Η σαγήνη του πιάνου δια χειρός Μπρέντελ...

"Δεν είναι απαραίτητο να μάθεις πώς παράγονται οι ήχοι - ένα άγγιγμα του πλήκτρου αρκεί και αυτό θα αρχίσει να τραγουδά. Τόσο απλά. Το πιάνο έχει αυτή την ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανα. Τα ογδόντα-οκτώ του πλήκτρα, ορατά με μια ματιά, προσφέρονται για τους άπειρους πιθανούς συνδυασμούς του μέλλοντος και του παρελθόντος της δυτικής μουσικής. Αυτάρκες, επιβλητικό, μοναχικό...[...] Το πιάνο συναρπάζει...
[...]
Το πιάνο είναι ο τόπος που συντελείται μια "μεταμόρφωση". Μπορεί ο πιανίστας, αν το θέλει, με τον ήχο του να μάς θυμίσει το τραγούδισμα της ανθρώπινης φωνής, τη χροιά άλλων οργάνων ή της ορχήστρας, ένα ουράνιο τόξο, ακόμη και την αρμονία των σφαιρών. Η μεταμορφωτική αυτή ικανότητα και αλχημεία είναι ο πλούτος μας. [...] Τι χρειάζεται ένας απαιτητικός πιανίστας; ένα πιάνο που να ηχεί ομοιόμορφα, τόσο στο ηχόχρωμα όσο και στις δυναμικές. Ο ήχος να είναι καθαρός, ούτε πολύ ξερός, ούτε μεταλλικός. Οι νότες που παίζονται με σουρντίνα να είναι πλούσιες και γλυκές με μια δυναμική που να εκτείνεται από το πιανίσιμο στο μέτζοφόρτε..."

Αυτά σημειώνει ο σπουδαίος αυστριακός πιανίστας Αλφρεντ Μπρέντελ , βαθύς γνώστης της μουσικής, μα και της ποίησης και της ζωγραφικής  στο βιβλίο του: "Αλφαβητάρι ενός πιανίστα, το εγχειρίδιο ενός πιανομανούς".

("Η σαγήνη του πιάνου", ανθολογία Cecile Balavoine, εκδ. ΑΓΡΑ, Γ. Σιδέρης, σελ. 80-83 και οπισθόφυλλο)

***

Έχει 88 πλήκτρα με ..."ΨΥΧΗ", καθώς τα πατήματά τους μπορούν να προκαλέσουν δάκρυα, ξεχειλίσματα χαράς, ανακουφιστικής αγαλλίασης...

Happy Piano Day, φίλοι μου!

"ΗΜΕΡΑ του ΠΙΑΝΟΥ" σήμερα, η 88η μέρα του χρόνου, που καθιερώθηκε με σκεπτικό τα 88 μαγικά ασπρόμαυρα πλήκτρα του. Την έκτασή του δηλαδή που είναι 7 κ 1/3 οκτάβες ήτοι 88 πλήκτρα, (αν και ορισμένα πιάνα, όπως της Bοsendorfer έχουν έκταση 8 οκτάβων).

Από τα 88 πλήκτρα του οργάνου, τα 52 που αντιστοιχούν στους διατονικούς ήχους είναι άσπρα και κατασκευάζονται από ελεφαντόδοντο (ή στην εποχή μας από συνθετικό υλικό) και τα 36 που αντιστοιχούν στους χρωματικούς ήχους είναι από έβενο, άρα μαύρα, μικρότερα σε μέγεθος και ταξινομημένα σε ομάδες των τριών και δύο πλήκτρων εναλλάξ.

 

Bartolomeo Cristofori, το παλαιότερο πιάνο στον κόσμο

Ο πρώτος τύπος πιάνου επινοήθηκε από τον ιταλό οργανοποιό Μπαρτολομέο Κριστοφόρι, ο οποίος χρησιμοποίησε σφυράκια να κρούουν τις χορδές αντί της ακίδας, που υπήρχε στο τσέμπαλο και ο ήχος παραγόταν με νύξη, με αποτέλεσμα ο ήχος του νέου οργάνου να' χει την δυνατότητα να γίνεται απαλότερος (piano) ή εντονότερος (forte), ανάλογα με την πίεση που ασκούσε στα πλήκτρα ο εκτελεστής.

