει ο Sergiu Celibidache
Επίσης ίδιος ο Μπρούκνερ είχε εκμηστυρρευτεί σε φίλους του πως το θέμα του μεγάλου Adagio της "Εβδόμης Συμφωνίας" του αναπαριστούσε τους στοχασμούς του πάνω στο θάνατο του Βάγκνερ. Οι δυο θεματικές ιδέες προβάλλουν το θρήνο, που δηλώνεται στην ένδειξη ρυθμικής αγωγής(Sehr feierlich und sehr langsam-πολύ επίσημα και αργά) και τη μετάπτωση από το αργό διμερές σ'ένα ταχύτερο τριμερές μέτρο. Στο τέλος μεγαλόπνοα και επιβλητικά, ένα ζευγάρι κυμβάλων και το τρίγωνο κρούουν τη διάθεση για ελπίδα, ουράνια γαλήνη και ευδαιμονία. Τη διάθεση για αιώνια διαμονή σ'ένα καινούργιο κόσμο, σ' ένα νέο σύμπαν ... Όπως και να είναι, το "Adagio" δικαίως θεωρείται "ο ογκόλιθος της 7ης Συμφωνίας που αποτελεί μνημείο της πίστης του συνθέτη".
"Πορτραίτο του Φαρμακοποιού, Dr. Ysbrand Ysbrandsz", του Cornelis de Man
Παγκόσμια Ημέρα Φαρμακοποιού, διαβάζω σήμερα, που καθιερώθηκε να γιορτάζεται στις 25 Σεπτεμβρίου για να αναγνωρίσει τη συμβολή των φαρμακοποιών στην παγκόσμια υγεία.
Η Ημέρα Φαρμακοποιού αναδεικνύει την ουσιαστική προσφορά αυτής της επαγγελματικής ειδικότητας στην κοινωνία, που αποτελεί και το πρώτο σημείο επαφής για συμβουλές και φροντίδα υγείας.
Ενας από τους πλέον ονομαστούς στην εποχή του φαρμακοποιός υπήρξε ο Ολλανδός Δρ. Ysbrand Ysbrandsz . Γεννήθηκε στο Ρότερνταμ, μέλος επιφανούς οικογένειας στην χώρα και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης γι' αυτό τον επέλεγαν τακτικά για να υπηρετήσει ως επικεφαλής της Συντεχνίας Φαρμακοποιών.
Παραπάνω θαυμάζουμε ένα πορτρέτο του σπουδαίου φαρμακοποιού από τον Cornelis de Man, που φιλοτεχνήθηκε γύρω στο 1667.Το έργο ανατέθηκε στο ζωγράφο από τον Ysbrandsz πιθανώς επειδή κι ο Cornelis de Man προερχόταν από οικογένεια κοινού επαγγέλματος( παππούς, ξαδέρφια και θείοι του De Man ήταν επίσης φαρμακοποιοί.)
Ο ζωγράφος συνήθιζε να απεικονίζει τα επιφανή μοντέλα του σε καθιστή θέση ώστε να εμφανίζονται σκεπτικά και αφοσιωμένα στο επάγγελμά τους...
"Circumspecte = με σχολαστική προσοχή"
Ετσι και ο Ολλανδός φαρμακοποιός σκιαγραφείται μπροστά από το τζάκι, ακουμπισμένος σε ένα μεγάλο τραπέζι με στραμμένο το βλέμμα προς τ' αριστερά, έχοντας διακόψει ό,τι έγραφε, προσηλωμένος και χαμένος στις σκέψεις του, τις οποίες προσπαθεί προφανώς να ταξινομήσει για να συνεχίσει το σύγγραμμά του... Πίσω του στον τοίχο και δίπλα στα ράφια με τα σκεύη για φάρμακα, κρέμεται το οικόσημό του στο οποίο αναγράφεται το προσωπικό στίγμα του φαρμακοποιού: "Circumspecte = με σχολαστική προσοχή", εξόχως ευρηματικό και ακριβές για έναν φαρμακοποιό.
