Moυσικές της Δύσης για την Αγία Θεοπρομήτορα Άννα...

"Η Σύλληψις της Αγίας Άννας", Jean Bellegambe the Elder

(pinterest)

"Ἑορτάζει σήμερον, ἡ οἰκουμένη, τήν τῆς Ἄννης Σύλληψιν, γεγενημένην ἐκ Θεοῦ·
καί γαρ αὐτή ἀπεκύησε, την ὑπέρ λόγον, τον Λόγον κυήσασαν"

Στο Χριστιανισμό η Αγία Άννα κατέχει περίοπτη θέση γι’αυτό και τη γιορτάζουμε τρεις φορές το χρόνο. Σήμερα, 9 του Δεκέμβρη γιορτάζουμε τη σύλληψη της Παναγίας με θαυμαστό τρόπο στα άγια σπλάχνα της μητέρας της, Άννας.

Η Άννα ήταν παντρεμένη με τον Ιωακείμ, αλλά το ζευγάρι δεν είχε παιδιά. Προσεύχονταν στο Θεό να τούς χαρίσει έναν απόγονο. Τότε παρουσιάστηκε άγγελος που τούς γνωστοποίησε πως θα αποκτούσαν μια κόρη "εξ επαγγελίας, αλλά και κατά τους νόμους της φύσης", που προοριζόταν να γίνει η μητέρα του Σωτήρα του κόσμου. Γι’ αυτό η Αγία Άννα θεωρείται προστάτις των άτεκνων ζευγαριών.


Το όνομα "Άννα" προέρχεται από το εβραϊκό Χάνα, που σημαίνει "εύνοια, χάρη" και κατ' άλλους "δόξα". Έτσι, η Αγία Άννα είναι εκείνη, που ευλογήθηκε με τη Χάρη και την Ευμένεια του Θεού.

Η Αγία Άννα τιμάται με λαμπρότητες και από τους Δυτικούς, με τις οικογένειες να δίνουν συχνά το όνομα στα κορίτσια τους...

1. Ο πέμπτος τόμος των συλλογών της Βενετσιάνας συνθέτριας της μπαρόκ περιόδου, Barbara Strozzi έχει τίτλο: "Sacri Musicali Affetti", και αφιερώθηκε στην Άννα των Μεδίκων.

Από τη συλλογή ξεχωρίζει το μοτέτο: "Mater Anna", με το οποίο η Στρότσι αποτίει φόρο τιμής στην μητέρα της Παναγίας, Αγία Άννα και συγχρόνως στην απόγονο του Οίκου των Μεδίκων, αρχιδούκισσα Άννα:

"Η μητέρα Άννα έφερε τον απόγονο της υπόσχεσης, 

που όλοι ευλογούν.

Η γλυκιά Άννα, η πιο ευσεβής, για όλους κάρπισε

τα πιο όμορφα φρούτα, απ'όπου ο γλυκός Ιησούς.

Μητέρα Άννα, γλυκιά Άννα, πόσο ευλογημένη είναι η μήτρα σου

και η Οικία του Δαβίδ απ' όπου ήρθες.

Ακούστε, έθνη, αυτό το απροσδόκητο θαύμα,

ακούστε την Άννα που λέει:

"Χαίρομαι γιατί από τη στείρα μήτρα μου

προήλθε ο Θείος σπόρος!"

H συνθέτρια επιβραβεύτηκε από την Aρχιδούκισσα για την έξοχη δημιουργία της με μια χρυσή κασετίνα διακοσμημένη με το πορτρέτο της και ρουμπίνια, και ένα χρυσό κολιέ με πολύτιμους λίθους.

