 |
| (pinterest) |
Το παιδί που γεννήθηκε εκείνη τη νύχτα έμελλε να γίνει ο άνθρωπος που θα έκανε το βιολί να γελά και να κλαίει, να ψιθυρίζει και να ουρλιάζει.
Ο Νικολό Παγκανίνι δεν έπαιζε το βιολί, το κατακυρίευε. Με δάχτυλα που έμοιαζαν να λυγίζουν πέρα από τα ανθρώπινα όρια και με βλέμμα που φώτιζε σαν πυρετός, μάγεψε και τρόμαξε το κοινό του.
Άλλοι τον έλεγαν άγγελο, άλλοι δαίμονα. Κάποιοι ορκίζονταν πως, όταν έπαιζε, η σκιά του μεγάλωνε πίσω του και χόρευε ανεξάρτητα. Είτε ευλογημένος είτε καταραμένος, ο Παγκανίνι έφερε το βιολί στα άκρα του ανθρώπινου δυνατού και ίσως ακόμη παραπέρα.
Από παιδί έδειξε ένα ταλέντο, σχεδόν υπεράνθρωπο. Η τεχνική του αρτιότητα, η εκρηκτική δεξιοτεχνία και η εκφραστική του τόλμη άλλαξαν για πάντα την τέχνη του βιολιού. Οι ακροατές του έμεναν εκστατικοί, άλλοι μιλούσαν για θεϊκό χάρισμα, άλλοι για διαβολική σύμπραξη.
Η φυσική του όψη -ισχνή, με βαθουλωμένα μάτια και μυστηριώδη αύρα- ενίσχυε τον μύθο. Έεγαν πως είχε πουλήσει την ψυχή του στον διάβολο για να αποκτήσει τις δεξιοτεχνικές του ικανότητες. Είτε μαγεία είτε ιδιοφυΐα, ο Παγκανίνι κατάφερε να μεταμορφώσει το βιολί σε όργανο υπερβατικό, ικανό να γελά, να θρηνεί και να υπνωτίζει.
Ανάμεσα στα εικοσιτέσσερα περίφημα "Caprices" του Παγκανίνι, το "Νο.13" ξεχωρίζει για τον ιδιόμορφο χαρακτήρα του, παιχνιδιάρικο, σαρκαστικό και ταυτόχρονα σκοτεινό, σαν μια μουσική φάρσα με μεταφυσικό υπόβαθρο. Δεν είναι τυχαίο πως έχει μείνει γνωστό με το παρατσούκλι "Γέλιο ή Χαχανητό του Διαβόλου", ένα γέλιο που πάλλεται ανάμεσα σε ευθυμία και απειλή.
Το έργο ανοίγει με σειρές από αστραπιαίες τρίλιες -μικρές δονούμενες νότες που μοιάζουν να αναπηδούν στον αέρα σαν νευρικά ρίγη ή ειρωνικά ξεσπάσματα. Είναι σαν το ίδιο το βιολί να αποκτά φωνή και να γελά, άλλοτε παιγνιωδώς, άλλοτε με μια δόση σατανικής ειρωνείας. Κάθε φράση στροβιλίζεται γύρω από αυτή την κεντρική ιδέα, μετατρέποντας την τεχνική δεξιοτεχνία σε θεατρική χειρονομία.
Πίσω όμως από την επιφανειακή σπιρτάδα κρύβεται ένας κόσμος πιο σκοτεινός. Το μεσαίο τμήμα, με την απότομη αλλαγή αρμονίας, ρίχνει μια σκιά πάνω στο γελαστό προσωπείο, ένα πέρασμα σχεδόν δραματικό, σαν υπόμνηση ότι το "γέλιο του διαβόλου" δεν είναι ποτέ αθώο.
Η μουσική απαιτεί ακρίβεια, αλάνθαστη τεχνική και απόλυτη αυτοκυριαρχία. Οι τρίλιες πρέπει να λάμπουν χωρίς να χάνονται στο χάος. Και είναι αυτή ακριβώς η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην εκρηκτική δεξιοτεχνία και τον παιγνιώδη σαρκασμό που κάνει το Caprice No. 13 τόσο γοητευτικό, τόσο "παγκανινικό".
Ο Παγκανίνι, με τη σχεδόν υπερφυσική του δεξιοτεχνία και τη θρυλική σκηνική παρουσία του, έθρεψε τον μύθο του "δαιμονισμένου βιολιστή".