Το εύρος των επιστημονικών ενδιαφερόντων του Ysbrandsz υπογραμμίζεται από τα αντικείμενα πάνω στο τραπέζι, που ο ζωγράφος τοποθετεί... Π.χ. η υδρόγειος σφαίρα αποτελεί εικονογραφικό στοιχείο που δεικνύει την αγάπη του για την γεωγραφία...Το πολυσέλιδο βιβλίο ανοιχτό πάνω στο αναλόγιο μαρτυρά τη φιλομάθειά του και τη διάθεσή του για απόκτηση νέας γνώσης...Το κρανίο ανάμεσα σε διάφορα χαρτιά την αδιάκοπη μελέτη του εικονιζόμενου, την σχέση του με την ανατομία, καθώς επίσης τη διάθεσή του να προειδοποιήσει το θεατή για το πεπερασμένο της ζωής -άρα να φροντίζει για την καλή υγεία του- και να τον πείσει πως πρέπει να ζει στο έπακρο κάθε στιγμή της. Μια συμβουλή που μάλλον φαίνεται ότι έλαβε στα σοβαρά κι ο ίδιος με την απεικόνιση του βιολιού εστιάζοντας στο ρόλο της μουσικής και της τέχνης στη ζωή του ανθρωπου, μέσω της οποίας απολαμβάνει, ψυχαγωγείται και ευφραίνεται.
Επικεντρωνόμαστε στο εξώφυλλο της παρτιτούρας δίπλα στο βιολί που αναγράφει:
"Il quarto libro delle canzoni da suonare à doi, & à tre di Tarquinio Merula Οpera XVII All'Illustrissimo Signor Conte Nicolo Ponzoni"
δηλαδή:
"Tο τέταρτο βιβλίο τραγουδιών για να εκτελεστεί από 2 ή 3 όργανα του Tarquinio Merula Έργο 17 Στον επιφανή κ. Κόμη Nicolo Ponzoni"
O συνθέτης, Tarquinio Merula
Η παρτιτούρα προσδιορίζει το "Opus XVII" του σπουδαίου συνθέτη της μπαρόκ περιόδου, Tarquinio Merula. Έργο με τριάντα πέντε συνθέσεις για βιολί, βιόλα ή κοντίνουο, που αφιερώθηκε στον κόμη της Κρεμόνα, Niccolo Ponzoni.
Ο Ταρκίνιο Μερούλα( 1595-1665) γεννημένος στο Μπουσετο υπήρξε ταλαντούχος οργανίστας και βιολονίστας και δραστηριοποιήθηκε στην Κρεμόνα.
Το μουσικό ύφος του μαρτυρά επιδράσεις της Βενετσιάνικης μουσικής Σχολής, θαυμάστηκε για τον πρωτοποριακό τρόπο σύνθεσης υιοθετώντας το στυλ του Μοντεβέρντι, με τη γραφή του για έγχορδα -κυρίως για το βιολί- να χαρακτηρίζεται εξαιρετικά ιδιωματική, οι δε καντσόνες του ως "αγνά αριστουργήματα συγκλονιστικής ομορφιάς, που αποπνέουν τρυφερότητα και σπάνια συναισθηματική ένταση."
Tarquinio Merula: Il quarto libro delle canzoni, Οp. XVII / L'Canossa:
Εκείνος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες-εκπροσώπους του μπελκάντο. Εκείνη μια από τις σημαντικότερες φωνές της όπερας του 19ου αιώνα, η πρώτη γυναίκα που τα έβαλε με τους ήρωες της όπερας της εποχής της, τους "καστράτι".
Η μέρα της αναχώρησης για τα ουράνια των Βιντσέτζο Μπελίνι και Μαρίας Μαλιμπράν είναι κοινή: η 23η Σεπτεμβρίου.
Το νήμα της ζωής των δυο καλλιτεχνών, που υπήρξαν φίλοι και συνεργάτες κόπηκε δυστυχώς νωρίς, την ίδια ημέρα με ένα χρόνο διαφορά... Ο ιταλός συνθέτης ένα μήνα πριν συμπληρώσει τα 34 χρόνια του, ενώ η καλλίφωνη πριμαντόνα μόλις είχε πατήσει τα 28...
Πρωτοσυναντήθηκαν στο Λονδίνο το 1833, ο Βιντσέντζο λίγο μεγαλύτερος από τη Μαρία και και οι δύο στο απόγειο της δόξας τους. Η Μαλιμπράν, που ήδη είχε θριαμβεύσει σε ρόλους από όπερες του Μπελίνι, ξεχώριζε και θαύμαζε τη μουσική ευαισθησία του συνθέτη. Λέγεται πως μόλις η τραγουδίστρια είδε το μουσουργό τον αγκάλιασε ευθύς, τύλιξε σφιχτά τα χέρια της στο λαιμό του και τον φιλούσε ασταμάτητα. Έμειναν να κοιτάζει ο ένας τον άλλο για αρκετή ώρα σαν φίλοι από παλιά... Ο Μπελίνι παραδεχόταν αργότερα στους φίλους του πως "εκείνες τις στιγμές βρισκόταν στον παράδεισο."
Μεταξύ τους αναπτύχθηκε μια βαθιά, αγνή φιλία...
Bellini's portrait
Είστε ιδιοφυΐα, αγαπητέ μου... Όμως θα πληρώσετε το τίμημα της δόξας και δημοφιλίας σας με πρόωρο θάνατο... Όπως όλες οι μεγάλες ιδιοφυίες! Θυμηθείτε τον Ραφαήλ ή τον Μότσαρτ... "
Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον γερμανό ποιητή, Χάινριχ Χάινε. Είχε συναντήσει τον Μπελίνι την άνοιξη του 1875 στην έπαυλη μιας φιλότεχνης βαρώνης στα περίχωρα του Παρισιού...
Ήταν η εποχή που το άστρο του Μπελίνι μεσουρανούσε και ο συνθέτης απολάμβανε εκδηλώσεις λατρείας στη γαλλική πρωτεύουσα μετά την αίσθηση που εκείνο τον καιρό είχε προκαλέσει η όπερά του "Πουριτανοί". Το παρουσιαστικό του συνθέτη φαινόταν θλιμμένο και το πρόσωπό του ωχρό. Πολλοί το είχαν παρατηρήσει λέγοντας πως ο "ιταλός είναι γλυκός σαν άγγελος, νέος σαν την αυγή και μελαγχολικός ως ηλιοβασίλεμα".
Πράγματι, ο Χάινε αποδείχτηκε προφητικός και ο Μπελίνι λίγους μήνες αργότερα πεθαίνει από επιπλοκή του παχέος εντέρου πάνω στο άνθος της ηλικίας του, ακόμα μικρότερος κι από τον Μότσαρτ και το Ραφαήλ. Τριάντα τεσσάρων χρόνων, μόλις...
Η Μαλιμπράν γεννήθηκε στο Παρίσι σε μια εύρωστη οικονομικά οικογένεια ισπανικής καταγωγής. Φαίνεται πως κληρονόμησε τα γονίδια των γονιών της στη μουσική, καθώς η μητέρα διέπρεπε ως ηθοποιός και λυρική τραγουδίστρια, ενώ ο πατέρας της υπήρξε διάσημος τενόρος και δάσκαλος φωνητικής στην γαλλική πρωτεύουσα.
Η Μαλιμπράν στο ρόλο του Ρωμαίου
Οι συνθέτες της εποχής της εξήραν το ταμπεραμέντο της, τη φλογερή ιδιοσυγκρασία της, τις πάμπολλες γνώσεις της ...Κυρίως όμως μιλούσαν με θέρμη και εγκωμίαζαν τις φωνητικές αρετές της, τις άφθαστες δεξιοτεχνικές της ικανότητες, τη συναισθηματική και δραματική της εκφραστικότητα, μια φωνή εκθαμβωτικής δύναμης και χάρης.