Barbara Strozzi:"Sacri Musicali Affetti-Mater Anna":

2. Δυο μοτέτα για δύο υψίφωνες και μπάσο κοντίνουο βασισμένα σε λειτουργικό κείμενο ανωνύμων με θεματική την Αγία Άννα, τη σύλληψη και γέννηση της Παναγίας έγραψε ο Marc-Antoine Charpentier. Τιτλοφορούνται: "Gaude felix Anna, H 315" και "Sicut spina rosam, Η 309".
Η συνεισφορά του Γάλλου συνθέτη της μπαρόκ στην εκκλησιαστική μουσική, έτυχε μεγάλης αναγνώρισης στην εποχή του κι εδώ στα δυο μοτέτα διακρίνονται στοιχεία μελωδικής και αρμονικής βάσης από το ιταλικό στυλ το οποίο σπούδασε μαθητεύοντας στη Ρώμη πλάι στον Τζάκομο Καρίσιμι.
Ο διάσημος δάσκαλός του φημιζόταν για τα έργα ιερής μουσικής. 'Έτσι, ο Σαρπαντιέ θα τον μιμηθεί συνθέτοντας θρησκευτικές ιστορίες στα λατινικά. Εξάλλου είναι ο μόνος Γάλλος της περιόδου που θα ακολουθήσει αυτό το είδος με τόση επιμέλεια.
Σύντομα, αλλά μοναδικής ομορφιάς και τα δυο μοτέτα, όπου ο μελωδικός πλούτος, η χρήση των παύσεων και της μετατροπίας, καθώς και το γούστο των χρωματισμών υπογραμμίζουν το ευλαβικό και κατανυκτικό ύφος του κειμένου.

Marc-Antoine Charpentier: "Gaude felix Anna, H 315"

Marc-Antoine Charpentier: "Sicut spina rosam":

3. Στους τέσσερεις τόμους των "Ασκήσεων για πληκτροφόρο - Clavier-Übungen", που έγραψε ο Γ.Σ.Μπαχ ξεχωρίζει το επιβλητικό "Πρελούδιο και φούγκα σε Μι-ύφεση-μείζονα, BWV 552".  Ανήκει στο Τρίτο βιβλίο(Clavier-Übung III) γεμάτο αναφορές στη χριστιανική αριθμολογία.

Το Πρελούδιο αναπτύσσεται από τρία θέματα, που συμβολίζουν την Αγία Τριάδα.
Η Φούγκα με την οποία ολοκληρώνεται η συλλογή, είναι γραμμένη για πέντε φωνές και στηρίζεται κι αυτή σε τρία θέματα.
Μετρικά, ξεκινά σε 4/4 και προχωρά σε 6/4 και μετά 12/8. Παρατηρούμε πως το άθροισμα των αριθμών είναι 34 (4+6+4+12+8) ή 3+4= 7, ο ιερός κατά τον Μπαχ αριθμός και η πιο διαδεδομένη μορφή του προσδιορισμού της πληρότητας στην Αγία Γραφή...

Η πεντάφωνη Φούγκα αναδύεται απ' το "μοτίβο της Αγίας Άννας" που κυριαρχεί, θέμα τoυ ομώνυμου αγγλικού ύμνου του William Croft, γι' αυτό και στη σύνθεση έχει δοθεί το προσωνύμιο "St. Anne".

Fugue BWV 552, "St. Anne":

4. H Aγία Άννα είναι μεγάλη αγία όμως  και για τους Αυστριακούς. Εκτός από σήμερα την γιορτάζουν, όπως και μεις, και στις 26 τoυ Ιούλη.

Για τον δημοφιλή εορτασμό της καλοκαιρινής -λοιπόν- Αγίας Άννας το 1852 ο Γιόχαν Στράους υιός συνέθεσε μια πόλκα, που γι'αυτό το λόγο πήρε το όνομα: "Annen-Polka".

Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ της Αγίας Άννας στο τεράστιο δημοτικό πάρκο του Πράτερ.
Μετά την πρώτη εκτέλεση όλοι παραδέχτηκαν πως ήταν "το ωραιότερο δώρο σε κάθε Άννα, Νάνα, Νίνα ή Νάννυ"...

Γοητευτική, χορευτική, εύθυμη μελωδία που το βράδυ της πρώτης παρουσίασής της μπιζαρίστηκε πολλάκις, απαιτώντας από το δημιουργό της τη συνεχόμενη εκτέλεσή της προς τέρψιν του φιλόμουσου, βιεννέζικου λαού.

Johann Strauss II : "Annen-Polka" / Daniel Barenboim-Wiener Philharmoniker

Μέρος του κειμένου δημοσιεύτηκε και στο ηλεκτρονικό περιοδικό iporta.gr