Αλμπέρ Καμύ: φόρος τιμής στον Μότσαρτ...

 

"Πριν από διακόσια χρόνια, ο Μότσαρτ ...Ω! Ο Μότσαρτ στη μέση της πιο παρανοϊκής ιστορίας, ο Μότσαρτ μπροστά στην Αλγερία του μίσους...

Όταν ο κόσμος λυγίζει γύρω σου, όταν οι δομές ενός πολιτισμού παραπαίουν, καλό είναι να επιστρέφεις σε αυτό που στην ιστορία, δεν λυγίζει, αλλά αντίθετα προσδίδει θάρρος, επανεννώνει χωρισμένους, γαληνεύει χωρίς να πληγώνει. Είναι καλό να θυμόμαστε ότι η ιδιοφυΐα της δημιουργίας λειτουργεί θετικά σε μια ιστορία καταδικασμένη σε καταστροφή.[...]Ο Μότσαρτ κατακτά "αλλιώς". Ένας εύθραυστος άνθρωπος, λίγο ιδιαίτερος, που με αξιοθαύμαστη ευκολία έδινε φωνή στην ευαισθησία, τον αισθησιασμό, την τρυφερότητα, στην αθώα χαρά και το θνητό μυστήριο, ήρθε για να μάς παρηγορήσει και να μάς σμίξει... Βασιλεύει, αποδεικνύοντας ότι η ιδιοφυΐα δεν είναι παράξενη, ούτε καταραμένη. Ο αληθινός δημιουργός δεν επιδιώκει τίποτα, παρά μόνο την ελευθερία στην έκφραση. Μιλάει τη γλώσσα όλων. Πάνω απ' όλα,  δεν ξεχωρίζει τον εαυτό του από το σύνολο, αγκαλιάζει το ανθρώπινο σύμπαν κι απολαμβάνει τη διάχυση των ιδεών του.

Ο "Don Giovanni" του είναι η κορωνίδα των έργων τέχνης. Εκεί, τελειότητα και  ελευθερία δεν συγκρούονται, αλλά αλληλοενισχύονται.  Γι' αυτό ο Μότσαρτ παραμένει υποδειγματικός. Ο άνθρωπος της Ευρώπης δεν είναι μόνο ο δυστυχισμένος από ταπείνωση και σκληρότητες. Είναι και ο Μότσαρτ. Υπάρχουν ακόμα οι ταπεινοί καλλιτέχνες -νέοι Μότσαρτ-, που ετοιμάζουν αυτό που μια μέρα, θα χαιρετήσει η ανθρωπότητα με ευγνωμοσύνη.

Ο Δον Ζουάν, είναι αλήθεια, πεθαίνει κάτω από το θεϊκό πυρ. Όμως ο Μότσαρτ γνώριζε από τη δική του προσωπική εμπειρία  ότι για να αναπτυχθείς ως δημιουργός και ως άνθρωπος, πρέπει να αναγνωρίσεις τα όριά σου και να βασιστείς σε αυτά."

(Από άρθρο του Αλμπέρ Καμύ το 1956, l' express)

Από τις πολύ δυνατές πένες και πνεύματα! Συγγραφέας, δημοσιογράφος, μα κυρίως φιλόσοφος, ο Αλμπέρ Καμύ γεννήθηκε σαν σήμερα στην Αλγερία.

Κυνικός, μα συγχρόνως αισθησιακά ονειροπόλος ο γάλλος λογοτέχνης πίστευε πως "βαδίζουμε μπροστά μόνο με "εύφορη" μουσική, εκείνη που ευνοεί τα όνειρα..."

Άποψη, που ενισχύουν και οι λυρικότατες μουσικές επιλογές του:

Λάτρευε τα κουαρτέτα του Μπετόβεν, την ερμηνεία της Καθλήν Φεριέ στο "Τραγούδι της γης" του Μάλερ, μα κυρίως τον Μότσαρτ! Όλα τα κουιντέτα του Σαλτσβουργιανού και πιο πολύ το "Δον Ζουάν" του...

Αν και η όπερα "Δον Ζουάν" αναφέρεται  ως όπερα μπούφα, ανήκει στα δράματα giocoso, που υποδηλώνουν συνδυασμό σοβαρής και κωμικής δράσης. Συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα του  οπερατικού ρεπερτορίου, βασισμένο στο θρύλο του νεαρού, αλαζονικού, και σεξουαλικά αχαλίνωτου ευγενή Ντον Τζιοβάννι.

"Η θάλασσα, ο Άμλετ και ο Ντον Τζοβάννι είναι τα τρία υπέροχα δημιουργήματα το Θεού", έλεγε ο Φλωμπέρ, ενώ ο Σαρλ Γκουνώ χαρακτήριζε το έργο: "αψεγάδιαστο και αδιάλειπτης τελειότητας!"

Ιδιαίτερη λοιπόν ήταν η προτίμηση του Αλμπέρ Καμύ στον ήρωα και προσκαλεί με την προτίμηση και τα λεγόμενά του τον ακροατή να μη σταθεί επιφανειακά στο χαρακτήρα και τις περιπέτειες του ακόλαστου γόη που τιμωρείται για τις πράξεις του καταλήγοντας στην κόλαση, αλλά να εμβαθύνει όπως απαιτούν όλα τα σπουδαία έργα τέχνης και οι δημιουργοί τους. Να στοχαστεί μεν πάνω στις  συνέπειες εκείνου που διαπράττει ύβριν, αλλά ν' αφουγκραστεί και την ανάγκη του καλλιτέχνη να φτάσει στα δημιουργικά όριά του προκειμένου να μεγαλουργήσει...

Mozart - Don Giovanni, Overture, K. 527 / Nikolaus Harnoncourt:

Για τον Καμύ μπορείτε να διαβάσετε εδώ και εδώ.