Ροσίνι, Ντονιτσέτι, Λιστ, Σοπέν, Μέντελσον υπήρξαν θαυμαστές της.
Όπερες του Μπελίνι στις οποίες η Μαρία Μαλιμπράν ανέλαβε πρωταγωνιστικούς ρόλους κάνοντας το κοινό να παραληρεί με την υποκριτική και ερμηνευτική της δεινότητα, χαρίζοντας συγχρόνως στους δημιουργούς επιτυχία και δόξα ήταν οι: "Νόρμα", "Υπνοβάτις", "Καπουλέτοι και Μοντέγοι". Στην τελευταία υποδύθηκε το ρόλο του Ρωμαίου (φωτό).
Πρόκειται για όπερα δύο πράξεων σε λιμπρέτο του Φελίτσε Ρομάνι βασισμένη στην ιστορία των τραγικών εραστών της Βερόνας, Ρωμαίου και Ιουλιέτας, με τις λεπτομέρειες που αυτή παρουσιάζεται σε ιταλικές πηγές του 15ου-16ου αι. και όχι στο Σαιξπηρική τραγωδία. Κείμενο έντασης που πρόσωπα, καταστάσεις και μουσική αναδεικνύουν τον στιγματισμένο από το μίσος έρωτα των δυο νέων, το σκληρό τους θάνατο, γεγονός που τερματίζει και την έριδα των οικογενειών τους.
Η όπερα παραγγέλθηκε στον ταλαντούχο συνθέτη από την Κατάνια για τις εκδηλώσεις του Καρναβαλιού στο τέλος του Γενάρη του 1830. Ο Μπελίνι είχε μόνο έξι εβδομάδες διορία για να ολοκληρώσει τη σύνθεση κι αυτό τον προβλημάτιζε. Δίσταζε να δεχτεί την παραγγελία και να μην καταφέρει να είναι συνεπής στο λόγο του. Βέβαια, το λιμπρέτο θα ετοιμαζόταν σύντομα καθώς ο Φελίτσε Ρομάνι που το είχε αναλάβει θα επανεπεξεργαζόταν την ίδια ιστορία που είχε γράψει λίγα χρόνια νωρίτερα για την όπερα του Nicola Vaccai "Ιουλιέτα και Ρωμαίος".
Αυτό διευκόλυνε τα πράγματα. Επίσης ο Μπελίνι σκέφτηκε πως στη νέα όπερα θα μπορούσε να διαμορφώσει τις μελωδίες από άριες και ντουέτα της όπερας "Ζαΐρα", προηγούμενης δουλειάς του που δεν είχε ενθουσιώδη αποδοχή...
Έτσι, δέχτηκε και άρχισε να δουλεύει μέσα σε πίεση χρόνου, που έκανε το εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο. Ξενυχτούσε, δεν έτρωγε και σχεδόν "οδηγήθηκε στην τρέλα από την επίπονη εργασία", όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο ίδιος σε επιστολή του της 30ης Ιανουαρίου του 1830.
Είχε στη διάθεση του μια σπουδαία φωνή, της προικισμένης ιταλίδας μετζοσοπράνο Τζουντίτα Γκρίζι και τον Λορέντζο Μπονφίλι, έναν -σύμφωνα με την κρίση του Μπελίνι- σχετικά αδύναμο τενόρο. Καθώς εκείνη την εποχή συνηθιζόταν αντρικοί ρόλοι να παίζονται από γυναίκες, δεν δίστασε να αναθέσει το ρόλο του Ρωμαίου στην Γκρίζι.
Η πρεμιέρα στο Βενετσιάνικο θέατρο Λα Φενίτσε λίγες εβδομάδες αργότερα είχε θριαμβευτική επιτυχία, με τη φήμη του Μπελίνι να εκτοξεύεται κατακόρυφα και οι προτάσεις από τα ευρωπαϊκά θέατρα να πέφτουν βροχή.
Δυο χρόνια αργότερα η όπερα παρουσιάστηκε στο Teatro Comunale της Μπολόνια. Η Μαρία Μαλιμπράν βρισκόταν στο απόγειο της φήμης της, ήταν μια από τις πλέον επιτυχημένες και αγαπητές πριμαντόνες. Ανέλαβε φυσικά το ρόλο του Ρωμαίου. Το εντυπωσιακό είναι πως όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή κι από άλλες διασημότητες του λυρικού θεάτρου προσέγγισε την παρτιτούρα του Μπελίνι παρεμβάλλοντας άλλες μουσικές, εκεί όπου έκρινε πως αυτό ήταν απαραίτητο. Ετσι, στην τελευταία "σκηνή του τάφου", παρότι παραδέχτηκε πως ήταν υψηλής έμπνευσης ζήτησε να αφαιρεθεί και να αντικατασταθεί με την αντίστοιχη σκηνή από την παλαιότερη, αλλά ακόμα δημοφιλή, "Giulietta e Romeo" του Nicola Vaccai , όπερα την οποία είχε τραγουδήσει με τεράστια επιτυχία. Έβρισκε το λιμπρέτο σ'αυτή τη σκηνή μεγαλύτερης συναισθηματικής έντασης, πιο οδυνηρό και τραγικό, καθώς ο Ρωμαίος νομίζοντας την Ιουλιέτα νεκρή, σπαράζει: "Αχ, αν κοιμάσαι, ξύπνα και σήκω". Ήταν σκηνή περισσότερο εκτεταμένη σε διάρκεια κι έδινε -κατά τη γνώμη της- ευκαιρία στον ερμηνευτή να αναδείξει πλήρως τα φωνητικά και κυρίως υποκριτικά του ταλέντα με τη σπαραξικάρδια φύση της.
Μετά την Μπολόνια, η Μαλιμπράν ερμήνευσε το Ρωμαίο σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις, πάντα με θριαμβευτική επιτυχία και την αντικατάσταση της τελευταίας σκηνής με τη μουσική της όπερας του Vaccai. Τακτική, που ακολουθήθηκε για πολλές δεκαετίες, με τις πριμαντόνες να καθιερώνουν το παράδειγμα της Μαλιμπράν, ώστε μέχρι σήμερα η όπερα του Μπελίνι -όπου παίζεται- να δηλώνεται η εκδοχή του φινάλε, αυθεντικού ή "α λα Μαλιμπράν..."
Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη της ερμηνεία στη Μπολόνια στο ρόλο του Ρωμαίου, καλοκαίρι του 1836, η εικοσιοχτάχρονη Μαρία Μαλιμπράν, που ζούσε και εργαζόταν στην Αγγλία, έπεσε από το άλογό της και τραυματίστηκε βαριά. Αρνούνταν να επισκεφθεί γιατρό και συνέχιζε να συμμετέχει σε μουσικά ρεσιτάλ. Τον Σεπτέμβριο , που βρέθηκε στο Μάντσεστερ για μια μουσική εκδήλωση, κατέρρευσε στη σκηνή...Μεταφέρθηκε στο σπίτι της και άφησε την τελευταία της πνοή μετά από μια εβδομάδα. Είναι θαμμένη στο Βέλγιο, έξω από τις Βρυξέλλες...
Ένα χρόνο πριν είχε πεθάνει -όπως προαναφέραμε- από επιπλοκή του παχέος εντέρου στα 34 του και ο Βιντσέντζο Μπελίνι. Από τέλος Αυγούστου τον ταλαιπωρούσε συνεχόμενη διάρροια, πήγαινε όμως καλύτερα με τα φάρμακα... Ξαφνικά στις 22 Σεπτεμβρίου η κατάσταση επιδεινώθηκε. Πέρασε μια πολύ ανήσυχη νύχτα με τρομακτικούς σπασμούς. Το απόγευμα της επομένης έσβησε σιωπηλά, αθόρυβα.
Ο Τζοακίνο Ροσίνι ανέλαβε την κηδεία και την ταφή του, όπως και να μεριμνήσει για την περιουσία του..Παρόλη την καταρρακτώδη βροχή που έπεφτε εκείνη την ημέρα, πλήθος κόσμου είχε έρθει να τον συνοδεύσει στο μεγάλο ταξίδι. Παρούσα όλη η αφρόκρεμα της Παρισινής κοινωνίας, άνθρωποι της τέχνης και των Γραμμάτων, ανάμεσά τους και ο καρδιακός φίλος και στενός συνεργάτης του, Φελίτσε Ρομάνι. Ο λιμπρετίστας τόσων αριστουργημάτων του Μπελίνι συγκίνησε βαθιά όταν στον επικήδειο αναφώνησε:
"Κανένας άλλος συνθέτης όσο ο Μπελίνι δεν απέδωσε με τόση μαεστρία τη σύνδεση της μουσικής με το λόγο. Κανένας δεν εξέφρασε τόσο πιστά τη δραματική αλήθεια των κειμένων, τη γλώσσα των συναισθημάτων... Δεκαπέντε χρόνια αναζητούσα να βρω έναν Μπελίνι! Κι ήρθε μια μέρα, μια μόνο στιγμή και μου τον άρπαξε.."
Το 1836, ο Αλφρέ ντε Μυσσέ στην "Ωδή στη Μαρία Μαλιμπράν" που είχε επίσης μόλις πεθάνει, απέτισε φόρο τιμής στον συνθέτη που αν και πέθανε τόσο νέος, είχε καταφέρει στη σύντομη ζωή του να γίνει θρύλος:
"Ω! πόσο σύντομα έφυγε, γεμάτος ζωή!
Κάτω από τα γέρικα κυπαρίσσια, τόσες νέες ιτιές που κλαίνε! (…) Ο Μπελίνι πέφτει και πεθαίνει! (…) Το κατώφλι του αιώνα μας είναι στρωμένο τάφους".
O τάφος του Μπελίνι στον Καθεδρικό της Κατάνια
Tιμώντας τη μνήμη του Μπελίνι και της Μαλιμπράν θα ακούσουμε κατ' αρχήν την άρια του Ρωμαίου από τη "Σκηνή του τάφου". Οι Καπουλέτοι θρηνούν το θάνατο της Ιουλιέτας, όταν καταφθάνει ο Ρωμαίος και ζητά να τον αφήσουν μόνο μαζί της ώστε να την αποχαιρετήσει:
"Deh! Tu, deh! Tu bell'anima,
Che al ciel, che al ciel ascendi,
A me, a me rivolgiti, con te, con te mi prendi"
Ω! Εσύ, όμορφη ψυχή,
Ποιος στον ουρανό, ποιος στον ουρανό ανεβαίνει ;
Σε μένα, σε μένα γύρνα,
μαζί σου, πάρε με μαζί σου"
Bellini: "I Capuleti e i Montecchi / Scena della tomba
Romeo: Elina Garanca
Στη συνέχεια θα ακούσουμε από την Εlina Garanca επίσης, την εκδοχή "α λα Μαλιμπράν" στη Σκηνή του τάφου:
"Οh! mia Giulietta! Ah! se tu dormi
svegliati, Sorgi , mio ben, mia speme.
Vieni, fuggiamo insieme..."
"Ω! Ιουλιέτα μου! Αχ! αν κοιμάσαι
ξύπνα και σήκω, αγάπη μου, ελπίδα μου.
Ελα, να φύγουμε μαζί...".
Vaccai: Giulietta e Romeo / Οh! mia Giulietta! Ah! se tu dormi
Παλαιότερο κείμενο για τη Μαρία Μαλιμπράν μπορείτε να διαβάσετε εδώ, όπως επίσης κείμενα για τον Μπελίνι υπάρχουν πολλά στο μπλογκ. Περιηγηθείτε!
%2C_il_fantasma_di_Oiwa-san%2C_1831-32.jpg)
.jpg)
.pdf/page1-564px-I_Capuleti_e_i_Montecchi_-_tragedia_lirica_in_quattro_parti_(IA_icapuletieimonte00roma_1).pdf.jpg?20201026120252)
