Henry Hadley: Η εσωτερική μελωδία του "Χειμώνα" στη 2η Συμφωνία του...

 

Thomas Doughty: "Χειμωνιάτικο τοπίο"

Η Δεύτερη Συμφωνία του Henry Hadley σε φα ελάσσονα, με τον υπότιτλο "Οι τέσσερις Εποχές" ολοκληρωμένη το 1901, αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα της πρώιμης αμερικανικής συμφωνικής δημιουργίας. Ενταγμένο αισθητικά στον ρομαντισμό και βαθιά εμποτισμένο από ευρωπαϊκές επιρροές, το έργο αυτό δεν επιδιώκει να καταγράψει μουσικά τη φύση με περιγραφική ή ηχομιμητική διάθεση, αλλά να μεταφράσει τις εποχές σε εσωτερικές καταστάσεις, σε ψυχολογικά και ποιητικά τοπία.

Henry Hadley

Η συμφωνία αναπτύσσεται σε τέσσερα μέρη, καθένα αφιερωμένο σε μία εποχή, ακολουθώντας μια δραματουργική καμπύλη που ξεκινά από τον σκοτεινό, βαρύ Χειμώνα, όπου η πυκνή ενορχήστρωση και η ένταση δημιουργούν την αίσθηση πάλης και υπόγειας αγωνίας, και περνά στην Άνοιξη με λυρική διαφάνεια και ανάσα αναγέννησης. Το Καλοκαίρι εμφανίζεται εξωστρεφές και θερμό, με πλούσιες μελωδίες και ρομαντική πληρότητα, στην οποία ωστόσο υποβόσκει μια λεπτή μελαγχολία, ενώ το Φθινόπωρο, στοχαστικό και ώριμο, οδηγεί τη συμφωνία σε ένα φινάλε που συνδυάζει μεγαλοπρέπεια και εσωτερική συμφιλίωση. Η γραφή του Χάντλεϋ δίνει έμφαση στη μελωδία και στο συμφωνικό βάθος, με πλούσια ορχηστρική παλέτα που φανερώνει συγγένειες με τον Μπραμς, τον Τσαϊκόφσκι και τον Ρίχαρντ Στράους, αποφεύγοντας τον πειραματισμό και τα έντονα λαϊκά ή εθνικά στοιχεία. Μοιάζει περισσότερο με μια συνειδητή δήλωση ότι η αμερικανική μουσική μπορεί να σταθεί ισότιμα στο ευρωπαϊκό συμφωνικό πεδίο.

Ο τίτλος The Four Seasons αναπόφευκτα προκαλεί συγκρίσεις με άλλα ομώνυμα έργα της μουσικής ιστορίας, ωστόσο ο αμερικανός συνθέτης κινείται σε εντελώς διαφορετικό αισθητικό ορίζοντα:

• Σε αντίθεση με τον Βιβάλντι, όπου η φύση λειτουργεί ως θεατρικό σκηνικό γεμάτο απτά ηχητικά σύμβολα, εδώ οι εποχές δεν ακούγονται αλλά βιώνονται ως διαθέσεις. 
• Μακριά επίσης από τον αφηγηματικό και ηθικοπλαστικό χαρακτήρα των Εποχών του Χάιντν, η συμφωνία του Hadley δεν διδάσκει ούτε σχολιάζει τον ανθρώπινο κύκλο ζωής, αλλά παραμένει καθαρά συμφωνική και εσωτερική. 
• Με τον Τσαϊκόφσκι και τις "Εποχές" του μοιράζεται τον ρομαντικό πυρήνα και τη συναισθηματική ευαισθησία, αν και εκεί όπου ο Ρώσος συνθέτης εξομολογείται μέσα από μικρές, προσωπικές στιγμές, ο Hadley σκέφτεται αρχιτεκτονικά, σε μεγάλη φόρμα. 
• Απέχει επίσης από τη θεατρική και εικονογραφική διάθεση του Γκλαζούνοφ και ακόμη περισσότερο
• από τη σύγχρονη, αστική και αποδομητική προσέγγιση του Πιατσόλα, όπου η φύση παραχωρεί τη θέση της στην πόλη.

Έτσι, η Δεύτερη Συμφωνία του Χένρι Χάντλεϋ καταλαμβάνει έναν ιδιότυπο ενδιάμεσο χώρο μέσα στην παράδοση των "Τεσσάρων Εποχών". Δεν επιδιώκει τη δημοφιλία ούτε τον εντυπωσιασμό, αλλά προτείνει μια ρομαντική συμφωνική ενδοσκόπηση πάνω στον χρόνο και τη διαρκή εναλλαγή του. Πρόκειται για ένα έργο που μιλά χαμηλόφωνα, με συνοχή και βάθος και παραμένει ιστορικά και αισθητικά σημαντικό ως μαρτυρία της ωρίμανσης της αμερικανικής συμφωνικής σκέψης στις αρχές του 20ού αιώνα...

Thomas Doughty: "Χειμώνας στη Μασαχουσέτη"

Ο Χένρι Χάντλεϋ γεννήθηκε σαν σήμερα, 20 Δεκεμβρίου 1871, στη Μασαχουσέτη, μέσα σε ένα κατεξοχήν μουσικό περιβάλλον. Ο πατέρας του, από τον οποίο έλαβε τα πρώτα του μαθήματα βιολιού και πιάνου, ήταν καθηγητής μουσικής, η μητέρα του είχε ενεργή σχέση με την εκκλησιαστική μουσική, ενώ ο αδελφός του ακολούθησε μια επιτυχημένη σταδιοδρομία ως επαγγελματίας τσελίστας. Στο σπίτι των Χάντλεϊ, τα δύο αδέλφια έπαιζαν συστηματικά κουαρτέτα εγχόρδων, καλλιεργώντας ένα υψηλού επιπέδου μουσικό κλίμα που υπήρξε καθοριστικό για τη μετέπειτα πορεία του συνθέτη. Πράγματι, η εξέλιξή του υπήρξε εντυπωσιακή, ως συνθέτης, μαέστρος και δάσκαλος. Αναδείχθηκε σε μία από τις κεντρικές μορφές της αμερικανικής συμφωνικής μουσικής και για πολλούς, στον σημαντικότερο Αμερικανό συμφωνιστή της γενιάς του.

Σήμερα, ημέρα της επετείου των γενεθλίων του και επίσημης εισόδου στο χειμώνα, ακούμε το πρώτο μέρος, "Χειμώνας" από τη Δεύτερη Συμφωνία του, The Four Seasons.
Το μέρος αυτό θέτει τον δραματικό άξονα ολόκληρου του έργου. Η βαριά ενορχήστρωση, οι έντονες δυναμικές αντιθέσεις και η συμπαγής συμφωνική γραφή δημιουργούν μια αίσθηση εσωτερικής πάλης και σιωπηλής έντασης. Η πλούσια ορχηστρική παλέτα μαρτυρά επιρροές από Μπραμς, Τσαϊκόφσκι και Ρίχαρντ Στράους, αποκαλύπτοντας τον ρομαντικό πυρήνα της μουσικής και την ικανότητα του Χάντλεϊ να συνδυάζει δραματικότητα με λυρική εκφραστικότητα. Κάθε όργανο συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση ενός μουσικού τοπίου, όπου ο χειμώνας βιώνεται ως εσωτερική κατάσταση, με αισθήματα συγκρούσεων και βαθιάς περισυλλογής.

Henry Hadley: "Symphony No. 2, Op. 30 "The Four Seasons": I. Winter":