Φέλιξ Μέντελσον: έμπνευση απ' τα πειράγματα και των παιδιών το αστείρευτο γέλιο...

"O Μέντελσον με τα παιδιά του", (σκίτσο του συνθέτη)
(πηγή: gutenberg)

[Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Παιδί]

Μέρα αφιερωμένη στα παιδιά η σημερινή, στα παιδιά που είναι η ζωή, που είναι το μέλλον, η απόλυτη χαρά μας κι η ελπίδα του κόσμου! Μέρα, που μάς θυμίζει πως αυτά τα πλάσματα αξίζουν τα καλύτερα, αξίζουν την αγάπη μας, τη φροντίδα και την αγκαλιά μας!

Από τους συνθέτες που αγάπησαν πολύ τα παιδιά ήταν και ο Φέλιξ Μέντελσον. Εξάλλου με τη σύζυγό του Σεσίλ απέκτησαν πέντε απογόνους, δύο αγόρια και τρία κορίτσια, στα οποία αφιέρωνε αρκετό από τον ελεύθερο χρόνο του και συχνά εκτός από το να τούς παίζει μουσική -καθώς είχε ταλέντο στη ζωγραφική- μοιράζονταν εμπειρίες με πινέλα και χρώματα , όπως αυτή η ακουαρέλα που ο συνθέτης μας σχεδίασε για τον γιο του, Πωλ:

meisterdrucke

Το 1842 ο Φέλιξ επισκέφτηκε το Λονδίνο και έμεινε στο σπίτι των Benecke, οικογένειας της συζύγου του, στο 168 της Denmark Hill. Οι Beneckes είχαν επτά παιδιά, με τα οποία ο Φέλιξ απολάμβανε να παίζει και να διασκεδάζει στο μεγάλο κήπο του σπιτιού.
Μια μέρα κι ενώ ο συνθέτης δούλευε στο πιάνο τα "Τραγούδια χωρίς λόγια", έπρεπε να φροντίσει μόνος του τους μικρούς μπόμπιρες... Τα πιτσιρίκια ατίθασα, έτρεχαν πάνω κάτω, γελούσαν τρανταχτά και ζητούσαν την αμέριστη προσοχή του Μέντελσον.

Αρχικά ο συνθέτης απορροφημένος στην παρτιτούρα του δεν έδινε την απαιτούμενη σημασία. Oμως εκείνα επέμεναν κι άρχισαν τα πειράγματα τραβώντας τα χέρια του από το πληκτρολόγιο του πιάνου, δείχνοντάς του την επιθυμία τους να συμμετέχει στα αστεία τους και να παίξει μαζί τους...
Το παιχνιδιάρικο αυτό πάρε-δώσε με τις νότες να "κόβονται" απότομα και να επανέρχονται στο μοτίβο, λέγεται πως αντανακλάται στη μελωδική γραμμή της περίφημης και δημοφιλέστατης μελωδίας, που έγραφε εκείνη τη στιγμή.

Ήταν το "Ν. 6 από το Op.62" της συλλογής του Μέντελσον: "Tραγούδια χωρίς λόγια" , εκείνες τις εκπληκτικές πιανιστικές μινιατούρες ελεύθερης μορφής και αυτοσχεδιαστικού χαρακτήρα, που είναι συγκεντρωμένες σε οκτώ βιβλία, το καθένα από τα οποία περιλαμβάνει έξι συνθέσεις.

Ήταν το τελευταίο τραγούδι από τον πέμπτο τόμο(που ο Φέλιξ αφιέρωσε στην Κλάρα Σούμαν), με αρχικό τίτλο "Camberwell green", εμπνευσμένο από την ομώνυμη, εξοχική περιοχή στα νότια του Λονδίνου, όπου βρισκόταν η οικία της οικογένειας Benecke, που διέμενε ο Μέντελσον εκείνη την περίοδο.

Ήταν άνοιξη και η μελωδία του αναδύει την ηρεμία και τη γαλήνη της φύσης, που ανθοφορεμένη καλεί τους ανθρώπους να βγουν απ'τα σπίτια και να ξεχυθούν στις εξοχές.

Γι΄ αυτό και στη σύνθεση έχει δοθεί ο πρόσθετος τίτλος: "Tραγούδι της Άνοιξης". 

Έχει όμως και το παιχνιδιάρικο ύφος εκείνων των στιγμιοτύπων με τα πειράγματα των παιδιών, το τρεχαλητό και το αστείρευτο γέλιο τους.
Η σοφά ταξινομημένη παιγνιώδης μελωδική γραμμή με τα μελισματικά στοιχεία στη σύνθεση, τους καλλωπιστικούς φθόγγους, τις ανιούσες και κατιούσες επερείσεις και τις κοφτές, μικρής διάρκειας νότες να μαρτυρούν την παιδική διάθεση για σκανταλιές, αταξίες, κατεργαριές και αστεία. 

 Μια σύνθεση, που είτε απευθύνεται σε παιδιά είτε σε ενήλικες, δίνει την αίσθηση πως "κινείται" ανάμεσα στην πραγματικότητα και την φαντασία καθώς εμπνεύστηκε από τον αυθορμητισμό και το παιχνίδι, που είναι η γέφυρα ανάμεσά τους. Γιατί το παιχνίδι -σαν το νερό- εισέρχεται σ’ όλες τις καταστάσεις της ζωής ακόμη και σε χώρους που καμμιά φορά δεν του ανήκουν...

Τα παιδιά ερέθισαν κι έδωσαν την όμορφη μουσική έμπνευση, γέμισαν με φως το δημιουργό και τους αποδέκτες-ακροατές, καθώς αυτά είναι το φως και το όραμα της ανθρωπότητας!

Απολαυστική, χαρούμενη μελωδία, όπως ο κόσμος των παιδιών, που η ελπιδοφόρα ματιά τους και το γάργαρο γέλιο τους, μάς σηκώνει όταν οι κακουχίες της ζωής μάς "ρίχνουν" κάποιες φορές...

Προτείνω να το ακούσουμε από τον Βλαντίμιρ Χόροβιτς, μια ερμηνεία ξεχωριστή για την διαύγειά της, την εκφραστικότητα και την απόδοση της παλέτας του συνθέτη. Ο ρώσος πιανίστας αγαπούσε αυτή τη δημιουργία του Μέντελσον και συχνά επέλεγε να την εκτελεί ως encore στα ρεσιτάλ του.

Mendelssohn: "Lieder ohne Worte Op.62 Ν.6 - Frühlingslied" / Horowitz:

"

Αξίζει να προσθέσουμε πως η μελωδία αυτή του Μέντελσον, το 1909 σαγήνευσε τον Irving Berlin.
Πάνω της ο τραγουδοποιός συνέθεσε σε ύφος τζαζ-ραγκτάιμ με συγκοπτόμενους ρυθμούς το τραγούδι του: "The Mesmerizing Mendelssohn Tune-Η σαγηνευτική μελωδία του Μέντελσον", αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά αυτό που ο ίδιος έλεγε συχνά, τον μαεστρικό τρόπο του δηλαδή να επιλέγει και ερμηνεύει "γνωστές μελωδίες που εκφράζουν απλά συναισθήματα..."

"Αγάπη μου, άκου την ονειρική μελωδία που παίζουν,

Θα μου πεις πώς αποφεύγεις να αιωρείσαι;

Ω, αυτή η μελωδία του Μέντελσον
από το "Τραγούδι της Άνοιξης" !

Αν μ' αγάπησες, δείξ'το μου τώρα ή ποτέ...

Θεέ μου, εύχομαι για πάντα να παίζουν αυτή τη μουσική..."