Άλλοι τον έλεγαν άγγελο, άλλοι δαίμονα. Κάποιοι ορκίζονταν πως, όταν έπαιζε, η σκιά του μεγάλωνε πίσω του και χόρευε ανεξάρτητα. Είτε ευλογημένος είτε καταραμένος, ο Παγκανίνι έφερε το βιολί στα άκρα του ανθρώπινου δυνατού και ίσως ακόμη παραπέρα.
Από παιδί έδειξε ένα ταλέντο, σχεδόν υπεράνθρωπο. Η τεχνική του αρτιότητα, η εκρηκτική δεξιοτεχνία και η εκφραστική του τόλμη άλλαξαν για πάντα την τέχνη του βιολιού. Οι ακροατές του έμεναν εκστατικοί, άλλοι μιλούσαν για θεϊκό χάρισμα, άλλοι για διαβολική σύμπραξη.
Η φυσική του όψη -ισχνή, με βαθουλωμένα μάτια και μυστηριώδη αύρα- ενίσχυε τον μύθο. Έεγαν πως είχε πουλήσει την ψυχή του στον διάβολο για να αποκτήσει τις δεξιοτεχνικές του ικανότητες. Είτε μαγεία είτε ιδιοφυΐα, ο Παγκανίνι κατάφερε να μεταμορφώσει το βιολί σε όργανο υπερβατικό, ικανό να γελά, να θρηνεί και να υπνωτίζει.
Το έργο ανοίγει με σειρές από αστραπιαίες τρίλιες -μικρές δονούμενες νότες που μοιάζουν να αναπηδούν στον αέρα σαν νευρικά ρίγη ή ειρωνικά ξεσπάσματα. Είναι σαν το ίδιο το βιολί να αποκτά φωνή και να γελά, άλλοτε παιγνιωδώς, άλλοτε με μια δόση σατανικής ειρωνείας. Κάθε φράση στροβιλίζεται γύρω από αυτή την κεντρική ιδέα, μετατρέποντας την τεχνική δεξιοτεχνία σε θεατρική χειρονομία.
Πίσω όμως από την επιφανειακή σπιρτάδα κρύβεται ένας κόσμος πιο σκοτεινός. Το μεσαίο τμήμα, με την απότομη αλλαγή αρμονίας, ρίχνει μια σκιά πάνω στο γελαστό προσωπείο, ένα πέρασμα σχεδόν δραματικό, σαν υπόμνηση ότι το "γέλιο του διαβόλου" δεν είναι ποτέ αθώο.
Η μουσική απαιτεί ακρίβεια, αλάνθαστη τεχνική και απόλυτη αυτοκυριαρχία. Οι τρίλιες πρέπει να λάμπουν χωρίς να χάνονται στο χάος. Και είναι αυτή ακριβώς η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην εκρηκτική δεξιοτεχνία και τον παιγνιώδη σαρκασμό που κάνει το Caprice No. 13 τόσο γοητευτικό, τόσο "παγκανινικό".
Ο Παγκανίνι, με τη σχεδόν υπερφυσική του δεξιοτεχνία και τη θρυλική σκηνική παρουσία του, έθρεψε τον μύθο του "δαιμονισμένου βιολιστή".
Στο Caprice No. 13, ο θρύλος αυτός μοιάζει να παίρνει ήχο και μορφή, μια μουσική μεταμόρφωση του ανθρώπινου γέλιου σε κάτι που ταλαντεύεται ανάμεσα στο γήινο και το υπερφυσικό.
Μία από τις αρτιότερες εκτελέσεις είναι αυτή από τον Jascha Heifetz. Ο σπουδαίος βιρτουόζος βιολιστής συνδυάζει εντυπωσιακή δεξιοτεχνία με βαθύ μουσικό συναίσθημα. Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο επίδειξη τεχνικών ικανοτήτων, αλλά ζωντανή ανάδειξη της "υπερβατικής" ποιότητας που κρύβεται πίσω από τον μύθο του έργου.
Μία από τις αρτιότερες εκτελέσεις είναι αυτή από τον Jascha Heifetz. Ο σπουδαίος βιρτουόζος βιολιστής συνδυάζει εντυπωσιακή δεξιοτεχνία με βαθύ μουσικό συναίσθημα. Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο επίδειξη τεχνικών ικανοτήτων, αλλά ζωντανή ανάδειξη της "υπερβατικής" ποιότητας που κρύβεται πίσω από τον μύθο του έργου.
Paganini: "Caprice N.13 - Devil's laughter":
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου