Blake: "Το Δέντρο με το δηλητήριο", μουσικές προσαρμογές...

Εικονογράφηση του William Blake για το ποίημά του: "A Poison Tree - Το Δέντρο με το δηλητήριο"

Θεωρείται πολύπλευρη και πολυτάλαντη προσωπικότητα, καθώς εκτός από ποιητής ήταν και εικαστικός καλλιτέχνης, χαράκτης, εικονογράφος και ζωγράφος.
Ο γεννημένος σαν σήμερα, 28 Νοέμβρη του 1757, εκκεντρικός William Blake χαρακτηρίστηκε ως "Προφήτης" της βρετανικής Λογοτεχνίας.
Πρόκειται για έναν αντισυμβατικό καλλιτέχνη, έναν οραματιστή, που μπορεί κάποτε να χλευάστηκε ως παρανοϊκός, όμως σήμερα τιμάται ως μεγαλοφυία...

Στο έργο του συνυπάρχουν φιλοσοφία και ρομαντισμός, χιούμορ και ευφυία. 

Για την πρώτη ποιητική συλλογή του οι κριτικοί θα γράψουν πως έχει δεχτεί "επιδράσεις από τη λυρική ποίηση της Ελισαβετιανής εποχής και το Σαιξπήρειο δράμα, από το Γοτθικό ύφος, αλλά και τον Οσσιανό..."

Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος προλογίζοντας μεταφράσεις ποιημάτων του Μπλέικ θα τοποθετηθεί λέγοντας: "Θεωρώ τον οραματιστή ποιητή, τον χαράκτη, στοχαστή Μπλέικ "Γίγαντα" που δεν μπόρεσαν να φτάσουν ούτε ο Πάουντ ούτε ο Έλιοτ, έναν ποιητή-προφήτη, όπως ήταν οι ποιητές σε όλες τις μεγάλες εποχές..."

Ο πολυπράγμων Μπλέικ δημιουργεί επίσης μια τεχνική εκτύπωσης, πρωτότυπη και ιδιαίτερη, στην οποία χρησιμοποιεί χάλκινες πλάκες, νερομπογές και οξέα για σταθεροποίησή τους.
Πραγματικά έργα τέχνης, που ο ίδιος ονόμασε "Φωτισμένες εκτυπώσεις".
Μια μέθοδος, που πολλές από τις λεπτομέρειές της δεν είναι γνωστές και ο ίδιος ισχυριζόταν πως του την αποκάλυψε το πνεύμα του αδερφού του σε όραμα!


Στη συλλογή του "Τραγούδια της αθωότητας και της εμπειρίας" , αριστουργηματικά δείγματα της αγγλικής λυρικής ποίησης, γραμμένα και εικονογραφημένα από τον ίδιο, βρίσκουμε το ποίημα: "A Poison Tree - Το Δέντρο με το δηλητήριο":

"Θύμωσα με το φίλο μου:

είπα την οργή μου, η οργή μου έσβησε.

Θύμωσα με τον εχθρό μου:

δεν το είπα, η οργή μου θέριεψε.

Και την πότιζα με φόβο

Νύχτα και μέρα με τα δάκρυά μου

Με χαμόγελα την έκρυψα

και με γλυκές, απατηλές γητειές.

Μέρα και νύχτα εκείνη θέριευε,

μέχρι που γέννησε λαμπρό μήλο,

κι ο εχθρός μου το 'δε να λάμπει

κι ήξερε ότι ήτανε δικό μου.

Κλεφτά μπήκε στον κήπο μου

όταν η νύχτα είχε ρίξει τα πέπλα της

και την αυγή τον είδα με χαρά

ξαπλωμένο να κείτεται κάτω απ' το δέντρο"

Στο παραπάνω ποίημα ο Μπλέικ περιγράφει τα καταπιεσμένα αισθήματα θυμού του αφηγητή προς ένα άτομο, συναισθήματα που τελικά οδηγούν σε φόνο. Το ποίημα διερευνά θέματα αγανάκτησης, εκδίκησης και γενικότερα την πεσμένη κατάσταση της ανθρωπότητας. 

 

Οι μουσικές εμπνεύσεις:  

1) Στον κύκλο τραγουδιών: "Ten Blake Songs" για φωνή τενόρου ή σοπράνο και όμποε του Ralph Vaughan Williams, που γράφτηκε το 1957 για την ταινία "The Vision of William Blake", όπως μαρτυρά ο τίτλος του φιλμ έχουν μελοποιηθεί ποιητικές δημιουργίες του μεγαλοφυούς δημιουργού.  Τα πρώτα εννέα τραγούδια προέρχονται από τα "Τραγούδια της αθωότητας και της εμπειρίας" και το δέκατο από σημειώσεις του Μπλέικ. Ανάμεσά τους και το "Δέντρο με το δηλητήριο"

Η σύνθεση αφιερώθηκε από τον Βον Ουίλλιαμς στον τενόρο Γουίλφρεντ Μπράουν και την ομποΐστα Τζάνετ Κράξτον, που πρωτοερμήνευσαν τον κύκλο τραγουδιών.

 Ralph Vaughan Williams: "A Poison Tree":

2) To "Δέντρο με το δηλητήριο" αποτελεί μέρος της σειράς "Songs and Proverbs of William Blake, Op 74 - Τραγούδια και Παροιμίες του Μπλέικ, έργο 74" για βαρύτονο και πιάνο.

Πρόκειται για κύκλο τραγουδιών, που ο Μπένζαμιν Μπρίττεν συνέθεσε το 1965.

Την επιλογή των κειμένων έκανε ο σύντροφος του συνθέτη, τενόρος Πήτερ Πίαρς από τις συλλογές του Μπλέικ: "Τραγούδια της Αθωότητας", "Τραγούδια της εμπειρίας" και "Παροιμίες της Κόλασης".
Παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ Aldeburgh το καλοκαίρι του '65 από τον γερμανό βαρύτονο Ντήτριχ Φίσερ-Ντισκάου και το συνθέτη στο πιάνο.
Η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης από τους βρετανούς, με τους κριτικούς να εγκωμιάζουν τον τρόπο που ο Μπρίττεν "μουσικά στέκεται απέναντι" από τις εσωτερικές μας δυνάμεις του σκότους και την αίσθηση της σκληρότητας.

Britten: "Songs & Proverbs of William Blake, Op.74: 
ΙΙ. A Poison Tree:

3) Eκτός των δυο βρετανών, και ο βέλγος σύγχρονος-κλασικός συνθέτης, Lucien Posman έχει εμπνευστεί μεγάλο μέρος της συνθετικής εργασίας του από την ποίηση του Ουίλιαμ Μπλέικ. Βασικός εκπρόσωπος του μεταμοντερνισμού με έργα που έχουν βραβευτεί σε διεθνή φεστιβάλ, η "φωνή" του Πόσμαν ξεχωρίζει για την προσέγγιση στο ύφος και το περιεχόμενο της ποίησης του Μπλέικ.

Στο έργο του 1998: "Ten Songs of Experience-Δέκα Τραγούδια της Εμπειρίας" για μικτή χορωδία a cappella βρίσκουμε και το  "A Poison Tree":

Κείμενα για τον Ουίλλιαμ Μπλέικ και μουσικές προσαρμογές ποιημάτων του υπάρχουν κι άλλα στο μπλογκ. Περιηγηθείτε!