Όρθιο πιάνο

Αρχικά το νέο όργανο ονομάσθηκε pianoforte, αργότερα όμως επικράτησε η ονομασία πιάνο.

Απόγονος των κλειδοκυμβάλων, λοιπόν το πιάνο, χορδόφωνο και πληκτροφόρο (για κάποιους μελετητές και "κρουστό"), για μένα ο "βασιλιάς των οργάνων" με πλήθος δυνατοτήτων!


Τα πιάνα διακρίνονται σε "όρθια" και "πιάνα με ουρά".

Πιάνο με ουρά

Στα όρθια πιάνα, οι χορδές τοποθετούνται σε κάθετη διάταξη με το επίπεδο των πλήκτρων ενώ στα πιάνα με ουρά,  σε οριζόντια διάταξη.

Τα πιάνα με ουρά έχουν συνήθως μήκος ουράς που κυμαίνεται από 1,5 ως 3 μέτρα, ανάλoγα το είδος του οργάνου.

Στα όρθια πιάνα το ύψος κυμαίνεται μεταξύ 110 - 135 εκ. Το πλάτος τους είναι περίπου 155εκ. και το βάθος τους 60εκ., με το ύψος να αποτελεί την κύρια διαφορά μεταξύ των μοντέλων.

Mε τον σπουδαίο πιανίστα Alfred Brendel, γιορτάζουμε την Ημέρα του πιάνου! Ο Μπρέντελ θεωρείται σπεσιαλίστας στον Μπετόβεν, οπότε επιλέγουμε το λυρικότατο "Andante favori" του τιτάνα συνθέτη.

Πολλά και γνωστά είναι τα σχετικά με την "Αθάνατη αγαπημένη" του Μπετόβεν, η ταυτότητα της οποίας αποδίδεται σε διάφορα γυναικεία πρόσωπα. Ανάμεσά τους και η κοντέσσα Josephine Brunsvik που ο συνθέτης είχε γνωρίσει στις αρχές του 1800 και μεταξύ τους αναπτύχθηκε ένα τρυφερότατο ειδύλλιο.

Ο Μπετόβεν εμπνεύστηκε για την δεσποσύνη το "Andante favori", τίτλος που του δόθηκε λόγω της μεγάλης δημοτικότητάς του την εποχή εκείνη. Αρχικά αποτέλεσε μέρος της  "Waldstein" σονάτα, που όμως λόγω της έκτασής της αποσύρθηκε από το Μπετόβεν και αποτέλεσε έργο ανεξάρτητο.

Φαίνεται να είχε "ταλαιπωρήσει" η κοντεσίνα το συνθέτη, κάτι που μαρτυρούν οι "διαθέσεις" του κομματιού, αφού παρότι ομαλή η μελωδική γραμμή, η εναλλαγή των θεμάτων, της ρυθμικής αγωγής και της δυναμικής, αντικατοπτρίζουν την ουράνια έκσταση του έρωτα, αλλά και την ταραχή της απόρριψης ή τη θλίψη από την παραμέληση και αδιαφορία. Μελωδίες ολισθαίνουν σε μορφή παραλλαγών, άλλοτε παιχνιδιάρες, άλλοτε κοφτές και σκερτσόζες κι άλλοτε πάλι ν' αντηχούν ένα βαθύ συλλογισμό για το φόβο της άρνησης και αμφισβήτησης.

Ο Μπρέντελ, σαν ποιητής εκτός από μουσικός, μια προσωπικότητα με ευρεία ακαδημαϊκή μόρφωση προσεγγίζει το όργανο, που τιμά υπηρετώντας το μοναδικά τόσα χρόνια, μ'ένα πρωτόγνωρα βελούδινο άγγιγμα! 
Ο σπουδαίος πιανίστας πετυχαίνει να εκφράσει την πνευματική δύναμη του δημιουργού, και να την συνδυάσει με άφθαστο ερωτισμό. Ερμηνεία χρωματισμένη, παίξιμο με ευαισθησία με στόχο την αναζήτηση της μουσικής ψυχής...

Beethoven: "Andante Favori", Alfred Brendel

Το άρθρο δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr